1. W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 20 czerwca 2020 r. (data nadania) S.K. (dalej: skarżący), reprezentowany przez pełnomocnika ustanowionego z wyboru, wystąpił z żądaniem na tle następującego stanu faktycznego.

Skarżący 23 czerwca 1997 r. zawarł umowę kredytu z GE Capital Bank S.A. (dalej: umowa kredytu). Wierzytelność wynikająca z powyższej umowy została – na mocy umowy cesji – nabyta przez […] S.A. z siedzibą w L. (dalej: UP).

7 lutego 2018 r. skarżący – na podstawie art. 189 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1460, ze zm.; dalej: k.p.c.) – wniósł przeciwko UP pozew o ustalenie, że zadłużenie z tytułu umowy kredytu jest przedawnione.

Sąd Rejonowy w G. wyrokiem z 19 października 2018 r. (sygn. akt […]; dalej: wyrok Sądu Rejonowego) przychylił się do stanowiska skarżącego i ustalił, że przedmiotowe roszczenie jest przedawnione. Skarżący od powyższego orzeczenia wniósł apelację.

Sąd Okręgowy w G. wyrokiem z 10 grudnia 2019 r. (sygn. akt […]; dalej: wyrok Sądu Okręgowego) uwzględnił apelację i zmienił orzeczenie w ten sposób, że oddalił powództwo. W uzasadnieniu wskazano, że skarżący nie ma interesu prawnego w ustaleniu, w odrębnym procesie, iż roszczenie UP uległo przedawnieniu. Wyjaśniono, że wyrok ustalający nie zakończy definitywnie sporu pomiędzy skarżącym a UP, jak też nie zapobiegnie jego powstaniu w przyszłości. Sąd wskazał, że skarżący może podnieść zarzut przedawnienia w ewentualnym postępowaniu o zapłatę. Podkreślił przy tym, że w aktualnym stanie prawnym zarzut przedawnienia jest brany przez sąd pod uwagę z urzędu.

2. Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 28 lipca 2020 r., doręczonym 4 sierpnia 2020 r., skarżący został wezwany do usunięcia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez:

1) doręczenie:

a) pełnomocnictwa szczególnego,

b) 4 wyraźnych kopii wyroku Sądu Rejonowego i Sądu Okręgowego;

2) wskazanie sposobu naruszenia wolności lub praw skarżącego wskazanych w skardze konstytucyjnej

3) dokładne uzasadnienie zarzutu niezgodności kwestionowanego w skardze konstytucyjnej przepisu ze wskazanymi wzorcami kontroli.

W piśmie procesowym z 11 sierpnia 2020 r. (data nadania) skarżący ustosunkował się do powyższego zarządzenia.

3. Zdaniem skarżącego art. 189 k.p.c. narusza zasadę prawidłowej legislacji oraz zasadę zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa (art. 2 Konstytucji). Podnosi również, że ogranicza on prawo do sądu. Jako uzasadnienie powyższego zarzutu wskazuje, że przepis ten daje zbyt dużą swobodę w jego interpretacji przez sądy. W konsekwencji, na jego podstawie – co wynika z wydanych w jego sprawie orzeczeń – zapadają skrajnie odmienne rozstrzygnięcia. Skutkuje to tym, że „potencjalny powód nie tylko waha się, czy w ogóle swoje powództwo wytoczyć (niepewność co do precyzyjności prawa), lecz w większości przypadków rezygnuje z sądowego dochodzenia roszczenia w obawie przed przegraniem sprawy i obciążeniem kosztami”. Dalej podnosi on, że nieoznaczoność prawa (art. 189 k.p.c.) prowadzi do sytuacji, w której „prawa majątkowe podlegają niejednakowej ochronie, w zależności od poglądu prawnego przyjętego przez dany skład orzekający [….]”, co narusza art. 32 ust. 1 oraz art. 64 ust. 2 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2393; dalej: u.o.t.p. TK) skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał bada, czy odpowiada ona określonym przez prawo wymogom.

2. Przedmiotem zaskarżenia w niniejszej sprawie uczyniono art. 189 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1460, ze zm.; dalej: k.p.c.) o treści: „powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny”.

3. Skarżący w petitum skargi jako wzorce kontroli wskazał art. 2, art. 32 ust. 1, art. 45 i art. 64 ust. 1 Konstytucji. Z uzasadnienia skargi, jak również z jego pisma procesowego z 11 sierpnia 2020 r. wynika, że wymienione powyżej przepisy Konstytucji należy potraktować jako powołane związkowo (falsa demonstratio non nocet).

4. Trybunał stwierdza, że skarga spełnia przesłanki warunkujące przekazanie jej do rozpoznania merytorycznego.

Skarga została sporządzona w imieniu skarżącego przez adwokata (art. 44 ust. 1 u.o.t.p.TK).

Skarżący wyczerpał przysługującą mu drogę prawną (art. 77 ust. 1 u.o.t.p.TK), albowiem wyrok Sądu Okręgowego w G. z 10 grudnia 2019 r. ([…]) jest prawomocny i nie przysługują od niego żadne zwykłe środki zaskarżenia.

Dochowano terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej (art. 77 ust. 1 u.o.t.p.TK).

Prawidłowo określono przedmiot kontroli (art. 53 ust. 1 pkt 1 u.o.t.p.TK) wskazując, które konstytucyjne prawa i wolności i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone (art. 53 ust. 1 pkt 2 u.o.t.p.TK) oraz przedstawiono w tym zakresie stosowne uzasadnienie (art. 53 ust. 1 pkt 3 u.o.t.p.TK).

W ocenie Trybunału analizowana skarga konstytucyjna nie jest obarczona nieusuwalnymi brakami formalnymi, o których mowa w art. 61 ust. 4 pkt 1 u.o.t.p.TK, zaś sformułowane w niej zarzuty nie są oczywiście bezzasadne w rozumieniu art. 61 ust. 4 pkt 3 u.o.t.p.TK.

W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.