W skardze konstytucyjnej z 18 kwietnia 2002 r. zarzucono, że art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 48, poz. 554) oraz art. 393 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) jest niezgodny z art. 2 oraz art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącego przepisy te naruszają jego prawa nabyte do rozpatrzenia kasacji przez Sąd Najwyższy oraz prowadzą do nieuzasadnionego zróżnicowania podmiotów składających kasację przez uzależnienie jej rozpatrzenia od zdarzeń losowych.

Skarżący złożył kasację od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z 13 kwietnia 1999 r. Sąd Najwyższy postanowieniem z 14 listopada 2001 r. odmówił przyjęcia kasacji do rozpoznania wskazując, iż w sprawie nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 393 § 1 k.p.c.

Postanowieniem z 28 sierpnia 2002 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Podstawą odmowy był brak wskazania konstytucyjnych wolności i praw skarżącego naruszonych przez zaskarżony przepis ustawy. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego podstawą skargi konstytucyjnej nie może być wyłącznie wyrażona w art. 32 zasada równości, ani wyrażona w art. 2 Konstytucji zasada państwa prawnego.

W zażaleniu złożonym 8 września 2002 r. skarżący zarzucił, że podstawa odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej jest niezasadna. Zdaniem skarżącego wskazał on konstytucyjne wolności i prawa naruszone przez zaskarżony przepis ustawy, w szczególności wskazał na swe prawo do oczekiwania, że jego sprawa zostanie rozpoznana przez sąd oraz wskazał na prawo do równego traktowania, które zostało naruszone wskutek zastosowania art. 5 ust. 2 zaskarżonej ustawy. Skarżący podkreśla, że kilkakrotnie w kontekście równego traktowania odwoływał się do prawa do sądu, choć w petitum i uzasadnieniu skargi nie wymienił art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje.

Powołanie zasady równości jako podstawy skargi konstytucyjnej wymaga w zasadzie wskazania w zakresie jakiego prawa lub wolności konstytucyjnie chronionej doszło do nierównego traktowania. W przedmiotowej skardze konstytucyjnej skarżący wskazuje na zasadę ochrony praw nabytych i wynikające z niej prawo do rozpoznania kasacji. Prawo takie nie mieści się jednak w zakresie zasady ochrony praw nabytych. Skarżący składając kasację nie nabywa konstytucyjnie chronionego prawa do jej rozpoznania na zasadach obowiązujących w chwili jej złożenia. Nie oznacza to, iż ustawodawca posiada nieograniczoną swobodę w kształtowaniu zasad wnoszenia i rozpatrywania skarg kasacyjnych. Zasady te muszą pozostawać w zgodzie z normami i zasadami konstytucyjnymi. Podniesienie w skardze konstytucyjnej zarzutu naruszenia tych norm lub zasad przez ustawodawcę musi być jednak zrelacjonowane do określonego prawa lub wolności skarżącego. W skardze konstytucyjnej prawo do rozpoznania kasacji przez Sąd Najwyższy miałoby, zdaniem skarżącego, wynikać z faktu, iż oczekiwał on na to rozpoznanie ponad dwa lata. Takie uzasadnienie ma jednak charakter faktyczny, a nie prawny, nie odnosi się wprost do kwestii naruszonych wolności lub praw skarżącego.

W zaskarżonym postanowieniu Trybunał Konstytucyjny przyjął, iż skarga konstytucyjna nie zawiera wskazania konstytucyjnych praw skarżącego naruszonych zaskarżonymi przepisami ustaw oraz sposobu ich naruszenia. W związku z tym należy stwierdzić, że skarżący nie wskazał wprawdzie wprost wzorców konstytucyjnych odnoszących się do formułowanych przez niego zarzutów, zarzuty te sformułował jednak na tyle jednoznacznie, iż uzasadniają one sposób naruszenia jego konstytucyjnych praw. W szczególności w piśmie procesowym z 31 maja 2002 r. skarżący podniósł, iż składając kasację nie miał żadnej możliwości spełnienia wymogów, o których mowa w art. 393 k.p.c., gdyż przepis ten w znowelizowanym brzmieniu w dniu wnoszenia kasacji nie obowiązywał, ani uzupełnienia jej braków po wejściu w życie ustawy z 24 maja 2000 r. Tak sformułowany zarzut spełnia wymogi, o których mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Mając powyższe na względzie należało orzec jak w sentencji.

W skardze konstytucyjnej z 18 kwietnia 2002 r. zarzucono, że art. 5 ust. 2 ustawy z 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz art. 393 ustawy z 17 listopada 1964 r – Kodeks postępowania cywilnego jest niezgodny z art. 2 oraz art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącego przepisy te naruszają jego prawa nabyte do rozpatrzenia kasacji przez Sąd Najwyższy oraz prowadzą do nieuzasadnionego zróżnicowania podmiotów składających kasację przez uzależnienie jej rozpatrzenia od zdarzeń losowych.

Skarżący złożył kasację od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z 13 kwietnia 1999 r. Sąd Najwyższy postanowieniem z 14 listopada 2001 r. odmówił przyjęcia kasacji do rozpoznania wskazując, iż w sprawie nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 393 § 1 k.p.c.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W przedmiotowej skardze konstytucyjnej nie wskazano naruszonych konstytucyjnych praw skarżącego, tym samym nie został spełniony wymóg formalny, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Skarżący wskazuje wprawdzie na naruszenie wyrażonej w art. 32 Konstytucji zasady równości, zasada ta nie może jednak stanowić samodzielnej podstawy skargi konstytucyjnej. Jak stwierdził Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z dnia 24 października 2001 r. o sygn. SK 10/01: “art. 32 Konstytucji wyraża przede wszystkim zasadę ogólną, i dlatego winien być w pierwszej kolejności odnoszony do konkretnych przepisów Konstytucji, nawet jeżeli konstytucyjna regulacja danego prawa jest niepełna i wymaga konkretyzacji ustawowej. W takim zakresie wyznacza on także konstytucyjne prawo do równego traktowania. Mamy tu do czynienia z sytuacją “współstosowania” dwóch przepisów Konstytucji, a więc nie tylko z prawem do równego traktowania, ale ze skonkretyzowanym prawem do równej realizacji określonych wolności i praw konstytucyjnych. W skardze konstytucyjnej należy powołać oba przepisy Konstytucji, dopiero one wyznaczają bowiem konstytucyjny status jednostki, który przez regulację ustawową lub podustawową został naruszony. Natomiast gdy chodzi o uprawnienia określone w innych niż Konstytucja aktach normatywnych – jeśli treść konkretnego prawa ustala się wyłącznie na ich podstawie – art. 32 Konstytucji stanowi zasadę systemu prawa, a nie wolność lub prawo o charakterze konstytucyjnym. Uprawnienia podmiotowego do świadczeń, których podstawą byłaby wyłącznie ustawa, nie można uznać za konstytucyjne prawo jednostki. Jeżeli treść prawa (uprawnienia) wynika wyłącznie z ustawy, domaganie się ochrony tego prawa z powołaniem się na zasadę równości nie ma w pełni “konstytucyjnego wymiaru” (OTK ZU nr 7/2001 r., poz. 225). Skarżący wskazuje wprawdzie również na art. 2 Konstytucji i wynikającą z zasady państwa prawnego zasadę ochrony praw słusznie nabytych, jednakże prawo do wniesienia kasacji nie mieści się w zakresie przedmiotowym tej konstytucyjnej zasady. Stawiany przez skarżącego zarzut dotyczący kwestii intertemporalnych mógłby być rozpatrywany z punktu widzenia wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji prawa do sądu, jednakże wzorca tego skarżący nie powołuje. Trybunał Konstytucyjny, związany granicami skargi konstytucyjnej, nie może z urzędu badać powyższej kwestii.

W tym stanie rzeczy należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.