1. Pismem z 11 września 2017 r. A.J. (dalej: skarżący) wniósł do Trybunału Konstytucyjnego skargę konstytucyjną o treści wskazanej w komparycji niniejszego postanowienia.

2. W piśmie z 18 lipca 2019 r. Rzecznik Praw Obywatelskich poinformował, że nie przystępuje do niniejszej sprawy.

3. W piśmie z 29 sierpnia 2019 r. Prokurator Generalny wniósł o umorzenie postępowania z powodu niedopuszczalności orzekania, wobec utraty mocy obowiązującej zaskarżonego przepisu i braku konieczności wydania w tej sprawie przez Trybunał orzeczenia dla ochrony konstytucyjnych praw i wolności skarżącego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Skarżący w swojej skardze zakwestionował zgodność art. 138 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2019 r. poz. 821, ze zm.; dalej: k.w.) w zakresie, w jakim „nie przewiduje braku odpowiedzialności za wykroczenie z tego przepisu w sytuacji odmowy świadczenia usługi przez osobę zawodowo zajmującą się działalnością tego rodzaju, z uwagi na niezgodność treści lub formy usługi żądanej przez kontrahenta z sumieniem, przekonaniami i wyznawanymi wartościami”, z art. 53 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz w zakresie, w jakim „przewiduje odpowiedzialność za wykroczenie osoby zawodowo zajmującej się świadczeniem usług z uwagi na umyślną nieuzasadnioną odmowę świadczenia usługi, bez warunku uprzedniego zawarcia umowy na świadczenie usługi i uzgodnienia istotnych elementów tej umowy”, z art. 20 w związku z art. 22 w związku z art. 31 ust. 3 oraz art. 31 ust. 1 i art. 31 ust. 2 zdanie drugie Konstytucji.

2. Zgodnie z art. 138 k.w. „Kto zajmując się zawodowo świadczeniem usług, żąda i pobiera za świadczenia zapłatę wyższą od obowiązującej albo umyślnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia świadczenia, do którego jest obowiązany, podlega karze grzywny”. Z petitum i uzasadnienia skargi wynika, że skarżący kwestionuje konstytucyjność zaskarżonego przepisu jedynie w części zawierającej słowa „albo umyślnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia świadczenia, do którego jest obowiązany”.

Artykuł 138 k.w. był przedmiotem kontroli przeprowadzonej przez Trybunał w sprawie o sygn. K 16/17. W wyroku z 26 czerwca 2019 r. (OTK ZU A/2019, poz. 49) Trybunał, uznał, że art. 138 k.w., w części zawierającej słowa „albo umyślnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia świadczenia, do którego jest obowiązany”, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Zgodnie z art. 59 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. poz. 2072, ze zm.; dalej: uotpTK), Trybunał wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeśli wydanie orzeczenia jest zbędne.

Orzekając o niezgodności przepisu z Konstytucją, Trybunał wyłącza dany przepis z systemu prawnego. Tym samym nie może stać się on przedmiotem ponownego badania przed Trybunałem, nawet gdyby skarżący powoływał się na inne wzorce kontroli, czy przytaczał inne argumenty. Nie ma bowiem przedmiotu kontroli, a więc nie ma z czym przywołanych wzorców zestawić. Cel postępowania w niniejszej sprawie jest zbieżny z celem, który zachodził w sprawie o sygn. K 16/17 – jest nim eliminacja wadliwego przepisu z porządku prawnego (zob. postanowienia TK z: 12 kwietnia 2012 r., sygn. P 33/11, OTK ZU nr 4/A/2012, poz. 47; 28 lipca 2003 r., sygn. P 26/02, OTK ZU nr 6/A/2003, poz. 73; 12 lutego 2008 r., sygn. P 21/07, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 16).

Biorąc pod uwagę, że art. 138 k.w., w części zawierającej słowa „albo umyślnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia świadczenia, do którego jest obowiązany”, został uznany za niezgodny z art. 2 Konstytucji, postępowanie w niniejszej sprawie należało umorzyć na podstawie art. 59 ust. 1 pkt 3 uotpTK ze względu na zbędność orzekania.

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.