W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 24 listopada 2010 r. Stowarzyszenie Filmowców Polskich (dalej: stowarzyszenie) domaga się zbadania zgodności art. 108 ust. 5 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631, ze zm.; dalej: prawo autorskie) z art. 31 ust. 3 w zw. z art. 2 oraz art. 64 ust. 2 Konstytucji w zakresie, w jakim narusza prawa majątkowe podmiotów reprezentowanych przez stowarzyszenie. Skarga konstytucyjna obejmuje również zarzut niezgodności art. 108 ust. 5 prawa autorskiego z art. 22 i art. 31 ust. 3 w zw. z art. 2 Konstytucji w zakresie, w jakim narusza wolność kontraktowania podmiotów reprezentowanych przez stowarzyszenie. W skardze zawarto ponadto wniosek o zbadanie zgodności art. 108 ust. 7 prawa autorskiego z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz art. 78 w zw. z art. 2 Konstytucji. Wątpliwości konstytucyjne stowarzyszenia dotyczą zaskarżonych przepisów w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 8 lipca 2010 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 152, poz. 1016).

Skargę konstytucyjną stowarzyszenie wniosło w związku z następującym stanem faktycznym. W postanowieniu z dnia 6 maja 2009 r. (sygn. akt DP.WPA.024/199/08/PD) Komisja Prawa Autorskiego orzekła, że stowarzyszenie jest organizacją właściwą w rozumieniu art. 211 ust. 1 prawa autorskiego do zawarcia z wnioskodawcą umowy, o której mowa w tym przepisie, a łączne wynagrodzenie na rzecz stowarzyszenia z tytułu jej zawarcia (w odniesieniu do reprezentowanych przez nie praw autorskich i praw pokrewnych) powinno być ustalone w wysokości 1,6% wpływów netto uzyskiwanych przez wnioskodawcę z reemisji kablowej, które nie obejmują opłat instalacyjnych i przyłączeniowych. Stowarzyszenie, nie zgadzając się z rozstrzygnięciem Komisji, wniosło powództwo w trybie art. 108 ust. 7 prawa autorskiego. Sąd Okręgowy w Kielcach wyrokiem z dnia 28 grudnia 2009 r. (sygn. akt I C 1415/09) ustalił, że na skutek wydania przez Komisję Prawa Autorskiego powyższego postanowienia pomiędzy stowarzyszeniem i pozwaną spółdzielnią mieszkaniową nie doszło do ukształtowania umowy, wspomnianej w art. 211 ust. 1 prawa autorskiego, i rozstrzygnął spór między stronami. Sąd orzekł również, że łączne wynagrodzenie na rzecz skarżącego z tytułu zawarcia umowy wynikającej z art. 211 ust. 1 prawa autorskiego powinno wynosić 1,6% wpływów netto uzyskiwanych przez pozwaną z tytułu reemisji kablowej, które nie obejmują opłat instalacyjnych i przyłączeniowych, a także oddalił pozostałe roszczenia stowarzyszenia. Wniesioną przez stowarzyszenie apelację Sąd Apelacyjny w Krakowie oddalił wyrokiem z dnia 23 czerwca 2010 r. (sygn. akt I ACa 268/10).

Z uwagi na złożenie przez stowarzyszenie skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23 czerwca 2010 r. Trybunał Konstytucyjny zawiesił postępowanie postanowieniem z dnia 1 lutego 2011 r. Sąd Najwyższy odmówił jednak przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania (postanowieniem z dnia 10 marca 2011 r., sygn. akt III CSK 337/10).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest środkiem prawnym o charakterze subsydiarnym i nadzwyczajnym. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, zasada subsydiarności w korzystaniu z prawa do skargi konstytucyjnej wymaga wykorzystania przysługujących skarżącemu zwykłych środków prawnych przed wystąpieniem ze skargą konstytucyjną. Należy podkreślić, że dla spełnienia przesłanek skargi konstytucyjnej nie jest konieczne korzystanie ze środków o charakterze nadzwyczajnym, wnoszonych od orzeczenia, któremu przysługuje już przymiot prawomocności (art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Jednakże w sytuacji, w której procedury tego rodzaju zostały zainicjowane i mogą one mieć wpływ na ustalenie podstaw do wystąpienia ze skargą konstytucyjną, w szczególności – mogą prowadzić do uchylenia ostatecznego orzeczenia w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 46 ust. 1 ustawy o TK, uzasadnione staje się zawieszenie postępowania przed Trybunałem do czasu ich zakończenia.

Skoro Sąd Najwyższy nie przyjął złożonej przez skarżącą skargi kasacyjnej do rozpoznania (postanowienie z dnia 10 marca 2011 r., sygn. akt III CSK 337/10), zaistniała potrzeba podjęcia zawieszonego postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Tym samym Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 20 ustawy o TK w zw. z art. 180 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) – podjął zawieszone postępowanie w sprawie wstępnej kontroli skargi konstytucyjnej.

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 24 listopada 2010 r. skarżące Stowarzyszenie domaga się zbadania zgodności art. 108 ust. 5 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631, ze zm.; dalej: prawo autorskie) z art. 31 ust. 3 w zw. z art. 2 oraz art. 64 ust. 2 Konstytucji w zakresie, w jakim narusza prawa majątkowe podmiotów reprezentowanych przez skarżące Stowarzyszenie. Skarga konstytucyjna obejmuje również zarzut niezgodności art. 108 ust. 5 prawa autorskiego z art. 22 i art. 31 ust. 3 w zw. z art. 2 Konstytucji w zakresie, w jakim narusza wolność kontraktowania podmiotów reprezentowanych przez skarżące Stowarzyszenie. Skarżące Stowarzyszenie wnosi ponadto o zbadanie zgodności art. 108 ust. 7 prawa autorskiego z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz art. 78 w zw. z art. 2 Konstytucji. Wątpliwości konstytucyjne skarżącego Stowarzyszenia dotyczą zaskarżonych przepisów w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 8 lipca 2010 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 152, poz. 1016).

Skargę konstytucyjną skarżące Stowarzyszenie wniosło w związku z następującym stanem faktycznym. W postanowieniu z 6 maja 2009 r. (sygn. akt DP.WPA.024/199/08/PD) Komisja Prawa Autorskiego postanowiła, że skarżące Stowarzyszenie jest organizacją właściwą w rozumieniu art. 211 ust. 1 prawa autorskiego (w zakresie reprezentowanych przez nie praw autorskich i praw pokrewnych) do zawarcia z wnioskodawcą umowy, o której mowa w tym przepisie, a łączne wynagrodzenie na rzecz skarżącego Stowarzyszenia z tytułu zawarcia z wnioskodawcą umowy wskazanej w art. 211 ust. 1 prawa autorskiego (w odniesieniu do reprezentowanych przez nie praw autorskich i praw pokrewnych) powinno być ustalone w wysokości 1,6% wpływów netto (bez podatku VAT) uzyskiwanych przez wnioskodawcę z tytułu reemisji kablowej, które nie obejmują opłat instalacyjnych i przyłączeniowych. Sąd Okręgowy w Kielcach wyrokiem z 28 grudnia 2009 r. (sygn. akt I C 1415/09) ustalił, że na skutek wydania przez Komisję Prawa Autorskiego powyższego postanowienia pomiędzy skarżącym Stowarzyszeniem i pozwaną Spółdzielnią Mieszkaniową nie doszło do ukształtowania umowy, o której mowa w art. 211 ust. 1 prawa autorskiego, rozstrzygnął spór między stronami związany z zawarciem umowy, o której mowa w art. 211 ust. 1 prawa autorskiego i orzekł, że łączne wynagrodzenie na rzecz skarżącego Stowarzyszenia z jej tytułu powinno wynosić 1,6% wpływów netto (bez podatku VAT) uzyskiwanych przez pozwaną z tytułu reemisji kablowej, które nie obejmują opłat instalacyjnych i przyłączeniowych oraz oddalił pozostałe roszczenia skarżącego Stowarzyszenia i jego roszczenie ewentualne. Apelację skarżącego Stowarzyszenia Sąd Apelacyjny w Krakowie oddalił wyrokiem z 23 czerwca 2010 r. (sygn. akt I ACa 268/10).

Skarżące Stowarzyszenie oświadczyło, że od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 23 czerwca 2010 r. (sygn. akt I ACa 268/10) została wniesiona skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest środkiem prawnym o charakterze subsydiarnym i nadzwyczajnym. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, zasada subsydiarności w korzystaniu z prawa do skargi konstytucyjnej wymaga wykorzystania przysługujących skarżącemu zwykłych środków prawnych przed wystąpieniem ze skargą konstytucyjną. Do rozstrzygania o sprawach indywidualnych są powołane przede wszystkim sądy i organy administracji publicznej, natomiast Trybunał może wkraczać dopiero wówczas, gdy stan naruszenia prawa podmiotowego nie może już zostać usunięty przy wykorzystaniu służących do tego celu instrumentów prawnych. Podkreślić należy, że dla spełnienia przesłanek skargi konstytucyjnej nie jest jednak konieczne korzystanie ze środków o charakterze nadzwyczajnym, wnoszonych od orzeczenia, któremu przysługuje już przymiot prawomocności (art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Jednakże w sytuacji, w której procedury tego rodzaju zostały zainicjowane i mogą one mieć wpływ na ustalenie podstaw do wystąpienia ze skargą konstytucyjną, w szczególności – mogą prowadzić do uchylenia ostatecznego orzeczenia w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 46 ust. 1 ustawy o TK, uzasadnione staje się zawieszenie postępowania przed Trybunałem do czasu ich zakończenia. Z taką sytuacją niewątpliwie mamy do czynienia w przypadku wniesienia w postępowaniu cywilnym skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego.

Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny, na podstawie art. 20 ustawy o TK oraz art. 177 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.), zawiesza postępowanie w przedmiocie wstępnej kontroli skargi konstytucyjnej do czasu zakończenia postępowania przed Sądem Najwyższym w sprawie rozpoznania skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 23 czerwca 2010 r. (sygn. akt I ACa 268/10).