Grupa posłów na Sejm VI kadencji (dalej: wnioskodawca) zwróciła się 8 grudnia 2010 r. z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności art. 14 ust. 1, 3-5 i 8 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. Nr 62, poz. 504; dalej: ustawa o bezpieczeństwie imprez masowych) z art. 31 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3, art. 42 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 w związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Zdaniem wnioskodawcy, możliwość nałożenia na osobę, która dopuściła się naruszenia regulaminu obiektu lub regulaminu imprezy masowej, zakazu uczestnictwa w imprezach masowych (dalej: zakaz uczestnictwa) stanowi nieproporcjonalny konstytucyjnie środek represyjny. Na rzecz niezgodności art. 14 ust. 1, 3-5 i 8 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych ze wskazanymi wzorcami konstytucyjnymi przemawiać mają następujące argumenty:

Po pierwsze, zakwestionowana regulacja pozwala na wprowadzenie ograniczeń konstytucyjnie chronionej wolności osobistej przez organizatora imprezy masowej, podczas gdy – zdaniem wnioskodawcy – „tylko Sejm i Senat są władne ograniczenia te wprowadzać nadając im formę ustawy”. Wnioskodawca zwraca uwagę, że art. 14 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych ma charakter nieproporcjonalnej ingerencji w prawa i wolności, gdyż czyny objęte zakazem uczestnictwa są już penalizowane przez przepisy karne (zob. art. 54 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych).

Po drugie, zakwestionowana regulacja ma charakter blankietowy, gdyż w zakresie przesłanek zakazu uczestnictwa oraz procedury odwoławczej od decyzji organizatora imprezy masowej odsyła do regulaminów imprez masowych, które nie mają charakteru norm powszechnie obowiązujących.

Po trzecie, art. 14 ust. 1 w związku z art. 10 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych pozwala na pozaustawowe rozszerzenie skuteczności zakazu uczestnictwa. Zakaz, który został nałożony w konkretnych warunkach przez oznaczonego organizatora imprezy masowej, może następnie stanowić podstawę odmowy sprzedaży biletu przez innych organizatorów na organizowane przez nich imprezy masowe.

Wnioskodawca wyraził ponadto wątpliwość odnośnie do kompetencji podmiotów uprawnionych do nakładania zakazów uczestnictwa. W uzasadnieniu pisma z 8 grudnia 2010 r. stwierdzono bowiem, że „zakazy klubowe będą nakładać kluby, a więc pracujący w nich działacze piłkarscy, których reputacja w Polsce jest niestety niska. W związku [z] licznymi «aferami piłkarskimi» istnieją uzasadnione obawy o gwarancję uczciwego i rzetelnego «osądzenia» osoby podejrzanej o naruszenie regulaminu”.

2. Zarządzeniem Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z 20 grudnia 2010 r. (sygn. Twn 4/10) wnioskodawca, pod rygorem zwrotu wniosku, został wezwany do usunięcia braków formalnych przez: 1) wyjaśnienie, czy zakresem zaskarżenia objęty jest cały art.14 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych – jak to wynika z uzasadnienia wniosku, czy też poszczególne ustępy – jak to wynika z petitum wniosku; 2) precyzyjne sformułowanie zarzutów z aktami wyższego rzędu wraz z uzasadnieniem i powołaniem dowodów na ich poparcie. W odpowiedzi, w piśmie z 10 stycznia 2011 r., przedstawiciel wnioskodawcy wyjaśnił, że „przedmiotem zaskarżenia skargi skierowanej do Trybunału Konstytucyjnego (….) są ust. 1, 3-5 i 8 art. 14 przedmiotowej ustawy – jak wskazano w petitum wniosku”. Ponadto, w ocenie wnioskodawcy, „uzasadnienie zarzutów przedstawionych w przedmiotowej skardze i powołane dowody na ich poparcie są wystarczające i nie wymagają uzupełnienia”.

3. W piśmie z 16 maja 2011 r. stanowisko w sprawie zajął Prokurator Generalny, wnosząc o orzeczenie przez Trybunał Konstytucyjny, że art. 14 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych w zakresie, w jakim uzależnia uczestnictwo w imprezie masowej od przestrzegania regulaminu obiektu (terenu) lub regulaminu imprezy masowej, opracowanych i udostępnianych przez organizatora osobom uczestniczącym w imprezie masowej, jest zgodny z art. 31 ust. 1 Konstytucji i nie jest niezgodny z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Ponadto Prokurator Generalny wniósł o stwierdzenie, że art. 14 ust. 1, 3-5 i 8 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych nie są niezgodne z art. 42 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji.

Przed przystąpieniem do merytorycznej oceny, Prokurator Generalny zauważył, że „sposób zredagowania petitum wniosku w niniejszej sprawie oraz niezastosowanie się przez wnioskodawców do (…) zarządzenia Prezesa Trybunału Konstytucyjnego, utrudnia przyporządkowanie powołanych wzorców kontroli konstytucyjnej do konkretnych przepisów (w liczbie 5) poddanych tej kontroli”. Zdaniem Prokuratora Generalnego, w warunkach niniejszej sprawy nie istnieje merytoryczny związek między zakwestionowaną regulacją a art. 31 ust. 3, art. 42 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji.

Przystępując do merytorycznej oceny sprawy, Prokurator Generalny stwierdził, że wnioskodawca nietrafnie lokuje stosunek prawny powstający między uczestnikiem imprezy masowej a jej organizatorem w obszarze prawa publicznego. Zakwestionowana regulacja dotyczy bowiem stosunków między podmiotami prawa prywatnego, które łączy węzeł obligacyjny – powstający w następstwie nabycia biletu wstępu. Stosunek ten ma charakter umowy nienazwanej, zbliżonej do umowy o dzieło, którą można również określić jako umowę o udostępnienie widowiska. Jej warunki określone są przede wszystkim przez regulamin. Zakładając, że w stosunkach cywilnoprawnych naruszenie postanowień umowy skutkuje zazwyczaj możliwością odstąpienia od jej postanowień, Prokurator Generalny argumentuje, że w warunkach naruszenia regulaminu imprezy masowej zasadne było stworzenie ustawowej podstawy do uchylenia się przez organizatora imprezy masowej od zawarcia umowy o udostępnienie widowiska z podmiotem, który naruszył już regulamin. Zdaniem Prokuratora Generalnego, przyznanie tego rodzaju uprawień organizatorom imprez masowych zostało skorelowane nałożonym na nich obowiązkiem zapewnienia bezpieczeństwa w miejscu i czasie trwania imprez oraz związaną z tym zaostrzoną ich odpowiedzialnością cywilną za szkody powstałe w związku z przebiegiem imprezy masowej. Z perspektywy konstytucyjnej, możliwość uchylenia się od kontraktowania z oznaczonym podmiotem, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych, służy zagwarantowaniu bezpieczeństwa i mienia innych podmiotów uczestniczących w imprezie masowej. Są to dobra chronione na gruncie art. 31 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją może wystąpić między innymi grupa 50 posłów. Wnioskodawcą w niniejszej sprawie była grupa posłów na Sejm VI kadencji. W chwili wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego wnioskodawca miał legitymację do zainicjowania postępowania przed Trybunałem.

Zgodnie z postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 października 2011 r. w sprawie zwołania pierwszego posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M. P. Nr 95, poz. 960) pierwsze posiedzenie Sejmu wybranego w wyborach parlamentarnych 9 października 2011 r. zostało otwarte 8 listopada 2011 r. Tym samym 7 listopada 2011 r. upłynęła VI kadencja Sejmu oraz wygasły mandaty posłów tej kadencji. Zgodnie z art. 98 ust. 1 Konstytucji kadencja Sejmu rozpoczyna się z dniem zebrania się Sejmu na pierwsze posiedzenie i trwa do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji.

Wobec upływu kadencji Sejmu i związanym z tym wygaśnięciem mandatów posłów, którzy wystąpili z wnioskiem w niniejszej sprawie, przestał istnieć podmiot uprawniony do dalszego występowania w sprawie. W takiej sytuacji, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego (zob. postanowienia TK z: 14 listopada 2001 r., sygn. K 10/01, OTK ZU nr 8/2001, poz. 262; 26 października 2005 r., sygn. K 48/05, OTK ZU nr 9/A/2005, poz. 109; 21 listopada 2007 r., sygn. K 34/07, OTK ZU nr 10/A/2007, poz. 142), ze względu na brak uprawnionego podmiotu wydanie wyroku w niniejszej sprawie jest niedopuszczalne.

W związku z powyższym zachodzi konieczność umorzenia postępowania na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. nr 102, poz. 643, ze zm.).

Mając powyższe na uwadze Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.