Wnioskiem z 6 czerwca 2007 r. Zarząd Główny Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 kwietnia 2005 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania, odmowy przyznania, cofania i zwracania przez policjantów równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego (Dz. U. Nr 70, poz. 633; dalej: rozporządzenie z kwietnia 2005 r.) z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67, ze zm.; dalej: ustawa emerytalna) w związku z art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277, ze zm.; dalej: ustawa o Policji) oraz z art. 2 i art. 92 ust. 1 Konstytucji, a także zgodności § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 grudnia 2005 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania, odmowy przyznania, cofania i zwracania przez policjantów równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego (Dz. U. Nr 266, poz. 2246; dalej: rozporządzenie z grudnia 2005 r.) z art. 29 ust. 1 ustawy emerytalnej w związku z art. 91 ust. 1 ustawy o Policji oraz z art. 2, art. 32 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 92 ust. 1 Konstytucji.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 3 września 2007 r. wnioskodawca został wezwany do uzupełnienia braków formalnych wniosku przez: powołanie przepisu prawa lub statutu wskazującego, iż kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy; uzasadnienie zarzutu niezgodności § 1 pkt 2 rozporządzenia z kwietnia 2005 r. z art. 29 ust. 1 ustawy emerytalnej oraz uzasadnienie zarzutu niezgodności § 1 pkt 2 rozporządzenia z grudnia 2005 r. z art. 29 ust. 1 ustawy emerytalnej.

W piśmie z 15 września 2007 r. Zarząd Główny NSZZ Policjantów odniósł się do stwierdzonych braków formalnych wniosku.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 22 listopada 2007 r. odmówił nadania dalszego biegu wnioskowi w zakresie badania zgodności § 1 pkt 2 rozporządzenia z grudnia 2005 r. z art. 29 ust. 1 ustawy emerytalnej w związku z art. 91 ust. 1 ustawy o Policji oraz z art. 2, art. 32 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji. Z uzasadnienia wniosku wynikało, że Zarząd Główny kwestionuje wyeliminowanie z porządku prawnego zarówno przepisów materialnych, jak i proceduralnych, dotyczących przyznawania emerytom i rencistom policyjnym równoważnika za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego. Tymczasem przedmiotem zaskarżenia uczyniono jedynie uchylenie przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z grudnia 2005 r. ust. 2 w § 9 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania, odmowy przyznania, cofania i zwracania przez policjantów równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego (Dz. U. Nr 100, poz. 919; dalej: rozporządzenie z czerwca 2002 r.), który określał organy właściwe do wydawania decyzji w sprawie równoważnika za remont. W konsekwencji Trybunał Konstytucyjny uznał, że ewentualne orzeczenie o niezgodności derogacji przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z grudnia 2005 r. ust. 2 w § 9 rozporządzenia z czerwca 2002 r. i tak skutkowałoby brakiem podstawy materialnej do wydania – wobec emerytów i rencistów policyjnych – decyzji w sprawie równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego. Podstawę materialną tego prawa stanowił bowiem § 8 rozporządzenia z czerwca 2002 r. (uchylony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z grudnia 2005 r.), który expressis verbis rozstrzygał, że „przepisy rozporządzenia stosuje się do emeryta, rencisty policyjnego oraz osób uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym policjancie oraz po zmarłym emerycie lub renciście [...]”. We wniosku złożonym do Trybunału Konstytucyjnego Zarząd Główny NSSZ Policjantów nie wystąpił jednak o kontrolę zgodności § 1 pkt 1 rozporządzenia z grudnia 2005 r. derogującego § 8 rozporządzenia z czerwca 2002 r.

W zażaleniu z 9 grudnia 2007 r. pełnomocnik wnioskodawcy zarzucił zaskarżonemu postanowieniu naruszenie art. 36 ust. 3 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) przez przyjęcie, że „przedmiotem zaskarżenia jest norma proceduralna zawarta w przepisie § 1 pkt 2 rozporządzenia” oraz błąd w ustaleniach faktycznych przez „przyjęcie, że ewentualne uchylenie zaskarżonego przepisu § 1 pkt 2 rozporządzenia skutkuje brakiem podstawy materialnej do wydawania wobec emerytów decyzji w sprawie przyznania, odmowy przyznania, cofania lub zwrotu równoważnika pieniężnego za remont lokalu mieszkalnego”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie w pełni podtrzymuje stanowisko przedstawione w zaskarżonym postanowieniu, podzielając stwierdzenie, iż wniosek Zarządu Głównego NSZZ Policjantów w zakresie zbadania zgodności § 1 pkt 2 rozporządzenia z grudnia 2005 r. jest oczywiście bezzasadny.

Pełnomocnik wnioskodawcy podnosi w zażaleniu, że „ogólna norma materialna, uprawniająca emerytów i rencistów policyjnych do uzyskania równoważnika pieniężnego za remont mieszkania zawarta jest w art. 29 ust. 1 ustawy emerytalnej”. Jednocześnie dowodzi także, że „przepisem materialnym jest norma zawarta w art. 14 ust. 1 ustawy emerytalnej, która w chwili obecnej ma charakter normy pustej”.

W kontekście powyższych zarzutów Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę na treść przepisów przywołanych przez pełnomocnika wnioskodawcy. Art. 14 ust. 1 ustawy emerytalnej stanowi, że „emerytowi uprawnionemu do emerytury obliczonej na podstawie art. 15 dolicza się na jego wniosek do wysługi emerytalnej, z zastrzeżeniem ust. 2, następujące okresy przypadające po zwolnieniu ze służby: 1) zatrudnienia przed dniem 1 stycznia 1999 r. w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy; 2) opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po dniu 31 grudnia 1998 r. lub okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia”. Cytowany przepis – co oczywiste – reguluje zasady doliczania do wysługi emerytalnej ustalonych okresów zatrudnienia oraz okresów składkowych. Wbrew twierdzeniu pełnomocnika wnioskodawcy, unormowanie art. 14 ust. 1 ustawy emerytalnej nie stwarza jakiejkolwiek podstawy materialnej do przyznawania emerytowi i renciście policyjnemu równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego.

W myśl art. 29 ust. 1 ustawy emerytalnej „funkcjonariusze zwolnieni ze służby, uprawnieni do policyjnej emerytury lub renty, mają prawo do lokalu mieszkalnego będącego w dyspozycji odpowiednio ministra właściwego do spraw wewnętrznych, Ministra Sprawiedliwości lub podległych im organów, albo Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Szefa Agencji Wywiadu, Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Szefa Służby Wywiadu Wojskowego w rozmiarze przysługującym im w dniu zwolnienia ze służby. Do mieszkań tych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące lokali mieszkalnych dla funkcjonariuszy”. Trybunał Konstytucyjny nie kwestionuje, iż prawo emeryta i rencisty policyjnego do równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego kształtował – pośrednio – powołany przepis ustawy emerytalnej. Trybunał zwraca jednak uwagę, iż zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy o Policji, to „policjantowi przysługuje równoważnik pieniężny za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego [...]”, natomiast rozporządzenie wydane na podstawie art. 91 ust. 2 tejże ustawy miało uwzględniać podmioty uprawnione do otrzymania równoważnika. Należy zatem ponownie podkreślić, że wyłącznie § 8 rozporządzenia z czerwca 2002 r., adresowany do „emeryta i rencisty policyjnego oraz osób uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym policjancie oraz po zmarłym emerycie lub renciście [...]”, stanowił – bezpośrednio – podstawę materialną otrzymania (przez podmioty w nim wskazane) równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego. Przepis ten został uchylony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z grudnia 2005 r., a nie – jak przekonuje pełnomocnik wnioskodawcy – przez § 1 pkt 2 tego rozporządzenia.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że derogacja przepisu, który pozbawił podmioty w nim wymienione prawa do równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego nie była przedmiotem wniosku Zarządu Głównego NSZZ Policjantów. Okoliczność powyższa przesądza o oczywistej bezzasadności wniosku w zakresie badania zgodności § 1 pkt 2 rozporządzenia z grudnia 2005 r. z art. 29 ust. 1 ustawy emerytalnej w związku z art. 91 ust. 1 ustawy o Policji oraz art. 2, art. 32 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji.

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.

Wnioskiem z 6 czerwca 2007 r. Zarząd Główny Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów (dalej: Zarząd Główny NSZZ Policjantów) zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 kwietnia 2005 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania, odmowy przyznania, cofania i zwracania przez policjantów równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego (Dz. U. Nr 70, poz. 633; dalej: rozporządzenie z kwietnia 2005 r.) z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67, ze zm.; dalej: ustawa emerytalna) w związku z art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277, ze zm.; dalej: ustawa o Policji) oraz z art. 2 i art. 92 ust. 1 Konstytucji, a także zgodności § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 grudnia 2005 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania, odmowy przyznania, cofania i zwracania przez policjantów równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego (Dz. U. Nr 266, poz. 2246; dalej: rozporządzenie z grudnia 2005 r.) z art. 29 ust. 1 ustawy emerytalnej w związku z art. 91 ust. 1 ustawy o Policji oraz z art. 2, art. 32 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 92 ust. 1 Konstytucji.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 3 września 2007 r. wnioskodawca został wezwany do uzupełnienia braków formalnych wniosku przez: powołanie przepisu prawa lub statutu wskazującego, iż kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy; uzasadnienie zarzutu niezgodności § 1 pkt 2 rozporządzenia z kwietnia 2005 r. z art. 29 ust. 1 ustawy emerytalnej oraz uzasadnienie zarzutu niezgodności § 1 pkt 2 rozporządzenia z grudnia 2005 r. z art. 29 ust. 1 ustawy emerytalnej.

W piśmie z 15 września 2007 r. Zarząd Główny NSZZ Policjantów odniósł się do stwierdzonych braków formalnych wniosku.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek pochodzący od ogólnokrajowego organu związku zawodowego podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny bada, czy wniosek odpowiada warunkom formalnym, czy nie jest oczywiście bezzasadny, a w szczególności, czy pochodzi od uprawnionego podmiotu (art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji oraz art. 32 ust. 2 ustawy o TK).

2. We wniosku Zarządu Głównego NSZZ Policjantów zakwestionowano zgodność § 1 pkt 2 rozporządzenia z kwietnia 2005 r., który uchylił § 8 rozporządzenia z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania, odmowy przyznania, cofania i zwracania przez policjantów równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego (Dz. U. Nr 100, poz. 918). Derogacja tego przepisu powoduje, że brak jest reguł materialnych nakazujących odpowiednie stosowanie przepisów dotyczących szczegółowych zasad przyznawania, odmowy przyznania, cofania i zwracania przez policjantów równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego wobec emeryta i rencisty policyjnego. Wnioskodawca kwestionuje również § 1 pkt 2 rozporządzenia z grudnia 2005 r., który uchylił ust. 2 w § 9 rozporządzenia z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania, odmowy przyznania, cofania i zwracania przez policjantów równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego (Dz. U. Nr 100, poz. 919; dalej rozporządzenie z czerwca 2002 r.). Przepis § 9 ust. 2 odnosił się do procedury wydawania decyzji w sprawach przyznawania, odmowy przyznania, cofania albo zwrotu emerytom i rencistom policyjnym równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego. Nie uczyniono natomiast przedmiotem wniosku przepisów uchylających reguły materialne, które nakazywały stosowanie przepisów rozporządzenia wobec emeryta i rencisty policyjnego (§ 1 pkt 1 rozporządzenia z grudnia 2005 r.).

Wnioskodawca podnosi, że zaskarżone przepisy § 1 pkt 2 rozporządzenia z kwietnia 2005 r. i § 1 pkt 2 rozporządzenia z grudnia 2005 r., znoszące ustawowo przyznane emerytom i rencistom prawa podmiotowe, przekroczyły zakres upoważnienia ministra do określania wysokości i szczegółowych zasad przyznawania, odmowy przyznania, cofania oraz zwracania równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego (art. 92 ust. 2 ustawy o Policji) oraz za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego (art. 91 ust. 2 ustawy o Policji). Ponadto, zdaniem wnioskodawcy nie istnieje inna wartość konstytucyjnie chroniona, która stoi u podstaw zmiany przedmiotowych rozporządzeń i zniesienia praw majątkowych emerytów i rencistów policyjnych, przez co dochodzi do naruszenia zasady ochrony praw słusznie nabytych, wynikającej z art. 2 Konstytucji. Wnioskodawca twierdzi również, iż ustawodawca różnicuje podmioty odznaczające się cechą relewantną, a mianowicie funkcjonariusze Straży Granicznej posiadający prawo do emerytury lub renty, w przeciwieństwie do emerytów i rencistów policyjnych, są uprawnieni do otrzymania równoważnika pieniężnego za remont mieszkania, co uzasadnia naruszenie art. 32 ust.1 Konstytucji. Ponadto, Zarząd Główny NSZZ Policjantów wskazuje, że „zaskarżone przepisy § 1 pkt 2 rozporządzeń wykonawczych Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, skreślające dotychczasowe zapisy o zasadach i trybie wypłaty emerytom i rencistom policyjnym równoważnika pieniężnego za remont mieszkania oraz za jego brak naruszają art. 29 ust. 1 ustawy emerytalnej”. Z powyższego wynika, iż wnioskodawca kwestionuje wyeliminowanie zarówno przepisów materialnych, jak i proceduralnych dotyczących przyznawania równoważnika za remont lokalu mieszkalnego i za jego brak.

3. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że wniosek Zarządu Głównego NSZZ Policjantów cechuje wyraźna nieścisłość. Z uzasadnienia wniosku wynika bowiem, że wnioskodawca kwestionuje wyeliminowanie zarówno przepisów materialnych, jak i proceduralnych. Tymczasem przedmiotem zaskarżenia, na gruncie rozporządzenia z grudnia 2005 r., uczyniono jedynie przepisy proceduralne. W konsekwencji, ewentualne orzeczenie o niezgodności z powołanymi wzorcami kontroli przepisów uchylających § 9 ust. 2 rozporządzenia z czerwca 2002 r. skutkowałoby brakiem podstawy materialnej do wydawania decyzji w sprawie przyznania, odmowy przyznania, cofania albo zwrotu emerytom i rencistom policyjnym równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego. Za bezcelową należy bowiem uznać kontrolę uchylenia jedynie przepisów proceduralnych, gdyż przy braku podstawy materialnej emeryci oraz renciści policyjni i tak nie zrealizują swojego prawa do równoważnika pieniężnego za remont lokalu mieszkalnego.

W konsekwencji, na podstawie art. 36 ust. 3 ustawy o TK, należało odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi w zakresie badania zgodności § 1 pkt 2 rozporządzenia z grudnia 2005 r. z art. 29 ust. 1 ustawy emerytalnej w związku z art. 91 ust. 1 ustawy o Policji oraz z art. 2, art. 32 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 92 ust. 1 Konstytucji.

W tym stanie rzeczy należało orzec jak w sentencji.