W skardze konstytucyjnej złożonej 26 listopada 2002 r. zarzucono, że art. 199 § 1 pkt 2 i art. 4779 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) są niezgodne z art. 45 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Niezgodność ta polega, zdaniem skarżącego, na tym, że art. 4779 k.p.c. nie przewiduje możliwości zaskarżenia bezczynności organu rentowego. Ponadto, zdaniem skarżącego, zastosowanie norm prawnych zawartych w zaskarżonych przepisach zamyka mu drogę do merytorycznego rozpatrzenia sprawy o wznowienie wypłaty renty inwalidzkiej przez niezawisły sąd.

Skarga została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. Skarżący 20 czerwca 1996 r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wznowienie postępowania dotyczącego wypłaty renty inwalidy wojennego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie nadał biegu sprawie, na co skarżący złożył odwołanie do sądu. Odwołanie to zostało odrzucone postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Warszawie z 23 czerwca 1997 r. Zażalenie skarżącego na powyższe postanowienie zostało oddalone postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 24 października 1997 r. Postanowienie to zostało skarżącemu doręczone 24 września 1999 r.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 20 stycznia 2003 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, iż postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie zostało skarżącemu doręczone 24 września 1999 r., a skarga konstytucyjna została złożona 26 listopada 2002 r., czyli z przekroczeniem trzymiesięcznego terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

W zażaleniu skarżący wniósł o nadanie dalszego biegu skardze konstytucyjnej wskazując, iż w niniejszej sprawie trzymiesięczny bieg terminu do złożenia skargi konstytucyjnej uległ zawieszeniu ze względu na konieczność wyznaczenia z urzędu pełnomocnika do sporządzenia skargi konstytucyjnej. Skarżący wskazał, iż postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 24 października 1997 r. zostało mu doręczone dopiero 24 września 1999 r. Tymczasem 26 kwietnia 1999 r. skarżący wystąpił do Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy o ustanowienie pełnomocnika celem sporządzenia skargi konstytucyjnej. Sąd Rejonowy dopiero 13 sierpnia 2002 r. wydał postanowienie o ustanowieniu pełnomocnika, które zostało doręczone pełnomocnikowi 26 sierpnia 2002 r. Ponieważ skarga konstytucyjna została złożona 26 listopada 2002 r. zachowany został trzymiesięczny termin, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Należy podzielić pogląd sformułowany w zażaleniu, iż w niniejszej sprawie skarga konstytucyjna została złożona z zachowaniem trzymiesięcznego terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Ze względu na wystąpienie przez skarżącego o wyznaczenie pełnomocnika do sporządzenia skargi konstytucyjnej jeszcze przed doręczeniem mu postanowienia Sądu Apelacyjnego, termin do złożenia skargi konstytucyjnej rozpoczął bieg dopiero 26 sierpnia 2002 r. W tym dniu pełnomocnik skarżącego otrzymał zawiadomienie z Okręgowej Rady Radców Prawnych o wyznaczeniu go pełnomocnikiem z urzędu. Ponieważ skarga konstytucyjna została złożona 26 listopada 2002 r., wskazana w zaskarżonym postanowieniu przyczyna odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej w niniejszej sprawie nie zachodzi.

W tym stanie rzeczy zażalenie należy uznać za zasadne.

W skardze konstytucyjnej złożonej 26 listopada 2002 r. zarzucono, że art. 199 § 1 pkt 2 i art. 4779 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) są niezgodne z art. 45 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Niezgodność ta polega, zdaniem skarżącego, na tym, że art. 4779 k.p.c. nie przewiduje możliwości zaskarżenia bezczynności organu rentowego.

Skarżący 20 czerwca 1996 r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wznowienie postępowania dotyczącego wypłaty renty inwalidy wojennego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie nadał biegu sprawie, na co skarżący złożył odwołanie do sądu. Odwołanie to zostało odrzucone postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Warszawie z 23 czerwca 1997 r. Zażalenie skarżącego na powyższe postanowienie zostało oddalone postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 24 października 1997 r. Postanowienie to zostało skarżącemu doręczone 24 września 1999 r.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) skarga konstytucyjna może być wniesiona do Trybunału Konstytucyjnego w ciągu trzech miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Termin ten ogranicza w czasie możność dokonania czynności proceduralnej niezbędnej (choć nie wystarczającej) do wywołania skutku materialnoprawnego w postaci stwierdzenia niezgodności zaskarżonego przepisu z Konstytucją. Naruszenie tego terminu wyłącza możliwość merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej.

W ustawie o Trybunale Konstytucyjnym nie ma przepisów regulujących obliczanie i bieg terminów. Art. 20 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym stanowi, że w sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania przed Trybunałem stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Kierując się treścią przepisów o obliczaniu terminów obowiązujących w postępowaniu cywilnym należy dojść do wniosku, że termin przewidziany w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym kończy się w dniu, który datą odpowiada początkowemu dniowi terminu (art. 165 kodeksu postępowania cywilnego w związku z art. 112 zd. 1 kodeksu cywilnego). Obowiązuje tu także reguła, według której oddanie pisma w polskim urzędzie pocztowym jest równoznaczne z wniesieniem go do Trybunału (art. 165 § 2 k.p.c.).

W sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wstępnego postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie doręczono skarżącemu 24 września 1999 r., zaś skarga konstytucyjna została złożona do Trybunału Konstytucyjnego dopiero 26 listopada 2002 r. (data nadania w urzędzie pocztowym), a więc po upływie terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

W tym stanie rzeczy, z uwagi na niedopuszczalność merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej, należało odmówić nadania jej dalszego biegu.