Trybunał Konstytucyjny 23 października 2006 r. na posiedzeniu niejawnym umorzył postępowanie ze skargi konstytucyjnej o sygn. SK 66/05 ze względu na zbędność orzekania.

Tym samym nie zachodzi przesłanka wynikająca z art. 24 ust. 2 zdanie 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), uzasadniająca orzeczenie zwrotu kosztów na rzecz wnoszącego skargę konstytucyjną.

W ocenie Trybunału nie ma również podstaw do orzeczenia zwrotu kosztów w oparciu o art. 24 ust. 2 zdanie 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. W niniejszej sprawie nie zachodzi „uzasadniony przypadek”, pozwalający na orzeczenie zwrotu kosztów postępowania.

Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak na wstępie.

1. W skardze konstytucyjnej spółka Telekomunikacja Polska SA zarzuciła zakwestionowanym przepisom art. 174 pkt 1 i 2 w związku z art. 183 § 1 oraz art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej: p.p.s.a.) niezgodność z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1, art. 77 ust. 2, art. 78 oraz art. 176 ust. 1 i art. 184 Konstytucji. Zdaniem skarżącej przepisy te umożliwiają stronie postępowania przed sądem administracyjnym podniesienie w skardze kasacyjnej zarzutu naruszenia przepisów prawa procesowego jedynie przez sąd administracyjny pierwszej instancji, a nie przez organ administracji, mimo że sąd administracyjny pierwszej instancji – oceniając legalność zachowania organu administracji publicznej – bada ewentualne naruszenia procedury przez ów organ. W konsekwencji w postępowaniu przed sądem administracyjnym drugiej instancji strona wnosząca skargę kasacyjną nie może kwestionować, dokonanej przez sąd pierwszej instancji, błędnej oceny dochowania właściwej procedury przez organ administracji. Taka regulacja prowadzi, według skarżącej, do naruszenia przysługującego jej konstytucyjnego prawa do sądu.

Skarżąca spółka wyczerpała przewidzianą przepisami drogę prawną dochodzenia swoich praw. Naczelny Sąd Administracyjny – wyrokiem z 13 grudnia 2004 r., sygn. akt FSK 732/04 – oddalił skargę kasacyjną skarżącej od wyroku NSA w Warszawie z 27 listopada 2003 r., sygn. akt III SA 2905/02, mocą którego oddalona została skarga spółki Telekomunikacja Polska SA na decyzję Izby Skarbowej w Warszawie nr VP.I/732-1397/2001/DH w przedmiocie podatku od towarów i usług.

2. Pismem z 7 listopada 2005 r. (RPO-517645-V-KD/05) Rzecznik Praw Obywatelskich poinformował, że nie zgłasza udziału w postępowaniu.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zakwestionowane przez skarżącą przepisy ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi były już przedmiotem rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny, w kontekście powołanych w skardze konstytucyjnej wzorców kontroli.

Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie wyrokiem z 20 września 2006 r., sygn. SK 63/05 (Dz. U. Nr 170, poz. 1224) – w zakresie dotyczącym zaskarżenia w sprawie o sygn. SK 66/05 – orzekł, że:

„1. Art. 174 i art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z 2004 r. Nr 162, poz. 1692, z 2005 r. Nr 94, poz. 788, Nr 169, poz. 1417 i Nr 250, poz. 2118 oraz z 2006 r. Nr 38, poz. 268) są zgodne z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1, art. 77 ust. 2, art. 78 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji.

2. Art. 184 ustawy powołanej w punkcie 1 jest zgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1, art. 77 ust. 2, art. 78 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji”.

Rozpoznając tę sprawę Trybunał Konstytucyjny nie podzielił poglądu, że wadliwe określenie w zakwestionowanych przepisach podstaw kasacyjnych ograniczyło badanie przez Naczelny Sąd Administracyjny zasadności wniesionej skargi administracyjnej i że prowadzi to do naruszenia konstytucyjnego prawa do sądu. W przekonaniu Trybunału Konstytucyjnego regulacja zawarta w tych przepisach nie ustanawia żadnych podmiotowych ani przedmiotowych ograniczeń prawa do wnoszenia skargi kasacyjnej, przez co spełnia podnoszony w orzecznictwie Trybunału wymóg dostępności środka zaskarżenia. Trybunał zwrócił przy tym uwagę na kształtujące się orzecznictwo NSA w zakresie pojmowania podstaw kasacyjnych. Podkreślił, że sąd administracyjny sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza ocenę zaskarżonego rozstrzygnięcia administracyjnego zarówno pod względem jego zgodności z prawem materialnym, jak i przepisami o postępowaniu administracyjnym. Przy rozpoznaniu skargi wojewódzki sąd administracyjny nie jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.). Oznacza to, że sąd ten ma obowiązek brać z urzędu pod rozwagę także naruszenia prawa, których strony nie podniosły w skardze. Wobec wyrażonego w judykaturze rozumienia podstaw skargi kasacyjnej oraz obowiązku odniesienia się przez sąd drugiej instancji do zarzutów podniesionych w tego rodzaju skardze, a także z uwagi na kontrolę legalności, jaką sądy administracyjne sprawują nad działalnością administracji publicznej, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że zaskarżone przepisy nie naruszają konstytucyjnego prawa do sądu. Trybunał zważył, że zakwestionowane przepisy ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie naruszają prawa do sądu również dlatego, iż nie ograniczają możliwości uruchomienia postępowania drugoinstancyjnego, a także nie zamykają drogi do uzyskania wyroku sądu drugiej instancji.

Zważywszy, że przedmiot niniejszej skargi konstytucyjnej jest tożsamy z materią, co do której Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się szczegółowo w uzasadnieniu wyroku w sprawie o sygn. SK 63/05, nie jest konieczne szersze odnoszenie się do wyrażonych już ocen kwestionowanej instytucji.

2. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) stanowi, że Trybunał umarza na posiedzeniu niejawnym postępowanie, jeżeli wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne. Taki stan rzeczy ma niewątpliwie miejsce, gdy zaskarżony przepis prawny był już przedmiotem kontroli jego zgodności z Konstytucją w innej sprawie rozpoznawanej przez Trybunał (zob. postanowienia: z 3 października 2001 r., sygn. SK 3/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 218, z 25 listopada 2002 r., sygn. SK 30/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 88, z 28 lipca 2003 r., sygn. P 26/02, OTK ZU nr 6/A/2003, poz. 73, z 9 marca 2004 r., sygn. SK 34/02, OTK ZU nr 3/A/2004, poz. 25, z 20 czerwca 2005 r., sygn. SK 47/04, OTK ZU nr 6/A/2005, poz. 73 oraz z 4 maja 2006 r., sygn. SK 53/05, OTK ZU nr 5/A/2006, poz. 60). W niniejszym wypadku zachodzi przesłanka zbędności orzekania. W wyroku z 20 września 2006 r., sygn. SK 63/05, Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnął bowiem wszystkie kwestie będące przedmiotem niniejszej skargi i to zarówno pod względem przedmiotu zaskarżenia, jak i wzorców kontroli konstytucyjności.

3. Z treści art. 101 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1271 ze zm.; dalej: p.w.p.p.s.a.) powołanego przez skarżącą spółkę w związku z przepisami art. 174 pkt 1 i 2 i art. 184 p.p.s.a., jak i z samego uzasadnienia skargi konstytucyjnej wynika, że został on podniesiony wyłącznie pomocniczo w stosunku do przedmiotu zaskarżenia. Art. 101 p.w.p.p.s.a. brzmi następująco: „W sprawach zakończonych prawomocnym orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego przed dniem 1 stycznia 2004 r., w których nie upłynął termin do wniesienia rewizji nadzwyczajnej do Sądu Najwyższego, strona może, w terminie do 31 marca 2004 r., wnieść skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego na podstawie przepisów ustawy, o której mowa w art. 2” (ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). Stanowił on zatem jedynie podstawę formalną, a de facto umożliwił skarżącej spółce złożenie skargi kasacyjnej w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem NSA. Jako taki nie zmienia sytuacji skarżącej z punktu widzenia naruszenia jej konstytucyjnych wolności i praw, nie ma bowiem żadnego związku z treścią zarzutów podniesionych w skardze. Z uwagi na powyższe Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że postępowanie również w tym zakresie podlega umorzeniu.

Z tych wszystkich względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.