W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 22 sierpnia 2018 r. (data nadania), R.K. (dalej: skarżący) wystąpił o stwierdzenie, że art. 306 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 49, poz. 508, ze zm.; dalej: p.w.p.) w zakresie, w jakim przewiduje możliwość przepadku materiałów i narzędzi, jak również środków technicznych, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, stanowiących własność osoby trzeciej, jest niezgodny z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 42 ust. 1 i art. 64 ust. 1 i 3 oraz art. 21 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zdaniem skarżącego orzeczenie przepadku na podstawie art. 306 ust. 2 p.w.p. narusza jego prawo własności (art. 64 ust. 1 Konstytucji) i zasadę jej ochrony (art. 21 Konstytucji), a także zasadę odpowiedzialności karnej za czyn przez zastosowanie przepadku w stosunku do podmiotu niepopełniającego czynu zabronionego (art. 42 ust. 1 Konstytucji) oraz zasadę demokratycznego państwa prawnego przez rygoryzm stosowania zaskarżonego przepisu (art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji).

Postanowieniem z 26 sierpnia 2019 r. (doręczonym pełnomocnikowi skarżącego 2 października 2019 r.) Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze dalszego biegu, stwierdzając, że nie spełnia ona podstawowego warunku określonego w art. 79 ust. 1 Konstytucji, a doprecyzowanego w art. 53 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (obecnie: Dz. U. z 2019 r. poz. 2393; dalej: u.o.t.p. TK). Zakwestionowany w skardze przepis – jak ustalił Trybunał – nie był bowiem podstawą wydanego przez Sąd Okręgowy w P. postanowienia z 22 maja 2018 r. (sygn. akt […]), utrzymującego w mocy zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego w P. z 22 lutego 2018 r. (sygn. akt […]) orzekające przepadek oraz zniszczenie dowodów rzeczowych w postaci 9 zegarków oznaczonych bez odpowiednich uprawnień, tj. orzeczenia, w związku z którym skarżący wniósł skargę konstytucyjną. Trybunał zwrócił uwagę na to, że prokurator wniósł o orzeczenie przepadku 9 zegarków na podstawie art. 323 § 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1987, ze zm.; dalej: k.p.k.), gdyż prawomocnym postanowieniem z 2 grudnia 2016 r. umorzono dochodzenie o czyny z art. 305 ust. 1 i inne p.w.p., m.in. z uwagi na niewykrycie sprawcy przestępstwa.

W zażaleniu z 9 września 2019 r. (data nadania) skarżący podniósł, że przedmiotem skargi mogą być jakiekolwiek przepisy, które miały wpływ na wynik końcowy postępowania. Jego zdaniem skarżącego „nie ma decydującego znaczenia, czy organ prowadzący zakończoną sprawę powołał kwestionowany przez skarżącego przepis explicite, czy też przepis ów był entymematyczny[m] składnikiem procesu stosowania prawa w tej sprawie”. Twierdzi, że taka sytuacja miała miejsce w sprawie przepadku przedmiotów w związku z przestępstwem stypizowanym w art. 305 p.w.p. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił „naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 53 ust. 1 pkt 1 u.o.t.p. TK poprzez błędną wykładnię i uznanie, że zaskarżony przepis tj. art. 306 ust. 2 [p.w.p.] nie stanowi podstawy prawnej ostatecznego orzeczenia”. W ocenie skarżącego „bezspornym powinno być, że przepis ten w powiązaniu z art. 323 § 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks postępowania karnego i art. 44 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku – [K]odeks karny dotyczy sytuacji w której powinno dotyczyć również sytuacji, w której nie doszło do skazania sprawcy z uwagi na jego niewykrycie”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 61 ust. 5 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2393; dalej: u.o.t.p. TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 37 ust. 1 pkt 3 lit. c w związku z art. 61 ust. 5-8 u.o.t.p. TK). Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał bada przede wszystkim, czy w wydanym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.

Trybunał Konstytucyjny uznał, że zaskarżone postanowienie nie jest prawidłowe, a argumenty przedstawione w zażaleniu podważają podstawy odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 22 sierpnia 2018 r. (data nadania), skarżący wystąpił o stwierdzenie, że art. 306 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 49, poz. 508, ze zm.; dalej: p.w.p.) – w zakresie, w jakim przewiduje możliwość przepadku materiałów i narzędzi, jak również środków technicznych, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, stanowiących własność osoby trzeciej – jest niezgodny z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 42 ust. 1 i art. 64 ust. 1 i 3 oraz art. 21 Konstytucji. Skarżący uczynił tym samym zadość wymogowi skargi konstytucyjnej, wynikającemu z art. 53 ust. 1 pkt 1 u.o.t.p. TK, wskazując przepis ustawy, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji i w stosunku do którego domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją.

Trybunał stwierdza, że kwestia, czy wskazany przepis, który – jak ujął skarżący – jest powiązany z podstawą prawną ostatecznego rozstrzygnięcia, może być przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego w postępowaniu skargowym i mieć miejsce na dalszym etapie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Podobnie ocena związku między orzeczeniem Sądu Okręgowego w P. XVII Wydział Karny Odwoławczy z 22 maja 2018 r. (sygn. akt […]), utrzymującym w mocy rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji, a uwzględniającym wniosek prokuratora w przedmiocie orzeczenia przepadku dowodów rzeczowych zabezpieczonych w toku umorzonego – z uwagi na niewykrycie sprawcy przestępstwa – postępowania przygotowawczego, a zakwestionowanym w skardze konstytucyjnej art. 306 ust. 2 p.w.p., określającym kwestie przepadku w razie skazania za przestępstwo, może ewentualnie mieć miejsce na dalszym etapie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 61 ust. 8 u.o.t.p. TK – uwzględnił zażalenie.

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 22 sierpnia 2018 r. (data nadania), R.K. (dalej: skarżący) wystąpił z żądaniem przytoczonym w komparycji niniejszego postanowienia.

Skarga została wniesiona w związku z następującą sprawą.

Skarżący jest wspólnikiem w spółce […] s.c. z siedzibą w L. i prowadzi sieć lombardów pod tą nazwą. W ramach prowadzonej spółki skarżący nabył zegarki oznaczone znakami towarowymi firm: […]. Funkcjonariusze Komendy Miejskiej Policji w P. w ramach przymusowego przeszukania lombardów 23 listopada 2016 r. odebrali skarżącemu 28 zegarków, w tym zegarki nabyte na podstawie faktur.

Zegarki zostały uznane za dowody rzeczowe w sprawie oznaczania bez wymaganych uprawnień i wprowadzenia do obiegu dziewięciu zegarków ręcznych oznaczonych znakami towarowymi firmy […], tj. o przestępstwo z art. 305 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 49, poz. 508, ze zm., obecnie: Dz. U. z 2017 r. poz. 776, ze zm.; dalej: p.w.p.).

Postanowieniem z 26 kwietnia 2017 r. Prokuratura Rejonowa w P. (dalej: Prokuratura Rejonowa) umorzyła dochodzenie wobec niewykrycia sprawcy przestępstwa. Jednocześnie Prokuratura Rejonowa wystąpiła do Sądu Rejonowego w P. z wnioskiem o orzeczenie przepadku przedmiotów w postaci dziewięciu zegarków. W ocenie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze ww. przedmioty służyły do popełnienia przestępstwa.

Postanowieniem z 22 lutego 2018 r. Sąd Rejonowy P. Wydział III Karny (sygn. akt […]) orzekł przepadek oraz zarządził zniszczenie dowodów rzeczowych w postaci trzech sztuk zegarków oznaczonych bez odpowiednich uprawnień znakami […] czterech sztuk zegarków oznaczonych bez odpowiednich uprawnień znakami […] oraz dwóch sztuk zegarków oznaczonych znakami […]. Na skutek zażalenia skarżącego, Sąd Okręgowy w P. postanowieniem z 22 maja 2018 r. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

W zarządzeniu z 16 stycznia 2019 r. sędzia Trybunału Konstytucyjnego wezwał skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi. 24 stycznia 2019 r. (data nadania) skarżący odniósł się do zarządzenia, przekładając brakujące postanowienia.

Zdaniem skarżącego, orzeczenie przepadku na podstawie art. 306 ust. 2 p.w.p. narusza jego prawo do własności (art. 64 ust. 1 Konstytucji) i zasadę jej ochrony (art. 21 Konstytucji), a także zasady: odpowiedzialności karnej za czyn przez zastosowanie przepadku w stosunku do podmiotu niepopełniającego czynu zabronionego (art. 42 ust. 1 Konstytucji) oraz demokratycznego państwa prawnego przez rygoryzm stosowania zaskarżonego przepisu (art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. poz. 2072, ze zm.; dalej: u.o.t.p.TK) skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. Służy ono wyeliminowaniu – już w początkowej fazie postępowania – spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozstrzygania. Trybunał wydaje postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu, gdy nie spełnia ona określonych przez prawo wymagań lub gdy jest oczywiście bezzasadna.

Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony wolności lub praw. Musi ona spełniać przesłanki, o których mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Zaskarżony w niej przepis powinien być podstawą prawną ostatecznego orzeczenia wydanego przez sąd lub organ administracji publicznej w indywidualnej sprawie skarżącego.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego rozpatrywana skarga konstytucyjna nie spełnia tego podstawowego wymogu.

Skarżący zarzuca, że orzeczenie przepadku rzeczy, na podstawie art. 306 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2017 r. poz. 776, ze zm., dalej: p.w.p.), naruszyło jego prawa podmiotowe. Skargę konstytucyjną złożył w związku z wydaniem przez Sąd Okręgowy w P. postanowienia z 22 maja 2018 r. (sygn. akt […]), utrzymującego w mocy zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego w P. (dalej: Sąd Rejonowy) z 22 lutego 2018 r., orzekające przepadek oraz zniszczenie dowodów rzeczowych w postaci dziewięciu zegarków oznaczonych bez odpowiednich uprawnień (sygn. akt […]).

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że art. 306 ust. 2 p.w.p. w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji, nie stanowił podstawy wydanego orzeczenia.

Postanowienie Sądu Rejonowego z 22 lutego 2018 r. zostało wydane na podstawie art. 323 § 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r.– Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1987, ze zm.) i art. 44 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r.– Kodeks karny (Dz. U. z 2018 r. poz. 1600, ze zm.) na wniosek Prokuratora, w związku z umorzonym dochodzeniem o czyn z art. 305 ust. 1 i inne p.w.p., zgodnie z prawomocnym postanowieniem z 2 grudnia 2016 r.

Natomiast zaskarżony art. 306 ust. 2 p.w.p. dotyczy sytuacji, w której, doszło do skazania za przestępstwo, a nie umorzenia postępowania. Przepis ten zatem nie mógł stanowić podstawy wydanego orzeczenia. Zaskarżony przepis brzmi: „W razie skazania za przestępstwo określone w art. 305 ust. 1 i 2, sąd może orzec przepadek na rzecz Skarbu Państwa materiałów i narzędzi, jak również środków technicznych, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, chociażby nie były własnością sprawcy”.

Mając powyższe na względzie, Trybunał stwierdza, że analizowana skarga nie spełnia podstawowego warunku określonego w art. 79 ust. 1 Konstytucji, doprecyzowanego w art. 53 ust. 1 pkt 1 u.o.t.p.TK, a w konsekwencji nadanie dalszego biegu skardze nie jest możliwe na podstawie art. 61 ust. 4 pkt 1 u.o.t.p.TK.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.

POUCZENIE

Na podstawie art. 61 ust. 5 u.o.t.p. TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na powyższe postanowienie w terminie 7 dni od daty doręczenia tego postanowienia.