1. Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim – IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (dalej: pytający sąd), w postanowieniu z 29 października 2012 r. (sygn. akt IV P 277/12), zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym, „czy art. 20 ustawy z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291, poz. 1707; dalej: ustawa zmieniająca) jest zgodny z art. 2 i art. 88 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”.

Pytanie prawne zostało przedstawione Trybunałowi Konstytucyjnemu w związku z pozwami prokuratorów o zapłatę wynagrodzenia za pracę za okres od stycznia do maja 2012 r. Wejście w życie art. 20 ustawy zmieniającej spowodowało, że wynagrodzenia powodów były ustalane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2010 r., a nie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2011 r. Dla prokuratorów znaczyło to wstrzymanie wzrostu ich wynagrodzeń.

Zdaniem pytającego sądu, ustawa zmieniająca została wprowadzona w życie bez zachowania odpowiedniej vacatio legis. Adresatom zawartych w niej norm prawnych „przyznano formalnie tylko jeden dzień (a faktycznie ani jednego dnia, albowiem 31 grudnia 2011 r. przypadał w sobotę, a 1 stycznia 2012 r. w niedzielę, a więc w dni, w które sądy i inne urzędy państwowe nie pracują) na dostosowanie się do treści nowych przepisów”. Ustawodawca nie uzasadnił przy tym, dlaczego nastąpiło tak radykalne skrócenie vacatio legis w stosunku do podstawowego w tej mierze okresu 14 dni. Z tego powodu, według pytającego sądu, zaskarżony przepis narusza zasady poprawnej legislacji, a ponadto – z uwagi na nietrafne i pozbawione rzetelnej argumentacji w toku prac ustawodawczych w Sejmie wstrzymanie wzrostu wynagrodzeń sędziów i prokuratorów w 2012 r. – jest niezgodny z zasadami ochrony praw słusznie nabytych oraz zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.

2. Prokurator Generalny w piśmie procesowym z 27 grudnia 2012 r. wniósł o umorzenie postępowania, na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.), ze względu na zbędność wyrokowania.

Prokurator Generalny zwrócił uwagę, że problem konstytucyjny w tej sprawie jest co do meritum zbieżny z rozstrzygnięciem Trybunału Konstytucyjnego, które zapadło w odniesieniu do wynagrodzeń sędziowskich w wyroku z 12 grudnia 2012 r. (sygn. K 1/12, OTK ZU nr 11/A/2012, poz. 134). Jak stwierdził: „Zważywszy, że przedmiot niniejszej sprawy jest zbieżny z materią, co do której Trybunał Konstytucyjny wypowiedział się szczegółowo we wspomnianym wyroku z dnia 12 grudnia 2012 r., sygn. K 1/12, wydaje się, iż sprawa, zainicjowana przez Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim pytaniem prawnym, w którym sąd ten kwestionuje zgodność art. 20 ustawy okołobudżetowej z art. 2 i art. 88 ust. 1 Konstytucji RP, a więc dotycząca tego samego, co do istoty problemu, zagadnienia oraz tych samych wzorców kontroli konstytucyjnej, powinna zostać umorzona, ze względu na zbędność orzekania”.

Ponadto Prokurator Generalny odnotował, że pytanie prawne sądu nie może zmierzać jedynie do „potwierdzenia krytycznej oceny sądu wobec wskazanych w tym pytaniu regulacji”, ponieważ przekształcałoby to samą instytucję pytania w środek o charakterze abstrakcyjnym, bez związku funkcjonalnego z toczącym się postępowaniem. Wątpliwości, które ma pytający sąd odnośnie do art. 20 ustawy zmieniającej, mogą być usunięte przez zastosowanie znanych nauce prawa reguł interpretacyjnych, w tym wykładnię w zgodzie z Konstytucją.

Uzupełniając swój wywód o zbędności wyrokowania, Prokurator Generalny przypomniał, że zasada odpowiedniości vacatio legis nie wyklucza zastosowania krótszego niż czternastodniowy „okresu spoczywania” ustawy, jeśli przemawiają za tym ważne względy społeczne, mające podstawy w wartościach konstytucyjnych. Interesem publicznym, który uzasadnia skrócenie vacatio legis, jest również zagrożenie równowagi budżetowej państwa.

3. Pytający sąd w postanowieniu z 23 stycznia 2013 r. (sygn. akt IV P 277/12) uchylił swoje postanowienie z 29 października 2012 r., jednocześnie zwracając się do Trybunału Konstytucyjnego o umorzenie postępowania.

4. Sejm nie przedstawił stanowiska w sprawie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), wnioskodawca może do rozpoczęcia rozprawy wycofać wniosek, pytanie prawne albo skargę konstytucyjną. Prawo wycofania wniosku przed rozpoczęciem rozprawy mieści się w granicach swobodnego uznania wnioskodawcy i jest jednym z przejawów zasady dyspozycyjności, na której opiera się postępowanie przed sądem konstytucyjnym (zob., zamiast wielu, postanowienie TK z 10 stycznia 2013 r., sygn. K 36/11, OTK ZU nr 1/A/2013, poz. 11).

Dopuszczalność i celowość wycofania pytania prawnego przed rozpoczęciem rozprawy, jeśli spełnia wymogi formalne, nie podlega ocenie Trybunału Konstytucyjnego, który jest takim rozporządzeniem pytającego sądu związany. Mając powyższe na uwadze, Trybunał stwierdził skuteczność cofnięcia przez pytający sąd pytania prawnego z 29 października 2012 r. W konsekwencji, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, zachodzi konieczność umorzenia postępowania.

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.