W skardze konstytucyjnej z 28 stycznia 2003 r. (data nadania skargi w urzędzie pocztowym) skarżąca zakwestionowała:

1) art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o tytule naukowym i stopniach naukowych (Dz. U. Nr 65, poz. 386 ze zm.; (dalej: ustawa) z art. 24, art. 92 ust. 1, art. 65 ust. 2 i ust. 4 oraz art. 66 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

2) 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 1991 r. w sprawie studiów doktoranckich i stypendiów naukowych (Dz. U. Nr 58, poz. 249 ze zm.; (dalej: rozporządzenie) z art. 65 ust. 2 i art. 66 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

3) art. 3933 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z art. 79 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 36 ust. 2 ustawy skarżąca zarzuciła, iż zawiera upoważnienie do wydania przez Ministra Edukacji Narodowej rozporządzenia, w którym normowana jest materia zastrzeżona dla ustawy. Taką materię stanowi bowiem nałożenie na uczestników studiów doktoranckich obowiązku świadczenia pracy dydaktycznej. Ustanowienie powyższego obowiązku w akcie podustawowym narusza art. 65 ust. 2 Konstytucji, godzi również w gwarancje formalne, które skarżąca wywodzi z treści art. 92 ust. 1 Konstytucji. Przepisowi ustawy skarżąca zarzuciła również niezgodność z art. 65 ust. 4 i art. 66 ust. 2 Konstytucji, polegającą na niedopełnieniu obowiązku określenia wysokości wynagrodzenia należnego doktorantowi oraz maksymalnych norm czasu pracy przez niego świadczonej. W ocenie skarżącej kwestionowany przepis ustawy, poprzez wykluczenie istnienia materialnoprawnego ustawodawstwa regulującego pracę świadczoną przez doktorantów na rzecz uczelni, naruszył także ich prawo podmiotowe związane z ochroną pracy. Podstawy dla takiego prawa skarżąca upatruje w art. 24 Konstytucji.

Przepisowi 5 ust. 1 rozporządzenia zarzuciła skarżąca niezgodność z art. 65 ust. 2 i art. 66 ust. 2 Konstytucji. Istoty takiej niezgodności upatruje skarżąca w unormowaniu materii zastrzeżonych dla ustaw w akcie wykonawczym, jakim jest rozporządzenie.

Natomiast niezgodność art. 3933 1 pkt 3 k.p.c. z art. 79 ust. 1 Konstytucji polegać ma – zdaniem skarżącej – na tym, iż postawienie stronie wnoszącej kasację wymogu przedstawienia okoliczności uzasadniających jej rozpoznanie pozbawia ją możliwości skorzystania ze skargi konstytucyjnej, jako środka ochrony praw i wolności.

Skarga sformułowana została w oparciu o następujący stan faktyczny. Występujący w imieniu i interesie skarżącej związek zawodowy NSZZ „Solidarność 80” skierował do Sądu Okręgowego we Wrocławiu powództwo o ustalenie, iż w okresie od 1996 r. do 1999 r. pomiędzy skarżącą a Uniwersytetem Wrocławskim istniał stosunek pracy. W związku z tym strona powodowa domagała się zasądzenia wynagrodzenia za pracę świadczoną w okresie zatrudnienia skarżącej. Wyrokiem z 28 czerwca 2000 r. (sygn. akt VII P 563/99) Sąd Okręgowy powództwo w całości oddalił. W uzasadnieniu orzeczenia Sąd stwierdził, że między skarżącą a uczelnią został zawiązany stosunek prawny odrębny od stosunku pracy, do którego nie ma zastosowania Kodeks pracy, lecz przepisy szczególne. Powołując się na zakwestionowane w skardze konstytucyjnej przepisy ustawy i rozporządzenia, Sąd uznał, że nie dają one podstawy do stwierdzenia, że skarżącej przysługiwało wynagrodzenie za świadczoną pracę. Apelacja skarżącej od tego orzeczenia została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 20 grudnia 2000 r. (sygn. akt III A Ua 90/00). Kasacja skarżącej od wyroku Sądu Apelacyjnego została odrzucona postanowieniem Sądu Najwyższego z 13 maja 2002 r. (sygn. akt I PKN 438/01). W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że nie zawierała ona przedstawienia okoliczności uzasadniających jej rozpoznanie.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego wezwano pełnomocnika skarżącej do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, m.in. przez wskazanie ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej, wydanego na podstawie zakwestionowanego w skardze art. 3933 1 pkt 3 k.p.c., które naruszałoby prawo skarżącej wynikające z art. 79 ust. 1 Konstytucji.

W odpowiedzi na to zarządzenie, pełnomocnik skarżącej skierował do Trybunału Konstytucyjnego pismo z 14 kwietnia 2003 r., w którym wskazał postanowienie Sądu Najwyższego z 13 maja 2001 r. jako ostateczne orzeczenie wydane na podstawie zaskarżonego przepisu Kodeksu postępowania cywilnego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji warunkiem skorzystania ze skargi konstytucyjnej jest uczynienie jej przedmiotem wyłącznie takich przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, które stanowiły prawną podstawę ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej, naruszającego konstytucyjne wolności lub prawa skarżącego. Precyzujący zasady, na jakich dopuszczalne jest wystąpienie ze skargą konstytucyjną, art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) nakłada na skarżącego obowiązek wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone przez zakwestionowane w skardze przepisy.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego powyższe wymagania nie zostały spełnione co do zakwestionowanego w skardze konstytucyjnej art. 3933 1 pkt 3 k.p.c. Pomimo wezwania zawartego w zarządzeniu sędziego Trybunału Konstytucyjnego skarżąca nie wskazała sposobu, w jaki zaskarżony przepis naruszył przysługujące jej konstytucyjne wolności lub prawa. Formułując zarzut niekonstytucyjności art. 3933 1 pkt 3 k.p.c. skarżąca wskazuje na naruszenie art. 79 ust. 1 Konstytucji. Przepis ten wyraża prawo do wystąpienia ze skargą konstytucyjną. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego ani w skardze konstytucyjnej, ani w piśmie skarżącej z 14 kwietnia 2003 r. nie przedstawiono argumentów przemawiających za zaistnieniem tego rodzaju niezgodności. Argumentem takim nie jest w szczególności nawiązanie do treści rozstrzygnięć podjętych w sprawie zainicjowanej inną skargą konstytucyjną. Uzasadnienie skargi wskazujące na możliwe konsekwencje, jakie dla dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej może mieć zastosowanie kwestionowanego przepisu, nie spełnia ustawowego wymogu, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Należy jeszcze raz podkreślić, że dla dopełnienia obowiązku wskazania sposobu naruszenia prawa do wystąpienia ze skargą konstytucyjną nie jest wystarczające sformułowanie hipotetycznego założenia, iż zastosowanie art. 3933 1 pkt 3 k.p.c. może doprowadzić do odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Na tym etapie postępowania trudno bowiem uznać, że w sprawie skarżącej doszło do aktualnego i rzeczywistego naruszenia konstytucyjnego prawa do korzystania ze środka ochrony określonego w art. 79 ust. 1 Konstytucji.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności , działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym należy odmówić nadania dalszego biegu w zakresie objętym zarzutem niezgodności art. 3933 § 1 pkt 3 k.p.c. z art. 79 Konstytucji.

W pozostałym zakresie przedmiotu skargi konstytucyjnej podlega ona merytorycznemu rozpoznaniu.