W dniu 28 stycznia 2005 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów o zbadanie zgodności art. 1 pkt 5 lit. b ustawy z dnia 29 października 2003 r. o zmianie ustawy o Policji (Dz. U. Nr 192, poz. 1873, dalej: ustawa o zmianie ustawy o Policji) w zakresie, w jakim dotyczy art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2002 r. Nr 7, poz. 58 ze zm., dalej: ustawa o Policji) z art. 2, art. 5, art. 31 ust. 3, art. 42 ust. 3 Konstytucji w zw. z art. 6 ust. 2 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) oraz art. 5 i art. 14 ust. 2 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych otwartego do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167); art. 1 pkt 13 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim dotyczy art. 132 ust. 2 ustawy o Policji z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 42 ust. 1 Konstytucji; art. 1 pkt 13 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim dotyczy art. 132 ust. 4 ustawy o Policji z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32 Konstytucji; art. 1 pkt 15 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim dotyczy art. 133 ustawy o Policji z art. 2, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji; art. 1 pkt 18 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim dotyczy art. 135 ust. 4 zd. 2 ustawy o Policji z art. 2 i art. 42 ust. 1 Konstytucji; art. 1 pkt 19 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim dotyczy art. 135f ust. 1 pkt 4 ustawy o Policji z art. 2 i art. 42 ust. 2 Konstytucji; art. 1 pkt 19 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim dotyczy art. 135m ust. 2 ustawy o Policji z art. 2 i art. 32 Konstytucji; art. 2 ust. 1, 4, 5 i 6 ustawy o zmianie ustawy o Policji z art. 2, art. 5, art. 42 ust. 1 i art. 190 ust. 4 Konstytucji; art. 3 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy o Policji z art. 2 i art. 42 ust. 1 Konstytucji; art. 35 ust. 2 ustawy o Policji i § 11 ust. 7 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 czerwca 2002 r. w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Policji oraz wzoru formularza opinii służbowej (Dz. U. Nr 98, poz. 890 ze zm., dalej: rozporządzenie w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Policji) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji; § 11 ust. 2-6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 grudnia 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie wykształcenia, kwalifikacji zawodowych i stażu służby, jakim powinni odpowiadać policjanci na stanowiskach komendantów Policji i innych stanowiskach służbowych (Dz. U. z 2004 r. Nr 2, poz. 14, dalej: rozporządzenie w sprawie kwalifikacji zawodowych funkcjonariuszy Policji) z art. 2, art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji oraz z art. 34 ust. 4 pkt 1 ustawy o Policji i art. 7 pkt c Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych otwartego do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 169).

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 7 marca 2005 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych wniosku, poprzez doręczenie oryginału uchwały z 28 września 2004 r. Zarządu Głównego NSZZ Policjantów (Nr 18/IV/2004) w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego; doręczenie 5 egzemplarzy wyciągu z protokołu pozwalającego stwierdzić, że uchwała została podjęta zgodnie ze statutem organizacji; doręczenie 5 egzemplarzy pełnego, aktualnego wyciągu z rejestru sądowego; powołanie przepisu prawa lub statutu wskazującego, że kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy; wyjaśnienie, czy od 29-30 czerwca 2003 r. nie zaszły żadne zmiany w statucie NSZZ Policjantów; wskazanie, w jakim zakresie art. 1 pkt 5 ppkt b dot. art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 5 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 1 pkt 13 dot. art. 132 ust. 2 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 31 ust. 3 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 1 pkt 13 dot. art. 132 ust. 4 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 31 ust. 3 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 1 pkt 15 dot. art. 133 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 77 ust. 2 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 1 pkt 18 dot. art. 135 ust. 4 (zdanie drugie) ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 42 ust. 1 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 2 ust. 4, 5, 6 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 2 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 2 ust. 4, 5, 6 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 5 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 2 ust. 4, 5, 6 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 42 ust. 1 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 2 ust. 4, 5, 6 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 190 ust. 4 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 35 ust. 2 ustawy o Policji i § 11 ust. 7 rozporządzenia w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Policji są niezgodne z art. 2 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie § 11 ust. 2-6 rozporządzenia w sprawie kwalifikacji zawodowych funkcjonariuszy Policji jest niezgodny z art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz art. 7 pkt c Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych.

W piśmie z 24 marca 2005 r. wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.

Postanowieniem z 4 października 2005 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wnioskowi w zakresie, w jakim wnioskodawca wnosił o zbadanie zgodności art. 1 pkt 13 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim dotyczy art. 132 ust. 4 ustawy o Policji z art. 32 Konstytucji; art. 1 pkt 19 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim dotyczy art. 135m ust. 2 ustawy o Policji z art. 2 i art. 32 Konstytucji; art. 2 ust. 1, 4-6 ustawy o zmianie ustawy o Policji z art. 2, art. 5, art. 42 ust. 1 i art. 190 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej; art. 35 ust. 2 ustawy o Policji i § 11 ust. 7 rozporządzenia w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Policji z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz § 11 ust. 2-6 rozporządzenia w sprawie kwalifikacji zawodowych funkcjonariuszy Policji z art. 2, art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz z art. 34 ust. 4 pkt 1 ustawy o Policji i art. 7 pkt c Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych otwartego do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 169).

Zażaleniem z 16 października 2005 r. wnioskodawca zakwestionował rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego zawarte w postanowieniu z 4 października 2005 r. i wniósł o nadanie dalszego biegu całemu wnioskowi Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów oraz skierowanie sprawy do rozpoznania na rozprawie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. W kwestionowanym postanowieniu z 4 października 2005 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził brak możliwości merytorycznej oceny pięciu zarzutów postawionych we wniosku Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów. W pierwszej kolejności Trybunał odniósł się do wywodzonej przez wnioskodawcę niezgodności art. 1 pkt 13 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy art. 132 ust. 4 ustawy o Policji z art. 32 Konstytucji. Jak podkreślono w kwestionowanym postanowieniu, wnioskodawca nie wykazał w jaki sposób skarżony przepis miałby prowadzić do zróżnicowania sytuacji policjantów oraz nie wskazał w stosunku do jakich innych podmiotów policjanci mieliby być traktowani nierówno. W zażaleniu na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego podniesiono, iż policjanci są nierówno traktowani w stosunku do żołnierzy zawodowych. Zdaniem wnioskodawcy nierówność ta polegać ma na odmiennym ukształtowaniu zasad odpowiedzialności dyscyplinarnej za czyny wypełniające jednocześnie znamiona przestępstwa lub wykroczenia albo przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Jedynie w przypadku policjantów odpowiedzialność dyscyplinarna za tego rodzaju czyny realizowana jest niezależnie od odpowiedzialności karnej.

Odnosząc się do tej argumentacji Trybunał Konstytucyjny ponownie stwierdza, że zasada równości określona w art. 32 ust. 1 Konstytucji wyraża się w tym, iż osoby znajdujące się w analogicznej sytuacji są traktowane jednakowo, zaś w różnych sytuacjach odpowiednio inaczej, przy czym kryterium zróżnicowania musi znajdować swoje uzasadnienie w innych wartościach i zasadach konstytucyjnie chronionych. Zarzut nierówności może być zatem uprawniony jedynie wówczas, kiedy mamy do czynienia z dwoma grupami podmiotów, posiadającymi określoną cechę relewantną. Trybunał Konstytucyjny w swoim orzecznictwie ocenił możliwość porównywania statusu członków Sił Zbrojnych z funkcjonariuszami Policji. Odnosząc się do treści art. 26 Konstytucji Trybunał podkreślił, iż ustrojodawca już w I rozdziale ustawy zasadniczej wyeksponował funkcję ochronną żołnierzy w zakresie niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium oraz zapewnienia nienaruszalności jego granic. Zdaniem Trybunału wyklucza to istnienie cechy relewantnej pomiędzy członkami Sił Zbrojnych a funkcjonariuszami Policji, których zadania nie zostały unormowane w sposób szczególny w Konstytucji (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 marca 2000 r., K. 26/98, OTK ZU nr 2/2000, poz. 57). Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie w pełni podtrzymuje zaprezentowane stanowisko. Skutkuje to brakiem możliwości merytorycznej oceny niezgodności art. 1 pkt 13 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy art. 132 ust. 4 ustawy o Policji z art. 32 Konstytucji, w oparciu o zarzut nierównego traktowania funkcjonariuszy Policji w stosunku do członków Sił Zbrojnych.

Należy jednocześnie podkreślić, iż ocena celowości i słuszności decyzji ustawodawcy, dotyczących kształtowania zasad odpowiedzialności dyscyplinarnej funkcjonariuszy Policji, leży poza zakresem kompetencji Trybunału Konstytucyjnego wyznaczonym przepisami Konstytucji oraz ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr. 102, poz. 643 ze zm., dalej: ustawa o TK).

2. Podstawą odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów, w zakresie niezgodności art. 1 pkt 19 ustawy o zmianie ustawy o Policji dotyczącego art. 135m ust. 2 ustawy o Policji z wyrażoną w art. 2 Konstytucji zasadą pewności prawa, była stwierdzona przez Trybunał Konstytucyjny oczywista bezzasadność tak postawionego zarzutu. Jak podkreślił Trybunał, kwestionowany we wniosku przepis, określający skład komisji powołanej do zbadania zaskarżonego orzeczenia dyscyplinarnego jest jasny i nie pozostawia żadnych wątpliwości co do sposobu jego interpretacji. Wnioskodawca nie wskazał natomiast innych powodów naruszenia przez skarżony przepis zasady pewności prawa.

W zażaleniu na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego wnioskodawca słusznie zauważa, iż zasada pewności prawa pozostaje w ścisłym związku z zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa, a obie te zasady wyraża art. 2 Konstytucji. Nie przytacza jednak żadnych dodatkowych argumentów, które podważałyby stanowisko Trybunału wyrażone w kwestionowanym postanowieniu i uzasadniały dopuszczalność kontroli wymienionych przepisów ustawy o Policji z konstytucyjnym wzorcem w postaci art. 2 Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje zatem swoje wcześniejsze stanowisko, zgodnie z którym art. 1 pkt 19 ustawy o zmianie ustawy o Policji dotyczący art. 135m ust. 2 ustawy o Policji w oczywisty sposób nie narusza zasady pewności prawa. Trybunał zwraca jednocześnie uwagę, iż zasada pewności prawa oznacza zespół takich cech przysługujących prawu, które zapewniają jednostce bezpieczeństwo prawne i umożliwiają jej decydowanie o swoim postępowaniu w oparciu o pełną znajomość przesłanek działania organów państwowych oraz konsekwencji prawnych, jakie jej działania mogą pociągnąć za sobą. Naruszenie zasady pewności prawa może mieć miejsce wówczas, kiedy decyzja ustawodawcy jest dla jednostki zaskoczeniem i stwarza takie okoliczności, których nie można było przewidzieć. Wiąże się to z dodatkowym przekonaniem, iż adresaci norm postąpiliby w inny sposób, mogąc przewidzieć mającą nastąpić zmianę prawa (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 14 czerwca 2000 r., P 3/00, OTK ZU nr 5/2000, poz. 138).

Trybunał Konstytucyjny stwierdza jednocześnie, iż wnioskodawca zmodyfikował w zażaleniu postawiony uprzednio zarzut niezgodności art. 1 pkt 19 ustawy o zmianie ustawy o Policji dotyczący art. 135m ust. 2 ustawy o Policji z zasadą równości wyrażoną w art. 32 ust. 1 Konstytucji. Sformułowany we wniosku zarzut niezgodności przywołanego przepisu z konstytucyjnym wzorcem kontroli opierał się na stwierdzeniu, iż w skład komisji powołanej do zbadania zaskarżonego orzeczenia dyscyplinarnego powinni wchodzić obok oficerów w służbie stałej także aspiranci, podoficerowie oraz posterunkowi Policji. Odnosząc się do takiej argumentacji Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż funkcjonariusze Policji posiadający różne stopnie i piastujący różne stanowiska służbowe nie mogą być traktowani jako podmioty posiadające tę samą cechę relewantną, uzasadniającą obowiązek ich równego traktowania przez ustawodawcę. W zażaleniu na postanowienie Trybunału wnioskodawca argumentuje, iż kwestionowany przepis ustawy o Policji, nie gwarantuje w pełni realizacji prawa do odwołania się od orzeczenia dyscyplinarnego. Istnieje bowiem obawa o bezstronność i rzetelność postępowania odwoławczego, prowadzonego przez komisję złożoną wyłącznie z oficerów w służbie stałej. Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, iż wnioskodawca nie podważył w zażaleniu argumentów Trybunału, wykluczających możliwość merytorycznej kontroli art. 1 pkt 19 ustawy o zmianie ustawy o Policji dotyczącego art. 135m ust. 2 ustawy o Policji z zasadą równości wyrażoną w art. 32 ust. 1 Konstytucji. Jednocześnie formułowanie nowych zarzutów na tym etapie postępowania należy uznać za niedopuszczalne.

3. Odmowa nadania dalszego biegu wnioskowi Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów ze względu na oczywistą bezzasadność dotyczyła także zarzutu niezgodności art. 2 ust. 1, 4-6 ustawy o zmianie ustawy o Policji z art. 2, art. 5, art. 42 ust. 1 oraz art. 190 ust. 4 Konstytucji. Należy stwierdzić, iż wnioskodawca nie przedstawia w zażaleniu żadnych nowych argumentów mogących podważyć rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego w zakresie, w jakim Trybunał odmówił przeprowadzenia merytorycznej kontroli wskazanych przepisów ustawy o zmianie ustawy o Policji z art. 2 Konstytucji.

Odnosząc się do wzorca w postaci art. 190 ust. 4 Konstytucji wnioskodawca zauważa natomiast, iż wznowienie postępowania powinno odbywać się na zasadach oraz w trybie właściwym dla poszczególnych rodzajów procedur, regulowanych przepisami szczególnymi. Podnosi jednocześnie, iż nowelizacja ustawy o Policji dokonana kwestionowaną ustawą o zmianie ustawy o Policji, nie zawierała postanowień umożliwiających funkcjonariuszom Policji zrealizowanie prawa do wznowienia postępowań dyscyplinarnych zakończonych prawomocnymi orzeczeniami. Wywodzi z tego naruszenie przez ustawodawcę w art. 2 ustawy o zmianie ustawy o Policji konstytucyjnego wzorca kontroli w postaci art. 190 ust. 4 Konstytucji.

Wbrew twierdzeniom wnioskodawcy należy jednak zauważyć, iż twórcy ustawy o zmianie ustawy o Policji wprowadzili odpowiednie regulacje, umożliwiające funkcjonariuszom Policji wznawianie prawomocnie zakończonych postępowań dyscyplinarnych. Zgodnie z art. 135r ust. 2 ustawy o Policji, dodanym w art. 1 pkt 19 ustawy o zmianie ustawy o Policji, postępowanie dyscyplinarne wznawia się na wniosek ukaranego lub obwinionego, jeżeli w wyniku orzeczenia Trybunału stracił moc lub uległ zmianie przepis prawny będący podstawą wydania orzeczenia dyscyplinarnego. W tym stanie rzeczy należy stwierdzić, iż zarzut niezgodności art. 2 ust. 1, 4-6 ustawy o zmianie ustawy o Policji z art. 190 ust. 4 Konstytucji w oparciu o argumenty przedstawione przez wnioskodawcę w zażaleniu jest oczywiście bezzasadny.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza także, iż wbrew twierdzeniom wnioskodawcy z art. 5 Konstytucji nie wynika nakaz złagodzenia odpowiedzialności w przypadku uchylenia określonych kar dyscyplinarnych. Jak podkreślił Trybunał w kwestionowanym postanowieniu, art. 5 Konstytucji wyraża szereg ogólnych założeń konstytucyjnych, na których opierać się ma działalność państwa. Zasada poszanowania praw człowieka wymieniona w tym przepisie, stanowi jedno z kilku kryteriów działania organów władzy publicznej. Należy ponownie stwierdzić, iż art. 5 Konstytucji jest nieadekwatnym wzorcem kontroli w stosunku do art. 2 ustawy o zmianie ustawy o Policji. Skarżony przepis określa zasady prowadzenia postępowań dyscyplinarnych, które nie zostały zakończone prawomocnymi orzeczeniami przed dniem wejścia w życie ustawy o zmianie ustawy o Policji i nie pozostaje w żadnym merytorycznym związku z powołanym we wniosku art. 5 Konstytucji. Brak tego rodzaju związku zachodzi także pomiędzy kwestionowanym art. 2 ustawy o zmianie ustawy o Policji a przywołanym przez wnioskodawcę art. 42 ust. 1 Konstytucji. Dopuszczalność oceny przepisów regulujących postępowania dyscyplinarne z punktu widzenia zasad odpowiedzialności karnej nie oznacza, iż art. 42 ust. 1 Konstytucji może być automatycznie uznany za adekwatny wzorzec kontroli w każdej sprawie dotyczącej tego rodzaju postępowań. Uzasadnia to stwierdzenie, iż sformułowany przez wnioskodawcę zarzut niezgodności art. 2 ust. 1 oraz ust. 4-6 ustawy o zmianie ustawy o Policji z art. 5 oraz art. 42 ust. 1 Konstytucji jest oczywiście bezzasadny.

4. Trybunał Konstytucyjny stwierdził istnienie przesłanki oczywistej bezzasadności także w odniesieniu do sformułowanego przez wnioskodawcę zarzutu niezgodności art. 35 ust. 2 ustawy o Policji i § 11 ust. 7 rozporządzenia w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Policji z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji. W zażaleniu wnioskodawca nie wskazał, jakie wcześniej nabyte prawa policjantów zostały naruszone przez obowiązujący obecnie w ustawie mechanizm opiniowania służbowego. Nie wyjaśniono także, w jaki sposób kwestionowane przez wnioskodawcę przepisy wprowadzają element niepewności prawa powodując narażenie funkcjonariuszy Policji na skutki, których nie mogli przewidzieć w momencie podejmowania określonych działań bądź decyzji. Brak jest zatem odniesienia się do tych argumentów, które przesądziły o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów w zakresie, w jakim wnioskodawca domagał się przeprowadzenia kontroli art. 35 ust. 2 ustawy o Policji i § 11 ust. 7 rozporządzenia w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Policji z art. 2 oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji.

Należy jednocześnie zauważyć, iż wnioskodawca sformułował w zażaleniu nowy zarzut polegający na zakwestionowaniu konstytucyjności § 11 ust. 7 rozporządzenia w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Policji z art. 35 ust. 2 ustawy o Policji. Trybunał Konstytucyjny ponownie stwierdza, iż na tym etapie postępowania niedopuszczalne jest przedstawianie nowych zarzutów, które nie były uprzednio objęte przedmiotem wniosku złożonego w Trybunale.

Wnioskodawca podnosi w zażaleniu, iż zarówno ustawa o Policji, jak również rozporządzenie w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Policji nie zawiera odpowiedniej regulacji upoważniającej funkcjonariuszy Policji do zaskarżania opinii służbowej do sądu administracyjnego. Uzasadniać to ma, zdaniem wnioskodawcy, dopuszczalność merytorycznej kontroli art. 35 ust. 2 ustawy o Policji i § 11 ust. 7 rozporządzenia w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Policji z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji. Odnosząc się do tych stwierdzeń należy podkreślić, iż żaden z kwestionowanych we wniosku przepisów nie wyklucza drogi sądowej do kwestionowania treści opinii służbowej, a zatem nie mogą one podlegać ocenie z punktu widzenia powołanych przez wnioskodawcę wzorców kontroli z uwagi na oczywistą bezzasadność tak sformułowanego zarzutu. Należy jednocześnie zauważyć, iż wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, funkcjonariusze Policji mogą w obecnym stanie prawnym kwestionować przed sądem administracyjnym ostateczne rozstrzygnięcia zapadłe w formie opinii służbowych. Jak wynika z treści § 11 ust. 6 rozporządzenia w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Policji, przełożony właściwy do rozpatrzenia odwołania od opinii służbowej wydaje w tym zakresie ostateczną decyzję. Może ona zostać zaskarżona i podlegać kontroli w postępowaniu przed sądem administracyjnym zgodnie z art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

5. Trybunał Konstytucyjny wskazał także brak możliwości merytorycznej kontroli zarzutu niezgodności § 11 ust. 2-6 rozporządzenia w sprawie kwalifikacji zawodowych funkcjonariuszy Policji z art. 2, art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji z art. 34 ust. 4 pkt 1 ustawy o Policji i art. 7 pkt c Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych. Wnioskodawca nie przytacza jednak w zażaleniu żadnych nowych argumentów odnoszących się do zarzutu niezgodności kwestionowanych przepisów rozporządzenia z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Nie podważa także stanowiska Trybunału Konstytucyjnego, stwierdzającego oczywistą bezzasadność zarzutu niezgodności wymienionych przepisów rozporządzenia z zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa (art. 2 Konstytucji). Wnioskodawca stwierdza jedynie, iż § 11 ust. 2-6 rozporządzenia w sprawie kwalifikacji zawodowych funkcjonariuszy Policji narusza zasadę państwa prawnego rozumianą jako zasadę zgodności przepisów wykonawczych z ustawą oraz zasadę równości wobec prawa.

Odnosząc się do zagadnienia niezgodności § 11 ust. 2-6 rozporządzenia w sprawie kwalifikacji zawodowych funkcjonariuszy Policji z art. 34 ust. 4 pkt 1 ustawy o Policji wnioskodawca ponownie stwierdza, iż kwestionowany przepis wprowadza dodatkową kategorię stażu – staż kierowniczy, o którym nie wspomina delegacja ustawowa. Podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu kwestionowanego postanowienia Trybunał podkreśla natomiast, iż skarżone przepisy określają jedynie szczegółowe wymagania dotyczące stażu pracy, jakim powinni odpowiadać policjanci na stanowiskach komendantów Policji i innych stanowiskach służbowych. Wbrew twierdzeniom wnioskodawcy nie dochodzi zatem do wykroczenia poza zakres delegacji ustawowej z art. 34 ust. 4 pkt 1 ustawy o Policji.

Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie nie podziela także opinii wnioskodawcy, zgodnie z którą przepisy § 11 ust. 2-6 rozporządzenia w sprawie kwalifikacji zawodowych funkcjonariuszy Policji powodują nadmierne uprzywilejowanie osób zajmujących stanowiska kierownicze i naruszają zasadę równości wobec prawa (art. 32 Konstytucji) oraz prawo do równego awansu wynikające z art. 7 pkt c Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych. Jak wskazano w uzasadnieniu kwestionowanego postanowienia, nierówność wśród policjantów w związku z możliwością awansu uzasadniona jest na gruncie § 11 omawianego rozporządzenia istnieniem cechy relewantnej w postaci stażu służby. Nie stoi zarazem w sprzeczności z wymogami wynikającymi z wiążących norm prawa międzynarodowego oraz gwarancji konstytucyjnych określonych w art. 32 Konstytucji.

Biorąc pod uwagę wszystkie przytoczone argumenty oraz uznając, że zażalenie nie podważyło zasadności stanowiska zajętego w zaskarżonym postanowieniu, Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.

W dniu 28 stycznia 2005 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów o zbadanie zgodności art. 1 pkt 5 lit. b ustawy z dnia 29 października 2003 r. o zmianie ustawy o Policji (Dz. U. Nr 192, poz. 1873, dalej: ustawa o zmianie ustawy o Policji) w zakresie, w jakim dotyczy art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2002 r. Nr 7, poz. 58 ze zm., dalej: ustawa o Policji) z art. 2, art. 5, art. 31 ust. 3, art. 42 ust. 3 Konstytucji w zw. z art. 6 ust. 2 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) oraz art. 5 i art. 14 ust. 2 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych otwartego do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167); art. 1 pkt 13 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim dotyczy art. 132 ust. 2 ustawy o Policji z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 42 ust. 1 Konstytucji; art. 1 pkt 13 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim dotyczy art. 132 ust. 4 ustawy o Policji z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32 Konstytucji; art. 1 pkt 15 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim dotyczy art. 133 ustawy o Policji z art. 2, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji; art. 1 pkt 18 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim dotyczy art. 135 ust. 4 zd. 2 ustawy o Policji z art. 2 i art. 42 ust. 1 Konstytucji; art. 1 pkt 19 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim dotyczy art. 135f ust. 1 pkt 4 ustawy o Policji z art. 2 i art. 42 ust. 2 Konstytucji; art. 1 pkt 19 ustawy o zmianie ustawy o Policji w zakresie, w jakim dotyczy art. 135m ust. 2 ustawy o Policji z art. 2 i art. 32 Konstytucji; art. 2 ust. 1, 4, 5 i 6 ustawy o zmianie ustawy o Policji z art. 2, art. 5, art. 42 ust. 1 i art. 190 ust. 4 Konstytucji; art. 3 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy o Policji z art. 2 i art. 42 ust. 1 Konstytucji; art. 35 ust. 2 ustawy o Policji i § 11 ust. 7 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 czerwca 2002 r. w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Policji oraz wzoru formularza opinii służbowej (Dz. U. Nr 98, poz. 890 ze zm.) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji; § 11 ust. 2-6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 grudnia 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie wykształcenia, kwalifikacji zawodowych i stażu służby, jakim powinni odpowiadać policjanci na stanowiskach komendantów Policji i innych stanowiskach służbowych (Dz. U. z 2004 r. Nr 2, poz. 14) z art. 2, art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji oraz z art. 34 ust. 4 pkt 1 ustawy o Policji i art. 7 pkt c Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych otwartego do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 169).

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 marca 2005 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych wniosku, poprzez doręczenie oryginału uchwały z dnia 28 września 2004 r. Zarządu Głównego NSZZ Policjantów (Nr 18/IV/2004) w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego; doręczenie 5 egzemplarzy wyciągu z protokołu pozwalającego stwierdzić, że uchwała została podjęta zgodnie ze statutem organizacji; doręczenie 5 egzemplarzy pełnego, aktualnego wyciągu z rejestru sądowego; powołanie przepisu prawa lub statutu wskazującego, że kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy; wyjaśnienie, czy od 29-30 czerwca 2003 r. nie zaszły żadne zmiany w statucie NSZZ Policjantów; wskazanie, w jakim zakresie art. 1 pkt 5 ppkt b dot. art. 41 ust. 2 pkt 8 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 5 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 1 pkt 13 dot. art. 132 ust. 2 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 31 ust. 3 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 1 pkt 13 dot. art. 132 ust. 4 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 31 ust. 3 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 1 pkt 15 dot. art. 133 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 77 ust. 2 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 1 pkt 18 dot. art. 135 ust. 4 (zdanie drugie) ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 42 ust. 1 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 2 ust. 4, 5, 6 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 2 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 2 ust. 4, 5, 6 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 5 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 2 ust. 4, 5, 6 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 42 ust. 1 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 2 ust. 4, 5, 6 ustawy o zmianie ustawy o Policji jest niezgodny z art. 190 ust. 4 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 35 ust. 2 ustawy o Policji i § 11 ust. 7 rozporządzenia MSWiA z 17 czerwca 2002 r. w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Policji oraz wzoru formularza opinii służbowej są niezgodne z art. 2 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie art. 35 ust. 2 ustawy o Policji i § 11 ust. 7 rozporządzenia MSWiA z 17 czerwca 2002 r. w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Policji oraz wzoru formularza opinii służbowej są niezgodne z art. 31 ust. 3 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie § 11 ust. 2-6 rozporządzenia MSWiA z 17 grudnia 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie wykształcenia, kwalifikacji zawodowych i stażu służby, jakim powinni odpowiadać policjanci na stanowiskach komendantów Policji i innych stanowiskach służbowych jest niezgodny z art. 2 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie § 11 ust. 2-6 rozporządzenia MSWiA z 17 grudnia 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie wykształcenia, kwalifikacji zawodowych i stażu służby, jakim powinni odpowiadać policjanci na stanowiskach służbowych komendantów Policji i innych stanowiskach służbowych jest niezgodny z art. 31 ust. 3 Konstytucji; wskazanie, w jakim zakresie § 11 ust. 2-6 rozporządzenia MSWiA z 17 grudnia 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie wykształcenia, kwalifikacji zawodowych i stażu służby, jakim powinni odpowiadać policjanci na stanowiskach służbowych komendantów Policji i innych stanowiskach służbowych jest niezgodny z art. 7 pkt c Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych.

W piśmie z dnia 24 marca 2005 r. wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. W związku z zasadą domniemania zgodności aktów normatywnych z Konstytucją na wnioskodawcy ciąży obowiązek uzasadnienia wniosku oraz przeprowadzenia dowodu na okoliczność, że normy kwestionowanych aktów prawnych naruszają normy ustawy zasadniczej. Brak uzasadnienia oraz niewystarczający stopień przeprowadzenia dowodu uniemożliwiają merytoryczne rozpatrzenie wniosku. W przeciwnym wypadku, to sam Trybunał dowodziłby niezgodności skarżonych norm z normami wyższego rzędu, wyręczając w tym wnioskodawcę.

Wnioskodawca nie wykazał, w jaki sposób art. 1 pkt 13 ustawy o zmianie ustawy o Policji dotyczący art. 132 ust. 4 ustawy o Policji narusza art. 32 Konstytucji. Kwestionowany przepis w żaden sposób nie różnicuje sytuacji policjantów, a wnioskodawca nie wskazał, w stosunku do jakich innych podmiotów policjanci mieliby być traktowani nierówno. W związku z tym, wniosek w tym zakresie nie może podlegać badaniu merytorycznemu.

2. Oczywiście bezzasadny jest również zarzut niezgodności art. 1 pkt 19 ustawy o zmianie ustawy o Policji dotyczącego art. 135m ust. 2 ustawy o Policji z wyrażoną w art. 2 Konstytucji zasadą pewności prawa. Kwestionowany przepis jest sformułowany w sposób precyzyjny i nie pozostawia żadnych wątpliwości co do sposobu jego interpretacji. Wnioskodawca nie wskazał natomiast, na czym miałyby polegać inne powody naruszenia przez skarżony przepis zasady pewności prawa.

Również wnioskowanie o zbadanie zgodności tego przepisu z art. 32 Konstytucji jest oczywiście bezzasadne. Przy ustalaniu składu komisji powoływanej do rozpatrzenia odwołania w postępowaniu dyscyplinarnym bierze się pod uwagę jedynie funkcjonariuszy, którzy mają odpowiednie stanowisko służbowe. Właśnie stanowisko służbowe stanowi w tym przypadku cechę relewantną, zgodnie z którą różnicuje się funkcjonariuszy, którzy mogą zasiadać w komisjach odwoławczych. Trybunał natomiast nie ma uprawnienia do wypowiadania się w sprawie celowości takiego rozwiązania.

3. Jak słusznie zauważa wnioskodawca, kwestionowane we wniosku przepisy art. 2 ust. 1 oraz ust. 4-6 ustawy o zmianie ustawy o Policji mają charakter intertemporalny. Art. 2 ust. 1 stanowi, iż te postępowania dyscyplinarne, które zostały wszczęte lecz nie zakończone przed wejściem w życie ustawy o zmianie ustawy o Policji, mają być prowadzone na podstawie nowych regulacji. Przepisy art. 2 ust. 4-6 dotyczą natomiast orzeczonych kar dyscyplinarnych, które nie uległy zatarciu do dnia wejścia w życie kwestionowanej ustawy. W myśl nowych regulacji kary takie ulegają zatarciu po upływie odpowiedniego terminu, uzależnionego od rodzaju wymierzonej kary.

Jak podnosi wnioskodawca, wymienione przepisy naruszają zasadę zaufania obywateli do państwa i tworzonego przezeń prawa wywodzoną z art. 2 Konstytucji, ponieważ nie gwarantują policjantom możliwości skorzystania z regulacji nowej ustawy w sprawach dyscyplinarnych. Zdaniem wnioskodawcy wymienione przepisy ustawy o zmianie ustawy o Policji są także niezgodne z art. 190 ust. 4 Konstytucji, ponieważ uniemożliwiają policjantom uchylanie kar dyscyplinarnych, wydanych na podstawie regulacji zakwestionowanych orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego. Jak podniesiono w uzasadnieniu tej części wniosku, kary dyscyplinarne orzeczone na podstawie poprzedniego stanu prawnego, które nie uległy zatarciu do momentu wejścia w życie ustawy o zmianie ustawy o Policji, powinny zostać zmienione na kary łagodniejsze. Tego rodzaju stanowisko wynika zdaniem wnioskodawcy z regulacji art. 42 ust. 1 w związku z art. 5 Konstytucji, które wskazano jako konstytucyjne wzorce kontroli kwestionowanych przepisów art. 2 ust. 1 oraz 4-6 ustawy o zmianie ustawy o Policji.

Odnosząc się do zarzutów zaprezentowanych przez wnioskodawcę należy stwierdzić, że kwestionowane we wniosku przepisy art. 2 ust. 1 oraz ust. 4-6 ustawy o zmianie ustawy o Policji nie mogą być traktowane jako zamykające drogę do wznowienia jakichkolwiek postępowań dyscyplinarnych prowadzonych względem policjantów. Wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, wskazane we wniosku przepisy ustawy nie regulują zagadnienia wznowienia postępowań dyscyplinarnych, co uniemożliwia dokonanie ich kontroli z punktu widzenia powołanych wzorców. Trzeba podkreślić, iż art. 190 ust. 4 Konstytucji stanowi samoistną podstawę wznowienia postępowania w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego, stwierdzającym niekonstytucyjność aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne rozstrzygnięcie w danej sprawie. Należy dodatkowo zwrócić uwagę, iż kwestionowany przez wnioskodawcę przepis art. 2 ust. 1 ustawy dotyczy wyłącznie tych postępowań dyscyplinarnych, które nie zostały jeszcze zakończone. Powołany we wniosku art. 190 ust. 4 Konstytucji może natomiast znaleźć zastosowanie jedynie w przypadku postępowań zakończonych prawomocnym rozstrzygnięciem.

Oczywiście bezzasadny jest także zarzut niezgodności przepisów art. 2 ust. 1 oraz ust. 4-6 ustawy o zmianie ustawy o Policji z wzorcem w postaci art. 42 ust. 1 oraz art. 5 Konstytucji. Wyrażona w art. 42 ust. 1 Konstytucji zasada nullum crimen sine lege była wielokrotnie interpretowana w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Za punkt wyjścia przyjęto stwierdzenie, że „w demokratycznym państwie prawnym prawo karne musi być oparte przynajmniej na dwóch podstawowych zasadach: określoności czynów zabronionych pod groźbą kary oraz na zakazie wstecznego działania ustawy wprowadzającej lub zaostrzającej odpowiedzialność karną” (zob. m.in. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 20 lutego 2001 r., P 2/00, OTK ZU nr 2/2001, poz. 32). Tak rozumiana norma konstytucyjna, podobnie jak powołany w tym kontekście art. 5 Konstytucji, nie zawierają natomiast jakiegokolwiek nakazu wprowadzania regulacji łagodzących, zarówno zasady odpowiedzialności karnej, jak też dyscyplinarnej na przyszłość. Wskazany przez wnioskodawcę art. 5 Konstytucji wyraża szereg ogólnych założeń konstytucyjnych, na których opierać się ma działalność państwa i jego organów. Wzorzec w postaci art. 42 ust. 1 Konstytucji określa natomiast podstawowe elementy odpowiedzialności karnej. Regulacje te nie pozostają w żadnym merytorycznym związku z kwestionowanymi we wniosku przepisami ustawy o zmianie ustawy o Policji. Należy zatem stwierdzić, iż żądanie przeprowadzenia przez Trybunał kontroli konstytucyjności art. 2 ust. 1 oraz ust. 4-6 ustawy o zmianie ustawy o Policji z art. 5 oraz art. 42 ust. 1 Konstytucji jest oczywiście bezzasadne.

Wobec braku zarzutu wnioskodawcy, Trybunał Konstytucyjny nie może natomiast dokonać oceny konstytucyjności rozwiązań ustawowych odnoszących się do czynów popełnionych przed wejściem w życie ustawy o zmianie ustawy o Policji, co do których nie wszczęto postępowania dyscyplinarnego w poprzednim stanie prawnym.

4. Trybunał stwierdza, że wniosek w zakresie, w jakim kwestionuje art. 35 ust. 2 ustawy o Policji oraz § 11 ust. 7 rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2002 r. w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Policji oraz wzoru formularza opinii służbowej z przywołanymi wzorcami konstytucyjnymi jest oczywiście bezzasadny.

Po pierwsze sama treść art. 35 ust. 2 ustawy o Policji nie reguluje kwestii wystawiania opinii, a jedynie tryb zapoznawania się z nią oraz odwoływania się od niej. Usunięcie tego artykułu z ustawy doprowadziłoby do sytuacji, w której podlegający opiniowaniu policjant nie miałby możliwości zapoznania się z opinią oraz nieuregulowany byłby tryb odwoławczy od opinii jego dotyczącej. Nie wyeliminowałoby to w żadnym wypadku samej instytucji opiniowania funkcjonariuszy, ani nie zmieniłoby podmiotu opiniującego.

Oczywiście bezzasadne jest również kwestionowanie sytuacji, w której ostateczna opinia służbowa na temat policjanta jest włączana do jego akt osobowych (tak stanowi § 11 ust. 7 rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2002 r.). Każda opinia dotycząca wykonywania obowiązków służbowych ma na celu dostarczenie informacji na temat wywiązywania się z przypisanych zadań. Niewłączanie jej do akt uniemożliwiałoby realizowanie takiej informacyjnej funkcji opinii.

Należy ponadto zaznaczyć, że kwestia opiniowania funkcjonariuszy Policji nie ma żadnego związku z zasadą ochrony praw słusznie nabytych. Wnioskodawca nie wskazuje, jakie prawa policjantów wcześniej nabyte narusza możliwość opiniowania służbowego. Nieadekwatne jest tutaj również przywołanie zasady zaufania obywateli do państwa oraz stanowionego przez nie prawa. Jak zaznaczył Trybunał Konstytucyjny „istota tej zasady sprowadza się do takiego nakazu stanowienia i stosowania prawa, by obywatel mógł układać swoje sprawy w zaufaniu, że nie naraża się na skutki prawne, których nie mógł przewidzieć w momencie podejmowania decyzji” (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2 czerwca 1999 r., K. 34/98, OTK ZU nr 5/1999, poz. 94). Nie sposób dopatrzyć się wprowadzenia elementu niepewności co do skutków postępowania funkcjonariuszy jedynie ze względu na fakt, że w oznaczonym czasie policjant ma prawo zapoznać się z opinią na swój temat i ewentualnie od niej się odwołać oraz, że opinia na jego temat jest włączana do akt osobowych.

Należy jednak rozważyć, czy jest możliwe, że tryb odwoławczy przewidziany art. 35 ust. 2 ustawy o Policji oraz § 11 ust. 7 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 czerwca 2002 r. mógłby naruszać art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji. Wnioskodawca twierdzi, że zaskarżone przepisy naruszają prawo opiniowanych policjantów do zbadania sprawy przez niezawisły sąd (art. 45 ust. 1 Konstytucji) oraz zamykają ich prawo do dochodzenia naruszonych praw i wolności przed niezawisłym sądem (art. 77 ust. 2 Konstytucji). Takie twierdzenie nie znajduje żadnego potwierdzenia w analizowanych przepisach.

Po pierwsze przepis art. 35 ust. 2 ustawy o Policji reguluje tryb odwoływania się od opinii służbowej w ramach postępowania administracyjnego. Natomiast § 11 ust. 7 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 czerwca 2002 r. wskazuje, że ostateczną opinię należy włączyć do akt osobowych policjanta. Żaden z tych przepisów nie wyklucza drogi sądowej do kwestionowania treści opinii. Po wtóre każdy policjant, który nie zgadza się z treścią opinii może kwestionować ją w postępowaniu sądowoadministracyjnym, w którym sąd zbada zgodność opinii z materiałami zgromadzonymi w aktach osobowych policjanta. Nawet gdyby przyjąć, że opinia służbowa dotycząca policjanta nie jest decyzją administracyjną i samodzielnie nie podlega zaskarżeniu w postępowaniu sądowo-administracyjnym, to jej treść będzie badana przez sąd w przypadku badania decyzji administracyjnej wydanej na jej podstawie (np. decyzji wydanej w ramach postępowania dyscyplinarnego). Z tych względów należy stwierdzić, że kwestionowanie art. 35 ust. 2 ustawy o Policji oraz § 11 ust. 7 rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2002 r. z punktu widzenia wykluczenia możliwości rozpatrzenia opinii służbowej przez sąd jest oczywiście bezzasadne co najmniej z dwóch powodów. W pierwszej kolejności, ponieważ przepisy te nie wyłączają takiej możliwości i uznanie ich niezgodności z Konstytucją nie zmieni nic w zakresie dopuszczalności zaskarżalności opinii służbowej w postępowaniu przed sądem. Następnie dlatego, że, jak wykazano powyżej, funkcjonariusz podlegający opiniowaniu ma możliwość kwestionowania opinii służbowej w postępowaniu przed sądem administracyjnym.

5. Oczywiście bezzasadne jest również twierdzenie, że § 11 ust. 2-6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 grudnia 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie wykształcenia, kwalifikacji zawodowych i stażu służby, jakim powinni odpowiadać policjanci na stanowiskach komendantów Policji i innych stanowiskach służbowych, są niezgodne z art. 2, art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji, art. 34 ust. 4 pkt 1 ustawy o Policji oraz art. 7 pkt c Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych.

Po pierwsze oczywiście bezzasadny jest zarzut, że § 11 ust. 2-6 rozporządzenia z dnia 17 grudnia 2003 r. naruszają zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Przepisy te precyzyjnie określają, jakie lata służby i na jakich stanowiskach wliczają się do niezbędnego stażu służby, który uprawnia do ubiegania się o określone stanowisko. Wyeliminowanie ich z obrotu prawnego przez Trybunał spowodowałoby sytuację, w której policjant, aby móc zostać mianowanym na wyższe stanowisko, musiałby posiadać stosowny staż służby, który jednak nie byłby określony w przepisach. W tym zakresie wniosek zmierza zatem do zwiększenia niepewności sytuacji funkcjonariuszy policji i z tego względu jest oczywiście bezzasadny.

Kwestionując zgodność § 11 ust. 2-6 rozporządzenia z dnia 17 grudnia 2003 r. z art. 31 ust. 3 Konstytucji wnioskodawca sformułował jedynie zarzuty wobec art. 34 ust. 4 pkt 1 ustawy o Policji, który zgodnie z petitum wniosku oraz uchwałą Zarządu Głównego NSZZ Policjantów z dnia 28 września 2004 r. nie jest przedmiotem zaskarżenia. Z tego względu Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że wnioskodawca nie wykazał, w jaki sposób § 11 ust. 2-6 omawianego rozporządzenia naruszają art. 31 ust. 3 Konstytucji i w tym zakresie uznał wniosek za oczywiście bezzasadny.

Trybunał uznał też, że twierdzenie, iż § 11 ust. 2-6 rozporządzenia z dnia 17 grudnia 2003 r. są niezgodne z delegacją ustawową zawartą w art. 34 ust. 4 pkt 1 ustawy o Policji jest oczywiście bezzasadne. Rozporządzenie w swoim § 11 ust. 2 nie wprowadza dodatkowej kategorii w postaci stażu kierowniczego. Ustala on jedynie, jakie okresy służby wlicza się do wymaganego stażu służby do ubiegania się o pewne stanowiska. Postanowienia § 11 ust. 2-6 rozporządzenia określają więc jedynie szczegółowe wymagania co do stażu pracy, jakim powinni odpowiadać policjanci na określonych stanowiskach i tym samym mieszczą się w delegacji ustawowej art. 34 ust. 4 pkt 1 ustawy o Policji.

Należy również uznać, że oczywiście bezzasadny jest wniosek w zakresie, w jakim kwestionuje zgodność wymogów dotyczących stażu służby z art. 32 Konstytucji i art. 7 pkt c Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych. Staż służby należy uznać za szczególny rodzaj kategorii „staż pracy” wymienionej w art. 7 pkt c Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych. Wyróżnienie tej kategorii w przypadku policjantów jest podyktowane szczególnym rodzajem stosunku służbowego policjanta (art. 28 ust. 1 ustawy o Policji). Naturalnie regulacja § 11 kwestionowanego rozporządzenia wprowadza nierówność wśród policjantów w związku z możliwością awansu, jednakże czyni to ze względu na cechę relewantną w postaci stażu służby, zgodnie z art. 34 ust. 4 pkt 1 ustawy o Policji. Różnicowanie pozycji funkcjonariuszy policji związanej z awansem ze względu na staż służby jest w pełni dopuszczalne i zgodne ze zróżnicowaniem przewidzianym w art. 7 pkt c Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych wynikającym z różnego stażu pracy. Zaznaczyć należy, że jest to jedna z najbardziej oczywistych cech relewantnych branych pod uwagę przy awansowaniu pracowników lub funkcjonariuszy.

Trybunał nie odniósł się do zarzutów dotyczących tego, kto jest uprawniony do decydowania o awansie funkcjonariusza Policji, ponieważ kwestionowane przepisy w ogóle nie dotyczą tej kwestii.

Z tych wszystkich względów Trybunał postanowił jak w sentencji.