1. W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 19 listopada 2021 r. (data nadania) M.J. (dalej: skarżący), reprezentowany przez pełnomocnika z wyboru, wniósł o uznanie art. 14 i art. 16 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2015 r. poz. 1485, ze zm.) za niezgodne z art. 7, art. 45 ust. 1, art. 45 ust. 1 w związku z art. 2, art. 45 ust. 1 w związku z art. 176 ust. 1, art. 57 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz o uznanie art. 50 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) za niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

W skardze konstytucyjnej skarżący wskazał postanowienie Sądu Apelacyjnego w K. I Wydział Cywilny z 9 kwietnia 2021 r. (sygn. akt […]) jako ostateczne orzeczenie, w związku z którym została wniesiona skarga konstytucyjna.

2. Postanowieniem z 5 lipca 2023 r., na podstawie art. 61 ust. 2 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2393; dalej: u.o.t.p.TK), Trybunał Konstytucyjny nadał dalszy bieg skardze konstytucyjnej w sprawie zgodności: a) art. 14 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2015 r. poz. 1485, ze zm.) z art. 7, art. 45 ust. 1, art. 45 ust. 1 w związku z art. 2, art. 45 ust. 1 w związku z art. 176 ust. 1, art. 57 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji, b) art. 50 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

W punkcie 2 postanowienia z 5 lipca 2023 r., na podstawie art. 61 ust. 4 pkt 1 u.o.t.p.TK, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej w pozostałym zakresie, uznawszy, że podstawowy warunek dopuszczalności skargi konstytucyjnej, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 53 ust. 1 pkt 1 u.o.t.p.TK, odnośnie do badania konstytucyjności art. 16 ustawy – Prawo o zgromadzeniach, nie został przez skarżącego spełniony. Artykuł 16 ustawy – Prawo o zgromadzeniach, stanowiący przedmiot zaskarżenia w skardze, nie był podstawą prawną postanowienia Sądu Apelacyjnego w K. z 9 kwietnia 2021 r. (sygn. akt […]), wskazanego jako ostateczne orzeczenie wydane w sprawie, w związku z którą została wniesiona skarga konstytucyjna.

3. W piśmie z 24 lipca 2023 r. (data nadania) skarżący wniósł zażalenie „na punkt 2 Postanowienie z dnia 5 lipca 2023 r. wydane w przedmiocie odmowy nadania bieg[u] skardze konstytucyjnej”, wskazując jednocześnie, że wnosi „o skierowanie przez skład orzekający wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności Art. 60 ust. 4 Ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym z Art. 190 ust. 5 Konstytucji oraz z Art. 45 ust. 1 Konstytucji w związku z Art. 190 ust. 5 Konstytucji, oraz o zawieszenie postępowania do czasu rozpoznania wniosku a nadto o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz skierowanie skargi do rozpoznania” (s. 1 zażalenia).

W uzasadnieniu zażalenia skarżący podniósł, że „zaskarżony Art. 16 Ustawy Prawo o zgromadzeniach jest przepisem proceduralnym normującym kto, kiedy, w jakich terminach może złożyć środki [odwoławcze] do S[ą]du w zakresie zakazu zgromadzenia. Nadto przepis normuje jaki sąd, kiedy, w jakim trybie proceduje nad odwołaniem i ewentualnym zażalenie[m] złożonym w sprawie. Zarzut więc iż przepis ten nie był wykorzystany przez sąd w toku postępowania stanowi aberracj[ę] w stopniu oczywistym. Bez użycia przedmiotowego Art. 16 ustawy sprawa stanowiąca podstawę wniesienia skargi nigdy nie zostałaby przyjęta przez Sąd do rozpoznania i rozpoznana” (s. 3 zażalenia).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 61 ust. 5 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2393; dalej: u.o.t.p.TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 37 ust. 1 pkt 3 lit. c w związku z art. 61 ust. 5-8 u.o.t.p.TK). Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada przede wszystkim, czy w wydanym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał analizuje także zarzuty zażalenia, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

2. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zaskarżone postanowienie z 5 lipca 2023 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej w pozostałym zakresie (punkt 2 sentencji postanowienia) jest prawidłowe, a stanowisko skarżącego wyrażone w zażaleniu nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż nie przedstawiono argumentów, które podałyby w wątpliwość przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej przedstawione w postanowieniu.

3. Odnośnie do sformułowanego w zażaleniu zarzutu „procedowanie Trybunału w składzie jednoosobowym, w którym nie istnieje możliwość ujawnieniu się większości – jest niezgodne z gramatyczn[ą] wykładnią Art. 190 ust. 5 Konstytucji gwarantującą określony skład Trybunału Konstytucyjnego” (s. 2 zażalenia), orzekający w obecnym składzie Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że skład, w którym Trybunał Konstytucyjny wydał postanowienie z 5 lipca 2023 r., był prawidłowy. Zgodnie z art. 61 ust. 1 u.o.t.p.TK, wstępne rozpoznanie skargi konstytucyjnej dokonywane jest przez wyznaczonego sędziego Trybunału. W takim składzie, tj. w składzie jednego sędziego, Trybunał wydaje postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zaskarżone postanowienie zostało więc wydane zgodnie z przepisami ustawy, których zgodność z Konstytucją nie jest przedmiotem niniejszej sprawy. Jednocześnie orzekający w obecnym składzie Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że z powołanego przez skarżącego w uzasadnieniu zażalenia art. 190 ust. 5 Konstytucji nie wynika, że Trybunał nie może wydawać żadnych orzeczeń w składzie jednoosobowym. Artykuł 190 ust. 5 Konstytucji, który stanowi, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zapadają większością głosów, wyraża jedynie zasadę podejmowania rozstrzygnięć w sytuacji, w której skład Trybunału jest wieloosobowy. Nie wyklucza, aby przepisy ustawowe, które zgodnie z art. 197 Konstytucji określają między innymi tryb postępowania przed Trybunałem, umożliwiły wydawanie rozstrzygnięć o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej w składzie jednego sędziego.

Odnośnie do żądania skarżącego skierowania przez skład orzekający wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją art. 60 ust. 4 u.o.t.p.TK należy zauważyć, że ani Konstytucja, ani przepisy u.o.t.p.TK nie przewidują takiej formy aktywności procesowej. Nie upoważniają także Trybunału do wszczęcia postępowania ex officio. W obowiązującym stanie prawnym z wnioskiem o zbadanie hierarchicznej zgodności aktów prawnych mogą wystąpić do Trybunału wyłącznie podmioty określone w art. 191 ust. 1 pkt 1-5 ustawy zasadniczej. Każdy natomiast, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo na zasadach określonych w u.o.t.p.TK wystąpić do Trybunału ze skargą konstytucyjną (art. 79 ust. 1 Konstytucji). Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że sformułowany przez skarżącego w zażaleniu wniosek nie wywołuje żadnych skutków procesowych (zob. postanowienia TK z: 23 października 2023 r., sygn. Ts 6/23, OTK ZU B/2023, poz. 303, 7 marca 2024 r., sygn. Ts 260/22, OTK ZU B/2024, poz. 179).

4. Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw, którego merytoryczne rozpoznanie uwarunkowane zostało spełnieniem przesłanek wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji, którego doprecyzowanie następuje w art. 53 ust. 1 pkt 1 u.o.t.p.TK. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem rozpoznania Trybunału Konstytucyjnego w trybie skargi konstytucyjnej może być tylko przepis, który uprzednio został zastosowany w sprawie jako podstawa prawna ostatecznego orzeczenia wydanego przez sąd lub organ administracji publicznej. Jest to wymóg bezwzględny i w tym trybie postępowania przed Trybunałem prawodawca nie przewiduje możliwości poddania kontroli jakiegokolwiek unormowania, które nie byłoby podstawą prawną orzeczenia, wydanego w sprawie skarżącego (zob. postanowienia TK z: 10 listopada 2014 r., sygn. Ts 242/14, OTK ZU nr 1/B/2015, poz. 99, 2 października 2019 r., sygn. Ts 8/18, OTK ZU B/2020, poz. 44). Skarżący musi dopełnić wymogu określonego w art. 53 ust. 1 pkt 1 u.o.t.p.TK, który zobowiązuje wnoszącego skargę konstytucyjną do określenia kwestionowanego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją. Skarga konstytucyjna, stosownie do art. 79 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 53 ust. 1 pkt 1 u.o.t.p.TK, może być wniesiona dopiero wówczas, gdy sąd lub organ administracji publicznej wydał ostateczne orzeczenie oparte na zaskarżonym przepisie, którego skutkiem jest naruszenie konstytucyjnych wolności lub praw przysługujących skarżącemu. Zgodnie z powyższym przedmiotem skargi konstytucyjnej może być tylko zarzut niekonstytucyjności przepisu ustawy, na podstawie którego ostatecznie rozstrzygnięto o wolnościach lub prawach konstytucyjnych przysługujących skarżącemu.

Orzekający w obecnym składzie Trybunał Konstytucyjny w pełni podziela pogląd wyrażony w zaskarżonym postanowieniu, zgodnie z którym w rozpatrywanej skardze konstytucyjnej nie została spełniona przesłanka określona w art. 79 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 53 ust. 1 pkt 1 u.o.t.p.TK. W oparciu o prawidłowo ustalony stan faktyczny i prawny sprawy Trybunał Konstytucyjny trafnie stwierdził, że postanowienie Sądu Apelacyjnego w K. I Wydział Cywilny z 9 kwietnia 2021 r. (sygn. akt […]), wskazane przez skarżącego jako ostateczne rozstrzygnięcie o jego konstytucyjnych prawach, nie zostało oparte na art. 16 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2015 r. poz. 1485, ze zm.), przepis ten nie został również powołany w uzasadnieniu tego postanowienia, co oznacza, że art. 16 ustawy – Prawo o zgromadzeniach, stanowiący przedmiot zaskarżenia w skardze, nie stanowił podstawy prawnej ostatecznego orzeczenia w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji.

Orzekający w obecnym składzie Trybunał Konstytucyjny uznał, że Trybunał Konstytucyjny zasadnie odmówił w punkcie 2 sentencji postanowienia z 5 lipca 2023 r. nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej uznawszy, że rozpoznawana skarga konstytucyjna nie spełniała warunku określonego w art. 79 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 53 ust. 1 pkt 1 u.o.t.p.TK.

Orzekający w obecnym składzie Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zażalenie złożone przez skarżącego nie wnosi do rozpoznawanej sprawy merytorycznych argumentów i treści, które podważałyby stanowisko Trybunału Konstytucyjnego wyrażone w zaskarżonym postanowieniu. Argumenty przytoczone w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w postanowieniu z 5 lipca 2023 r. Zarzutami sformułowanymi w uzasadnieniu zażalenia skarżący nie zakwestionował przyczyny, z powodu której skarga konstytucyjna, odnośnie do kwestionowanego art. 16 ustawy – Prawo o zgromadzeniach, nie mogła stanowić przedmiotu merytorycznego rozpoznania.

Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 19 listopada 2021 r. (data nadania) M.J. (dalej: skarżący), reprezentowany przez pełnomocnika z wyboru, wystąpił z żądaniem przytoczonym w komparycji niniejszego postanowienia na tle następującego stanu faktycznego:

1. Skarżący złożył 4 kwietnia 2021 r. do Urzędu Miasta K. zawiadomienie, że w związku z rocznicą katastrofy smoleńskiej zamierza 10 kwietnia 2021 r. przeprowadzić w K. zgromadzenie publiczne z planowanym udziałem 1000 uczestników oraz przejście ulicami miasta K.

2. Prezydent Miasta K. decyzją z 6 kwietnia 2021 r. (nr […]), na podstawie art. 14 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2019 r. poz. 631) oraz na podstawie § 26 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 marca 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. z 2021 r. poz. 512), zmienionym rozporządzeniem z dnia 25 marca 2021 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 546), zakazał zgromadzenia mającego się odbyć 10 kwietnia 2021 r. w K. wraz z przejściem ulicami, którego organizatorem był skarżący. W uzasadnieniu decyzji Prezydent Miasta K. uznał, że w sprawie „zachodzi przesłanka przewidziana w art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach, stanowiąca podstawę do wydania decyzji o zakazie zgromadzenia”.

Pismem z 6 kwietnia 2021 r. skarżący wniósł do Sądu Okręgowego w K. odwołanie od powołanej wyżej decyzji.

3. Postanowieniem z 7 kwietnia 2021 r. (sygn. akt […]) Sąd Okręgowy w K. II Wydział Cywilny (dalej: Sąd Okręgowy w K.) oddalił odwołanie skarżącego od decyzji Prezydenta Miasta K. z 6 kwietnia 2021 r. uznając, że nie zasługuje na uwzględnienie. W uzasadnieniu postanowienia Sąd stwierdził, że „[m]a rację wnioskodawca, że sporna decyzja została wydana z uchybieniem terminu z art. 14 Prawa o zgromadzeniach. (…) Należy jednak podkreślić, że uchybienie przez organ terminowi – w ocenie Sądu znajdujące uzasadnienie w realiach niniejszej sprawy – nie czyni skorzystania przez wnioskodawcę z prawa złożenia odwołania od decyzji, prawem iluzorycznym, mając na uwadze termin planowanego zgromadzenia. Za nieracjonalny w dobie epidemii tutejszy Sąd uznaje zamiar organizacji zgromadzenia. (…) Wobec więc okoliczności, że zgromadzenie może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi, zakaz zgromadzenia znajduje uzasadnienie w treści art. 14 ust. 2 Prawa o zgromadzeniach, przywołanego w zaskarżonej decyzji” (s. 2 i 3 postanowienia).

Pismem z 7 kwietnia 2021 r. skarżący wniósł do Sądu Apelacyjnego w K. zażalenie na wymienione wyżej postanowienie Sądu Okręgowego w K., zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego: art. 6, art. 111 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.), art. 57 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. Nr 30, poz. 168, ze zm.; dalej: k.p.a.) w związku z art. 111 § 1 i 2 k.c., art. 14 ust. 2 ustawy – Prawo o zgromadzeniach. Nadto z ostrożności procesowej zarzucił naruszenie: art. 46 ust. 4 pkt 4, art. 46a i art. 46b ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570, ze zm.), art. 233 ust. 3 w związku z art. 7 oraz w związku z art. 7 ust. 1 i 2 oraz w związku z art. 31 ust. 1 zdanie ostatnie, art. 31 ust. 3, art. 8 ust. 1 i 2, art. 7 Konstytucji, art. 11 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284). Skarżący podniósł także naruszenie przepisów prawa procesowego: art. 228 § 1 i 2, art. 233, art. 232, art. 233 § 1, art. 50 § 3 ust. 2 oraz art. 379 ust. 4 w związku z art. 50 § 3 ust. 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.). W zażaleniu skarżący złożył również wniosek o wyłączenie od orzekania w sprawie wskazanych sędziów.

4. Sąd Apelacyjny w K. I Wydział Cywilny (dalej: Sąd Apelacyjny) postanowieniem z 9 kwietnia 2021 r. (sygn. akt […]), na podstawie art. 385 w związku z art. 397 § 3 k.p.c. oddalił zażalenie skarżącego na postanowienie Sądu Okręgowego w K. uznając, że nie zasługuje na uwzględnienie. W uzasadnieniu postanowienia, odnosząc się do podniesionych w zażaleniu zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego, Sąd Apelacyjny stwierdził, że zarzut naruszenia art. 228, art. 232 i art. 233 k.p.c. „należy uznać za chybiony. (…) Nie mogą odnieść zamierzonego skutku zarzuty dotyczące naruszenia przepisów art. 50 § 3 ust. 2 k.p.c. i art. 379 ust. 4 k.p.c. zmierzające do wykazania, że zakwestionowane przez skarżącego orzeczenie wydał sąd w którego skład wchodziła osoba, której dotyczył wniosek o wyłączenie a orzeczenie to zapadło przed rozpoznaniem tego wniosku” (s. 7 i 8 postanowienia). Dokonując oceny zarzutów naruszenia przepisów prawa materialnego wskazanych w zażaleniu Sąd Apelacyjny uznał, że „nie są one także zasadne” (s. 9 postanowienia). Zdaniem Sądu Apelacyjnego „mimo zachowania przez skarżącego terminu zgłoszenia, ze względu na dni wolne od pracy, organ administracyjny nie był w stanie dochować przewidzianego ustawą terminu do wydania decyzji o zakazie zgromadzenia. 96 godzinny termin o jakim mowa w przepisie art. 14 Prawa o zgromadzeniach ma na celu umożliwienie sądowej kontroli tego zakazu. Mimo, uchybienia terminu przez organ administracyjny o kilka godzin kontrola taka była możliwa. Nie sposób w tych okoliczność uznać go za bezprawny z przyczyn formalnych. Zwłaszcza, że kwestionowana decyzja ma na celu ochronę praw nie tylko uczestników postępowania ale także osób postronnych. Z tych względów zarzut naruszenia przepisów art. 57 § 1 k.p.a. i 14 ust. 2 ustawy Prawo o zgromadzeniach także nie zasługuje na uwzględnienie” (s. 10 postanowienia).

5. W skardze konstytucyjnej skarżący wskazał, że „wbrew treści ustawy organ wydał zakaz zgromadzenia po terminie ustawy, a z treści orzeczeń Sądu I i II instancji wynika iż termin do wydania zakazu jest jedynie terminem instrukcyjnym, którego naruszenie nie niesie za sobą żadnych negatywnych skutków. Skarżący zarzuca więc, że ustanowienie w normie Art. 14 Ustawy Prawo o zgromadzeniach terminu instrukcyjnego, a nie zawitego narusza zarówno zasady państwa prawa jak i normę Art. 7 Konstytucji albowiem organ działając na podstawie przepisu prawa (Art. 14 ustawy) jednocześnie łamie ustanowioną w tym samym przepisie normę czasową. Podważa to zaufanie do organów państwa jako organów państwa prawa. Ponadto może skutkować naruszeniem prawa do Sądu” (s. 5 skargi). Skarżący stwierdził, że „[z]a niezgodne z zasadami państwa prawa w świetle Art. 45 ust. 1 Konstytucji uznać także należy niedookreślenie przez ustawodawcę skutków wydania zakazu zgromadzenia po terminie wskazanym w ustawie. Skoro termin ten ma chronić organizatora zgromadzenia i jego prawo do rzetelnej procedury odwoławczej, to ustawa winna jednoznacznie określać nie tylko do jakiego terminu można zakazać zgromadzenia, ale także określać skutek ewentualnego wydania zakazu po terminie” (s. 6 skargi). Skarżący podniósł, że w art. 16 ustawy – Prawo o zgromadzeniach „wskazano co prawda termin do wniesienia odwołania oraz tryb postępowania nieprocesowego, ale nie określono go jednoznacznie w żaden inny sposób. (…) nie ustanowiono w tej ustawie wprost delegacji do stosowania norm KPC. W konsekwencji postępowanie odwoławczym w trybie Art. 16 ustawy odbywa się na zasadach «zwyczajowych» by nie rzecz dowolnych, co narusza normę Art. 7 Konstytucji, a w przypadku prawa skarżącego normę Art. 45 ust. 1 Konstytucji w związku z Art. 7 Konstytucji w ten sposób iż ustawa nie przewiduje żadnej jednoznacznej procedury rozpoznania środków odwoławczych od zakazu zgromadzenia” (s. 5 i 6 skargi). W ocenie skarżącego art. 50 § 3 k.p.c. „w zakresie w jakim przewiduje możliwości procedowania sądu w sytuacji złożenia i nierozpoznania wniosku o wyłączenie Sędziego – jest niezgodna z prawem do rzetelnej procedury sądowej a w konsekwencji narusza normą Art. 45 ust. 1 Konstytucji” (s. 7 skargi).

6. Zarządzeniem Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z 29 grudnia 2021 r. (doręczonym pełnomocnikowi skarżącego 11 stycznia 2022 r.) skarżący został wezwany do usunięcia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez: 1) podanie, czy od wskazanego w skardze konstytucyjnej ostatecznego orzeczenia został wniesiony nadzwyczajny środek zaskarżenia (wraz z czterema kopiami); 2) doręczenie odpisów lub kopii poświadczonych za zgodność z oryginałem: a) decyzji Prezydenta Miasta K. z 6 kwietnia 2021 r. (nr […]), b) postanowienia Sądu Okręgowego w K. z 7 kwietnia 2021 r. wraz z uzasadnieniem (sygn. akt […]), c) postanowienia Sądu Apelacyjnego w K. z 9 kwietnia 2021 r. z uzasadnieniem (sygn. akt […]) wraz z jednym kompletnym odpisem, d) potwierdzenia odbioru postanowienia wskazanego w punkcie c.

Skarżący odniósł się do powyższego zarządzenia pismem procesowym z 14 stycznia 2022 r. (data nadania), doręczając w załączeniu wymagane dokumenty. Podał, że w sprawie nie został wniesiony nadzwyczajny środek zaskarżenia.

7. Sędzia Trybunału Konstytucyjnego zarządzeniem z 25 kwietnia 2023 r. (doręczonym pełnomocnikowi skarżącego 8 maja 2023 r.) wezwał skarżącego do usunięcia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez: 1) dokładne określenie przedmiotu skargi konstytucyjnej poprzez przytoczenie treści zaskarżonego w petitum skargi konstytucyjnej art. 14 i art. 16 ustawy – Prawo o zgromadzeniach oraz art. 50 § 3 k.p.c.; 2) wskazanie, które konstytucyjne wolności lub prawa wynikające z art. 7, art. 45 ust. 1, art. 45 ust. 1 w związku z art. 2, art. 45 ust. 1 w związku z art. 176 ust. 1, art. 57 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji i w jaki sposób zostały naruszone przez zaskarżony art. 14 i art. 16 ustawy – Prawo o zgromadzeniach oraz uzasadnienie sformułowanego zarzutu niezgodności z powołaniem argumentów lub dowodów na jego poparcie; 3) wskazanie, które konstytucyjne wolności lub prawa wynikające z art. 45 ust. 1 Konstytucji i w jaki sposób zostały naruszone przez zaskarżony art. 50 § 3 k.p.c. oraz uzasadnienie sformułowanego zarzutu niezgodności z powołaniem argumentów lub dowodów na jego poparcie.

Pismem procesowym z 15 maja 2023 r. (data nadania) skarżący wykonał zarządzenie sędziego Trybunału Konstytucyjnego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Stosownie do art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2393; dalej: u.o.t.p.TK) skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. Trybunał Konstytucyjny dokonuje oceny spełnienia przesłanek wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i z przepisów u.o.t.p.TK, określających warunki formalne skargi konstytucyjnej. Trybunał wydaje postanowienie o nadaniu skardze konstytucyjnej dalszego biegu, gdy spełnia ona określone przez prawo wymagania.

2. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w części, w jakiej skarżący kwestionuje art. 14 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2015 r. poz. 1485, ze zm.) oraz art. 50 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) skarga konstytucyjna spełnia przesłanki nadania jej dalszego biegu (art. 61 ust. 2 u.o.t.p.TK).

2.1. Skarga konstytucyjna została sporządzona w imieniu skarżącego przez radcę prawnego ustanowionego pełnomocnikiem z wyboru, który do skargi załączył wymagane pełnomocnictwo (został spełniony warunek, o którym mowa w art. 44 ust. 1 w związku z art. 53 ust. 2 pkt 3 u.o.t.p.TK).

2.2. Skarżący wyczerpał przysługującą mu drogę prawną w rozumieniu art. 77 ust. 1 w związku z art. 53 ust. 2 pkt 2 u.o.t.p.TK.

2.3. Postanowienie Sądu Apelacyjnego w K. I Wydział Cywilny z 9 kwietnia 2021 r. (sygn. akt […]) doręczono skarżącemu 25 sierpnia 2021 r., skarga konstytucyjna została zaś wniesiona do Trybunału Konstytucyjnego 19 listopada 2021 r. (data nadania), a więc dochowany został trzymiesięczny termin do wniesienia skargi konstytucyjnej, określony w art. 77 ust. 1 u.o.t.p.TK.

2.4. Skarżący prawidłowo określił przedmiot kontroli (art. 53 ust. 1 pkt 1 u.o.t.p.TK) oraz wskazał, które przysługujące mu konstytucyjne prawa i w jaki sposób – jego zdaniem – zostały naruszone (art. 53 ust. 1 pkt 2 u.o.t.p.TK), a także uzasadnił sformułowane w skardze zarzuty (art. 53 ust. 1 pkt 3 u.o.t.p.TK). Przedstawiony został stan faktyczny sprawy (art. 53 ust. 1 pkt 4 u.o.t.p.TK). Braki formalne skargi konstytucyjnej zostały usunięte w przepisanym terminie.

Biorąc powyższe pod uwagę Trybunał Konstytucyjny, na podstawie art. 61 ust. 2 u.o.t.p.TK postanowił, jak w punkcie 1 sentencji.

3. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.

W świetle powołanego przepisu Konstytucji przedmiotem rozpoznania Trybunału Konstytucyjnego w trybie skargi konstytucyjnej może być tylko przepis, który uprzednio został zastosowany w sprawie jako podstawa prawna ostatecznego orzeczenia wydanego przez sąd lub organ administracji publicznej. Jest to wymóg bezwzględny i w tym trybie postępowania przed Trybunałem prawodawca nie przewiduje możliwości poddania kontroli jakiegokolwiek unormowania, które nie byłoby podstawą prawną orzeczenia, wydanego w sprawie skarżącego (zob. postanowienia TK z: 10 listopada 2014 r., sygn. Ts 242/14, OTK ZU nr 1/B/2015, poz. 99, 2 października 2019 r., sygn. Ts 8/18, OTK ZU B/2020, poz. 44). Doprecyzowanie art. 79 ust. 1 Konstytucji następuje w art. 53 ust. 1 pkt 1 u.o.t.p.TK, który zobowiązuje skarżącego do określenia kwestionowanego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, będącego podstawą ostatecznego orzeczenia w sprawie skarżącego, w stosunku do którego domaga się on stwierdzenia niezgodności z Konstytucją.

Trybunał Konstytucyjny uznał, że ten podstawowy warunek dopuszczalności skargi konstytucyjnej, odnośnie do badania konstytucyjności art. 16 ustawy – Prawo o zgromadzeniach, nie został przez skarżącego spełniony.

Sąd Apelacyjny w K. I Wydział Cywilny (dalej: Sąd Apelacyjny) postanowieniem z 9 kwietnia 2021 r. (sygn. akt […]), na podstawie art. 385 w związku z art. 397 § 3 k.p.c. oddalił zażalenie skarżącego na postanowienie Sądu Okręgowego w K. z 7 kwietnia 2021 r. (sygn. akt […]). W uzasadnieniu postanowienia przedmiotem rozważań Sądu Apelacyjnego były podniesione w zażaleniu zarzuty naruszenia wskazanych przez skarżącego przepisów prawa materialnego i procesowego, wśród których art. 16 ustawy – Prawo o zgromadzeniach nie został wymieniony. Analiza rozpatrywanej sprawy prowadzi do wniosku, że postanowienie Sądu Apelacyjnego z 9 kwietnia 2021 r. (sygn. akt […]), będące ostatecznym rozstrzygnięciem o prawach skarżącego w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji, nie zostało oparte na art. 16 ustawy – Prawo o zgromadzeniach. Oznacza to, że skarżący nieprawidłowo określił przedmiot kontroli w niniejszym postępowaniu. W związku z tym Trybunał Konstytucyjny uznaje, że rozpoznawana skarga konstytucyjna nie spełniła warunku określonego w art. 79 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 53 ust. 1 pkt 1 u.o.t.p.TK, ponieważ art. 16 ustawy – Prawo o zgromadzeniach, stanowiący przedmiot zaskarżenia w skardze, nie był podstawą prawną ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie, w związku z którą została wniesiona niniejsza skarga.

Biorąc powyższe pod uwagę Trybunał Konstytucyjny, na podstawie art. 61 ust. 4 pkt 1 u.o.t.p.TK postanowił, jak w punkcie 2 sentencji.

Na podstawie art. 61 ust. 5 u.o.t.p.TK skarżącemu przysługuje prawo do wniesienia zażalenia na punkt 2 postanowienia o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia.