1. Działając na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w związku z art. 24 ust. 2 i art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), grupa 69 posłów wystąpiła 2 marca 2001 r. z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności art. 35 ust. 4 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) z art. 92 ust. 1 i z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W uzasadnieniu wnioskodawcy podnieśli, że kwestionowany art. 35 ust. 4 ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym stanowi upoważnienie ustawowe do wydania rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych w zakresie dotyczącym rozszerzenia kręgu podatników podatku akcyzowego na inne podmioty niż producenci lub importerzy. Podstawowy zarzut wnioskodawcy dotyczy tego, że w kwestionowanym przepisie nie ma jakichkolwiek wytycznych ustawodawcy co do treści rozporządzenia. Wytycznych tych nie da się również wyprowadzić z pozostałych uregulowań ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Zdaniem wnioskodawców przepis ten pozostaje w sprzeczności także z art. 217 Konstytucji, ponieważ określenie podmiotów i stawek podatkowych powinno następować w drodze ustawy, a nie w formie rozporządzenia. Na podstawie zaś kwestionowanego przepisu Minister Finansów wydał rozporządzenie, które wkracza w materię ustawową.

2. Pismem z 26 kwietnia 2001 r. stanowisko w sprawie przedstawił Prokurator Generalny. Uważa on, że kwestionowany przepis ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) jest niezgodny z art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji. W uzasadnieniu podniósł, że ustawodawca przekazał do regulacji w akcie podustawowym zasadniczy element stosunku daniowego, jakim jest określenie podmiotów opodatkowania, przez upoważnienie ministra właściwego do spraw finansów publicznych do rozszerzenia kręgu podmiotów podlegających obowiązkowi podatkowemu. Pozostawiono przy tym organowi wykonawczemu całkowitą swobodę w tym zakresie, nie wskazując w przepisie upoważniającym ani w innych przepisach ustawy, jakich innych podmiotów, oprócz wymienionych w ustawie ma dotyczyć obowiązek podatkowy. Będące przedmiotem zaskarżenia upoważnienie ustawowe jest niezgodne z art. 217 Konstytucji, ponieważ powierza organowi wykonawczemu – Ministrowi Finansów, określenie podmiotów podlegających opodatkowaniu podatkiem akcyzowym, a więc unormowanie materii bezwzględnie zastrzeżonej dla ustawy. Brak jakichkolwiek wytycznych w przepisie upoważniającym do wydania aktu normatywnego podustawowego powoduje, że jest on sprzeczny także z art. 92 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, z wnioskiem o stwierdzenie zgodności ustawy z Konstytucją może wystąpić między innymi grupa 50 posłów. Wnioskodawcami w niniejszej sprawie była grupa 69 posłów Sejmu III Kadencji. W chwili wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego wnioskodawcy posiadali legitymację do takiego wystąpienia. 18 października 2001 roku upłynęła III Kadencja Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, na skutek czego wygasły mandaty posłów tej kadencji. Kadencja Sejmu – zgodnie z art. 98 ust. 1 Konstytucji – rozpoczyna się bowiem w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu i trwa do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji.

Wobec upływu kadencji Sejmu, którego posłami byli wnioskodawcy i związanym z tym wygaśnięciem ich mandatów poselskich przestał istnieć podmiot uprawniony do dalszego występowania w sprawie. Takie stanowisko konsekwentnie wyrażane było w orzecznictwie Trybunału (K. 3/91, OTK w 1992 r., cz. I, poz. 1; K. 2/93, OTK w 1993 r., cz. II, poz. 30; K. 3/93, OTK w 1993 r., cz. II, poz. 26; K. 19/97, OTK ZU Nr 3-4/1997, poz. 52; K. 21/97, OTK ZU Nr 3-4/1997, poz. 58), które wygaśnięcie mandatu posłów łączyło ściśle z utratą uprawnienia do występowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w charakterze wnioskodawcy.

Utrata uprawnień przez wnioskodawcę nie pozwala na merytoryczne rozpoznanie sprawy i dlatego zachodzi konieczność umorzenia postępowania na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 31 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.).

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.