1. Grupa posłów na Sejm VI kadencji (dalej: wnioskodawca) 9 lutego 2011 r. złożyła wniosek o stwierdzenie przez Trybunał Konstytucyjny, że art. 51 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, ze zm.; dalej: prawo o ruchu drogowym) w zakresie obowiązku używania przez kierujących pojazdami świateł mijania podczas jazdy w warunkach normalnej przejrzystości powietrza jest niezgodny z art. 118 ust. 1 i 2 w związku z art. 119 ust. 1-3 oraz art. 2 Konstytucji.

1.1. Zdaniem wnioskodawcy, art. 51 prawa o ruchu drogowym został uchwalony z naruszeniem procedury ustawodawczej, ponieważ „jest efektem niedopuszczalnej surogacji, czy nawet ukrycia inicjatywy ustawodawczej podjętej w nieodpowiedniej formie i w błędnym zakresie przedmiotowym”.

1.2. W ocenie wnioskodawcy, art. 51 prawa o ruchu drogowym Sejm uchwalił poza głównym nurtem pierwotnie przygotowywanej nowelizacji innych przepisów prawa o ruchu drogowym. Projekt zmian prawa o ruchu drogowym (zob. druk nr 1288, V kadencja Sejmu) dotyczył bowiem art. 76 oraz art. 80c ust. 2. Założeniem tych zmian było umożliwienie kontroli skarbowej dokonywania rejestracji samochodów wykorzystywanych przez wywiad skarbowy zgodnie z trybem przewidzianym dla rejestracji samochodów wykorzystywanych dla celów operacyjno-rozpoznawczych.

1.3. Wnioskodawca wskazuje, że poselski projekt ustawy został skierowany do pierwszego czytania na posiedzeniu Komisji Infrastruktury. Komisja Infrastruktury, po przeprowadzeniu pierwszego czytania projektu ustawy na posiedzeniu 24 stycznia 2007 r., przedstawiła stosowne sprawozdanie (zob. druk nr 1342, V kadencja Sejmu). Podczas drugiego czytania na posiedzeniu Sejmu do projektu ustawy zostały zgłoszone poprawki, które znacznie odbiegały od głównego nurtu merytorycznego pierwotnego projektu nowelizacji. W związku z tym Marszałek Sejmu skierował ponownie projekt nowelizacji do Komisji Infrastruktury, która przygotowała dodatkowe sprawozdanie (zob. druk nr 1342-A, V kadencja Sejmu). Podczas trzeciego czytania Sejm uchwalił ustawę o zmianie prawa o ruchu drogowym, przyjmując wszystkie rekomendowane poprawki. W ten sposób pierwotny projekt nowelizacji prawa o ruchu drogowym otrzymał diametralnie odmienne brzmienie. Założeniem pierwotnego projektu nowelizacji było wprowadzenie wymagań dotyczących procesu rejestracyjnego pojazdów tzw. służb specjalnych. Ostatecznie, w wyniku zgłoszonej poprawki podczas drugiego czytania, uchwalono obowiązek powszechnego używania przez kierujących pojazdami świateł mijania podczas jazdy w warunkach normalnej przejrzystości powietrza.

1.4. Zdaniem wnioskodawcy, prawo przedkładania poprawek nie może przekształcać się w surogat prawa inicjatywy ustawodawczej, a tym samym istnieją pewne granice, poza które treść poprawek poselskich nie może wyjść. Poza tym wnioskodawca podniósł, że nie ma jasnego dowodu na to, że jazda z włączonymi światłami mijania w ciągu dnia zwiększa bezpieczeństwo, zwłaszcza gdy nakaz ten obowiązuje wszystkie pojazdy samochodowe. Uchylenie kwestionowanego przepisu spowoduje przywrócenie stanu prawnego obowiązującego przed 17 kwietnia 2007 r. Zatem obowiązek jazdy z włączonymi światłami mijania przez całą dobę obejmować będzie wyłącznie okres pięciu miesięcy w roku kalendarzowym, tj. od początku października do końca lutego. Zmiana taka wpłynęłaby pozytywnie na bezpieczeństwo w ruchu drogowym, ochronę środowiska oraz zmniejszyła koszty eksploatacji pojazdów.

2. Prokurator Generalny w piśmie z 18 listopada 2011 r. zajął stanowisko, że postępowanie w niniejszej sprawie podlega umorzeniu.

Zdaniem Prokuratora Generalnego, w związku z upływem kadencji Sejmu VI kadencji, wnioskodawca utracił legitymację do występowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. Brak legitymacji wnioskodawcy nie pozwala na merytoryczne rozpoznanie sprawy.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji stanowi, że z wnioskiem o stwierdzenie zgodności ustawy z Konstytucją może wystąpić między innymi grupa 50 posłów. Wnioskodawcą w rozpoznawanej sprawie była grupa 80 posłów Sejmu VI kadencji. W chwili wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego wnioskodawca miał legitymację do zainicjowania postępowania przed Trybunałem.

2. Zgodnie z art. 98 ust. 1 Konstytucji kadencja Sejmu trwa 4 lata – rozpoczyna się z dniem zebrania się Sejmu na pierwsze posiedzenie i trwa do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji. Pierwsze posiedzenie Sejmu VI kadencji, wybranego w wyborach parlamentarnych 21 października 2007 r., odbyło się 5 listopada 2007 r. Z kolei pierwsze posiedzenie Sejmu VII kadencji odbyło się 8 listopada 2011 r. Zatem 7 listopada 2011 r. zakończyła się VI kadencja Sejmu, z którego grona wywodziła się grupa posłów – wnioskodawca w niniejszym postępowaniu. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego (por. postanowienia z: 14 listopada 2001 r., sygn. K 10/01, OTK ZU nr 8/2001, poz. 262; 25 października 2005 r., sygn. K 37/05, OTK ZU nr 9/A/2005, poz. 106; 26 października 2005 r., sygn. K 48/05, OTK ZU nr 9/A/2005, poz. 109; 17 grudnia 2007 r., sygn. K 9/07, OTK ZU nr 11/A/2007, poz. 166) wygaśnięcie mandatów posłów, którzy złożyli wniosek do Trybunału, wskutek zakończenia kadencji Sejmu, powoduje że przestaje istnieć podmiot legitymowany do dalszego występowania w sprawie zainicjowanej tym wnioskiem.

W związku z tym utrata legitymacji czynnej przez wnioskodawcę – grupę posłów VI kadencji Sejmu, nie pozwala na merytoryczne rozpoznanie wniosku i dlatego zachodzi konieczność umorzenia postępowania.

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.