Rada Gminy Raciąż wnioskiem z 8 grudnia 2004 r. zwróciła się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności § 1 pkt 4a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie ustalenia granic, zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast oraz nadania miejscowości statusu miasta (Dz. U. Nr 169, poz. 1767) z art. 2, art. 7, art. 15 ust. 2, art. 16 ust. 1, art. 31 ust. 3 i art. 92 ust. 2 Konstytucji oraz z art. 4, art. 4a i art. 4b ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.).

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 1 lutego 2005 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia, w terminie 7 dni od dnia doręczenia zarządzenia, braków formalnych wniosku, poprzez doręczenie oryginału i trzech kopii uchwały Rady Gminy Raciąż z 12 listopada 2004 r. (Nr XIX/132/2004) w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.

W dniu 11 lutego 2005 r. dostarczono do Trybunału Konstytucyjnego pismo, w którym wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek przedstawiony przez organy stanowiące samorządu terytorialnego podlega wstępnemu rozpoznaniu w składzie jednego sędziego, na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny bada, czy złożony wniosek odpowiada wymogom formalnym oraz czy nie jest oczywiście bezzasadny. Trybunał rozstrzyga w szczególności, czy wniosek pochodzi od uprawnionego podmiotu.

Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji jednym z podmiotów uprawnionych do inicjowania hierarchicznej kontroli zgodności norm są organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego. Dla wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym konieczne jest zatem podjęcie przez organ stanowiący danej jednostki samorządu terytorialnego uchwały w sprawie wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności aktu normatywnego z aktem normatywnym o wyższej mocy prawnej. Uchwała ta winna w sposób jednoznaczny wyrażać wolę wszczęcia postępowania przed Trybunałem, a także jednoznacznie określać przedmiot zaskarżenia oraz wzorce kontroli. Organ stanowiący musi wskazać konkretne przepisy aktu normatywnego, które kwestionuje, oraz dokładnie określić przepisy aktu normatywnego o wyższej mocy prawnej, które mają stanowić podstawę kontroli w danej sprawie. W przypadku braku uchwały, podjętej przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, postępowanie w ogóle nie może zostać wszczęte. Żaden inny organ nie ma bowiem kompetencji do przyjęcia – w imieniu organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego – rozstrzygnięcia o zainicjowaniu postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, ani też decydowania w przedmiocie określenia zarówno zakresu zaskarżenia, jak i podstawy kontroli. Podmiot umocowany do reprezentowania organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego może jedynie – na podstawie i w granicach upoważnienia organu stanowiącego – sporządzić i przekazać stosowne pismo procesowe, odpowiadające wymogom określonym w art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o TK, w celu wykonania uchwały organu stanowiącego samorządu terytorialnego.

2. W rozpoznawanej sprawie Rada Gminy Raciąż podjęła 12 listopada 2004 r. uchwałę w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego (Nr XIX/132/2004). Trybunał Konstytucyjny ustalił, że zgodnie z § 1 tejże uchwały, jako wzorce kontroli zaskarżonego przepisu, wskazano art. 2, art. 7, art. 15 ust. 2, art. 16 ust. 1, art. 32 oraz art. 92 ust. 2 Konstytucji.

Tymczasem, wniosek złożony do Trybunału Konstytucyjnego w imieniu Rady Gminy Raciąż zmodyfikował przyjęte w powyższej uchwale wzorce kontroli w ten sposób, że rozszerzył je o zarzut niezgodności z art. 31 ust. 3 Konstytucji, pomijając jednocześnie badanie zgodności z art. 32 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji stwierdza, że rozpatrywany wniosek w odniesieniu do żądania kontroli zgodności zaskarżonego przepisu z art. 31 ust. 3 Konstytucji, pochodzi od nieuprawnionego podmiotu i z tego względu nie może wywołać skutku w postaci wszczęcia, w tak wyznaczonym zakresie, postępowania w sprawie hierarchicznej kontroli zgodności norm.

Biorąc pod uwagę powyższą okoliczność Trybunał Konstytucyjny postanowił, jak w sentencji.