W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 13 grudnia 2007 r. skarżąca zarzuciła, że art. 520 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) oraz art. 79 ust. 1 pkt 1 lit. f ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.; dalej: u.k.s.c.) są niezgodne z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 1 i art. 176 Konstytucji. Zgodnie z zaskarżonym art. 520 § 1 k.p.c. każdy uczestnik postępowania nieprocesowego ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Natomiast na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 1 lit. f u.k.s.c. sąd z urzędu zwraca stronie całą uiszczoną opłatę od skargi na orzeczenie referendarza sądowego w razie jej uwzględnienia z powodu oczywistego naruszenia prawa i stwierdzenie tego naruszenia przez sąd. Skarżąca podnosi, że ustawodawca w art. 98 k.p.c. przyjął ogólną zasadę, w myśl której strona przegrywająca proces jest zobowiązana wyrównać przeciwnikowi koszty procesu poniesione i niezbędne do ochrony naruszonych wolności i praw. Inne rozwiązanie, jej zdaniem, byłoby sprzeczne z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji, gdyż przenosiłoby ciężar zasadnego postępowania sądowego na stronę wywołującą proces, zamiast na stronę bezpodstawnie naruszającą prawa innych. Skarżąca wskazuje przy tym, że złożyła skuteczną skargę na orzeczenie referendarza sądowego, podejmując ochronę swoich praw, co zapobiegło umieszczeniu w jej aktach rejestrowych dokumentów niemających z nią żadnego związku, których ujawnienie mogło jednak mieć wpływ np. na jej zdolność kredytową. Poniosła w związku z tym koszty, które jednak nie zostały jej zwrócone. Skarżąca podkreśla, że w postępowaniu rejestrowym generalnie nie można mówić o stronie przegrywającej, formułuje jednak wyjątek, odnoszący się do sytuacji wniesienia zażalenia na naruszenie prawa przez sąd rejestrowy. Stąd też niezasadne jest, w jej opinii, nakładanie na żalącego się obowiązku poniesienia opłat sądowych. W stosunku do art. 79 ust. 1 pkt 1 lit. f u.k.s.c. skarżąca przedstawia zarzut, że jest on dotknięty błędem logicznym. Uchylenie postanowienia wydanego przez referendarza sądowego może bowiem nastąpić, na podstawie art. 367–387 k.p.c. tylko w przypadku naruszenia prawa materialnego lub procesowego, nie można zatem, dla celów zwrotu uiszczonej opłaty, domagać się stwierdzenia oczywistości tego naruszenia. Brak możliwości odzyskania opłaty sądowej, wynikający z zaskarżonego art. 79 ust. 1 pkt 1 lit. f u.k.s.c., stanowi naruszenie prawa do sądu.

Skarżąca wniosła skargę konstytucyjną w związku z następującym stanem faktycznym. Komornik Rewiru II Sądu Rejonowego w Tychach wszczął postępowanie egzekucyjne w stosunku do osoby fizycznej niebędącej wspólnikiem skarżącej. Postanowieniem z 25 kwietnia 2007 r. (sygn. akt KA.VIII.Ns.Rej.KRS 4679/07/767) Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Katowicach w osobie referendarza sądowego postanowił przyjąć do akt rejestrowych skarżącej zawiadomienie tego komornika o zajęciu udziałów należących do Marka Jarockiego. Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Katowicach postanowieniem z 6 września 2007 r. (sygn. akt KA.VIII.Ns.Rej.KRS 22088/07/953) wydanym na skutek skargi skarżącej na czynność komornika postanowił odmówić przyjęcia do akt rejestrowych powyższej informacji komornika oraz ustalił, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie. Sąd ustalił, że Marek Jarocki nie jest wpisany do akt rejestrowych skarżącej jako jej wspólnik i dlatego przyjęcie do akt informacji komornika było nieuzasadnione. O kosztach postępowania sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., nie uwzględniając wniosku skarżącej o zwrot uiszczonej opłaty od skargi na orzeczenie referendarza sądowego na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 1 lit. f u.k.s.c. ze względu na brak oczywistego naruszenia prawa. Zażalenie skarżącej na to postanowienie w zakresie kosztów postępowania zostało oddalone postanowieniem Sądu Okręgowego w Katowicach z 19 listopada 2007 r. (sygn. akt XIX Gz 512/07). Sąd ten podzielił ustalenia Sądu Rejonowego co do braku kwalifikowanego naruszenia prawa przez referendarza sądowego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna stanowi szczególny środek ochrony konstytucyjnych praw i wolności naruszonych wydaniem ostatecznego orzeczenia na podstawie norm, w stosunku do których skarżący domaga się następnie zbadania ich zgodności z Konstytucją. Taki kształt skargi konstytucyjnej, nadany jej przez art. 79 ust. 1 Konstytucji, przesądza, że postępowanie w przedmiocie jej rozpoznania ma charakter konkretny; tylko zarzuty odnoszące się do norm, które w danych okolicznościach faktycznych zostały zastosowane przez sąd (lub organ administracji) i równocześnie wywołały skutek w postaci naruszenia praw podmiotowych, mogą zostać w tym trybie rozpoznane przez Trybunał. Wskazanie relewantnych praw podmiotowych lub wolności oraz określenie sposobu ich naruszenia stanowi obowiązek skarżącego, nałożony na niego na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Przez pryzmat w ten sposób ujętego przez skarżącego zarzutu należy patrzeć na normę podaną przez skarżącego jako źródło orzeczenia prowadzącego do naruszenia konstytucyjnych praw podmiotowych w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. W niniejszej skardze konstytucyjnej skarżąca podnosi, że naruszenie jej prawa do sądu, określonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji, polega na braku możliwości uzyskania zwrotu kosztów poniesionych w toku postępowania rejestrowego, wywołanego orzeczeniem referendarza sądowego oraz skargą na to orzeczenie, i domaga się zbadania zgodności z Konstytucją zarówno art. 520 § 1 k.p.c., jak i art. 79 ust. 1 pkt 1 lit. f u.k.s.c. Źródła tak ujętego naruszenia, w ocenie Trybunału, upatrywać należy jednakże jedynie w treści art. 79 ust. 1 pkt 1 lit. f u.k.s.c., skoro – w przedstawionych przez skarżącą okolicznościach – poniesione przez nią koszty ograniczały się do opłaty od skargi na orzeczenie referendarza sądowego. Natomiast, ze względu na brak innych niż skarżąca uczestników postępowania, powołanie przez sąd art. 520 § 1 k.p.c. miało charakter wyłącznie pomocniczy, co wyklucza możliwość uznania go za normę, na podstawie której sąd orzekł ostatecznie o prawach skarżącej w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.

Biorąc powyższe pod uwagę, na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 2 oraz art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK, należało orzec jak w sentencji.