W dniu 24 marca 2009 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Prezydium Forum Związków Zawodowych o zbadanie zgodności art. 1 ust. 1 pkt 1 i 2, art. 3 ust. 1-6, art. 4 pkt 5 i 6, art. 44 pkt 1 i art. 57 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656; dalej: ustawa o emeryturach pomostowych) z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 5 maja 2009 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia, w terminie 7 dni od daty doręczenia zarządzenia, braków formalnych wniosku przez: uzasadnienie, w jaki sposób art. 1 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 44 pkt 1 ustawy o emeryturach pomostowych naruszają, zdaniem wnioskodawcy, art. 2 i art. 32 Konstytucji; powołanie przepisu statutu Forum Związków Zawodowych, który wskazuje, że wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności kwestionowanych przez wnioskodawcę przepisów z powołanymi wzorcami kontroli należy do zakresu działania Prezydium Forum Związków Zawodowych, nie zaś innego organu statutowego tej organizacji; doręczenie wyciągu z protokołu, pozwalającego stwierdzić, że podjęta 17 marca 2009 r. przez Prezydium Forum Związków Zawodowych uchwała nr 36/II/2009 w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego została podjęta zgodnie ze statutem Forum Związków Zawodowych, oraz jego 4 (czterech) kopii; wyjaśnienie rozbieżności pomiędzy składem Prezydium Forum Związków Zawodowych, w jakim organ ten podjął powołaną uchwałę, a doręczonym przez wnioskodawcę odpisem aktualnym z Krajowego Rejestru Sądowego.

W piśmie z 18 maja 2009 r. wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał Konstytucyjny braków formalnych wniosku.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) wnioski przedstawiane przez ogólnokrajowe organy związków zawodowych podlegają wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny w składzie jednego sędziego bada, czy wniosek odpowiada wymogom formalnym (art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o TK), czy nie jest oczywiście bezzasadny (art. 36 ust. 3 ustawy o TK), a w szczególności, czy pochodzi od uprawnionego podmiotu (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji).

2. Trybunał Konstytucyjny zbadał w niniejszej sprawie, czy Prezydium Forum Związków Zawodowych wykonało w pełnym zakresie zarządzenie sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 5 maja 2009 r. wzywające do usunięcia braków formalnych wniosku.

2.1. W pierwszej kolejności należało ustalić, czy wnioskodawca uzasadnił, w jaki sposób, jego zdaniem, art. 1 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych w brzmieniu: „ustawa określa: warunki nabywania i utraty prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych dalej »emeryturami pomostowymi«, o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych” (pkt 1); „rodzaje prac w szczególnych warunkach i prac o szczególnym charakterze, których wykonywanie uprawnia do emerytury pomostowej” (pkt 2), narusza wskazane wzorce kontroli.

Prezydium Forum Związków Zawodowych ograniczyło się jedynie do konkluzji, że „kwestionowanie niekonstytucyjności art. 1 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy (…) o emeryturach pomostowych (…) jest konsekwencją ewentualnego uznania za niekonstytucyjne zapisów art. 3 ust. 1-6 oraz art. 4 pkt 5 i 6 wymienionej ustawy”. Wnioskodawca nie wyjaśnił tym samym, w jaki sposób – jego zdaniem – kwestionowane przepisy naruszają art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zwraca również uwagę, że podstawową funkcją art. 1 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o emeryturach pomostowych jest wyznaczenie przedmiotowego zakresu ustawy. Dlatego zarzut naruszenia powołanych wzorców kontroli przez kwestionowany przepis należy uznać za oczywiście bezzasadny. Okoliczność ta, stosownie do art. 36 ust. 3 ustawy o TK, stanowi samodzielną przesłankę odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi w odniesieniu do badania zgodności art. 1 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o emeryturach pomostowych z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.

2.2. Po drugie, Trybunał Konstytucyjny ocenił, czy wnioskodawca wskazał sposób naruszenia przez art. 44 pkt 1 ustawy o emeryturach pomostowych w brzmieniu: „wysokość odpisu podstawowego na jednego pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze – w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych, wynosi 50% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, o którym mowa w ust. 2” (zmieniony art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335, ze zm.) powołanych wzorców kontroli.

Wnioskodawca poprzestał na stwierdzeniu, że „poprzez dokonanie takiej nowelizacji ustawodawca ogranicza również krąg osób w stosunku do których można dokonywać zwiększonego 50% odpisu podstawowego na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych”, „co jest dla nich niekorzystne”. Tym samym nie uzasadnił, w jaki sposób art. 44 pkt 1 ustawy o emeryturach pomostowych narusza, jego zdaniem, „zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa” dekodowaną z art. 2 Konstytucji.

2.3. Po trzecie, Trybunał Konstytucyjny ustalił również, że wnioskodawca nie przedstawił uzasadnienia zarzutu naruszenia przez art. 44 pkt 1 drugiego wzorca kontroli, tzn. art. 32 ust. 1 Konstytucji.

2.4. Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że wnioskodawca nie usunął w wyznaczonym terminie braków formalnych wniosku (pkt 1 powołanego zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 5 maja 2009 r.). Okoliczność ta, na podstawie art. 36 ust. 3 ustawy o TK, stanowi samoistną przesłankę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu w zakresie badania zgodności art. 1 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 44 pkt 1 Konstytucji z art. 2 i art. 32 Konstytucji.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.