po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 21 lipca 2020 r., wniosku grupy posłów o zbadanie zgodności:
art. 4a ust. 1 pkt 2 oraz art. 4a ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu
ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. Nr 17, poz. 78, ze zm.) z art. 30 Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej przez to, że legalizują praktyki eugeniczne w stosunku do dziecka jeszcze nieurodzonego, odmawiając mu tym samym
poszanowania ochrony godności człowieka,
ewentualnie – w razie nieuwzględnienia powyższego:
art. 4a ust. 1 pkt 2 oraz art. 4a ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu
ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z art. 38 w związku z art. 30 i art. 31 ust. 3 oraz z art. 38 w związku
z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji przez to, że legalizują praktyki eugeniczne w zakresie prawa do życia dziecka jeszcze nieurodzonego
oraz uzależniają ochronę prawa do życia dziecka jeszcze nieurodzonego od jego stanu zdrowia, co stanowi zakazaną bezpośrednią
dyskryminację, oraz:
art. 4a ust. 1 pkt 2 oraz art. 4a ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu
ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z art. 38 w związku z art. 31 ust. 3 oraz w związku z art. 2 i art.
42 Konstytucji przez to, że legalizują przerywanie ciąży bez dostatecznego usprawiedliwienia koniecznością ochrony innej wartości,
prawa lub wolności konstytucyjnej oraz posługują się nieokreślonymi kryteriami tej legalizacji, naruszając w ten sposób gwarancje
konstytucyjne dla życia ludzkiego,
sędziego TK Jarosława Wyrembaka
do uzasadnienia postanowienia Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 21 lipca 2020 r. o umorzeniu postępowania
w sprawie o sygn. akt K 13/17
Na podstawie art. 106 ust. 3 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym
(dalej powoływanej jako: u.o.t.p.TK), zgłaszam zdanie odrębne do uzasadnienia postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 21
lipca 2020 r. o umorzeniu postępowania w sprawie o sygnaturze akt K 13/17.
I. W uzasadnieniu powołanego na wstępie postanowienia, Trybunał Konstytucyjny podniósł, że stosownie do treści art. 59 ust.
1 pkt 5 u.o.t.p.TK, obligatoryjną przesłanką umorzenia postępowania w niezakończonych sprawach wszczętych m.in. na podstawie
wniosku grupy posłów jest zakończenie kadencji Sejmu – w związku z tym, postępowanie w sprawie zainicjowanej pismem grupy
Posłów na Sejm RP VIII kadencji, z 22 czerwca 2017 r., należało umorzyć w następstwie zaistnienia przewidzianych ustawą okoliczności.
Z uwagi na kształt powołanej regulacji prawnej, i wskazane przez Trybunał okoliczności faktyczne, nie jest możliwe kwestionowanie
rozstrzygnięcia wyrażonego w sentencji postanowienia. Stąd też, niniejsze zdanie odrębne odnosi się jedynie do uzasadnienia
postanowienia. Złożenie zdania odrębnego uznałem za konieczne z powodu okoliczności dalej wskazanych.
II. Uważam, że na Trybunale Konstytucyjnym, z mocy samej Konstytucji, ciąży szczególna odpowiedzialność za to, by uprawnienie
Posłów, określone w art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, było skutecznie realizowane – by sposób procedowania
w sprawie żadnego wniosku nie prowadził nawet do pozoru, że w niektórych przynajmniej przypadkach to gwarantowane Konstytucją
uprawnienie może stać się w istocie uprawnieniem tylko iluzorycznym.
III. Wniosek grupy Posłów na Sejm RP VIII kadencji, z 22 czerwca 2017 r., dotyczący praktyk eugenicznych podejmowanych wobec dziecka
jeszcze nieurodzonego, trafił do Trybunału Konstytucyjnego 27 października 2017 r. Marszałek Sejmu, pismem z 1 marca 2018
r., przedłożył stanowisko Sejmu RP – Sejm RP wniósł między innymi o stwierdzenie, że art. 4a ust. 1 pkt 2 oraz art. 4a ust.
2 zdanie pierwsze ustawy z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania
ciąży są niezgodne z art. 30 w związku z art. 38 oraz z art. 38 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Prokurator Generalny,
pismem z 28 maja 2018 r., przedstawił stanowisko, według którego art. 4a ust. 1 pkt 2 oraz art. 4a ust. 2 zdanie pierwsze
wyżej powołanej ustawy są niezgodne z art. 30 i z art. 38 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
IV. Moim zdaniem, nie powinno być żadnych wątpliwości co do tego, że jedną z kluczowych wartości i zasad demokratycznego państwa
prawnego, jest zasada rzetelności każdego postępowania prowadzonego przed każdym Sądem i przed każdym Trybunałem. Domaga się
ona między innymi pełnej transparentności postępowania (z zachowaniem granic wyraźnie wynikających z obowiązujących przepisów
prawa).
V. Uzasadnienie powołanego na wstępie postanowienia oparte zostało w istocie na wskazaniu, że „11 listopada 2019 r. zakończyła
się VIII kadencja Sejmu, skutkiem czego wygasły też mandaty posłów na ten Sejm”, zaś „obligatoryjną przesłanką umorzenia przez
Trybunał postępowania w niezakończonych sprawach wszczętych m.in. na podstawie wniosku grupy posłów, jest zakończenie kadencji
Sejmu”. Z powodu okoliczności wskazanych wyżej w punktach II – IV, tego rodzaju uzasadnienie postanowienia w sprawie umorzenia
postępowania uznaję za daleko niewystarczające.
VI. Uwzględnienia, oczywiście, wymaga fakt, że w praktyce orzeczniczej każdego Sądu i każdego Trybunału, mimo najlepszych nawet
intencji przewodniczącego, sprawozdawcy i całego składu orzekającego, nie zawsze jest możliwe szybkie zakończenie postępowania
– i to z powodu różnych okoliczności, w tym: natury losowej. Uważam jednak, że do przypadków zupełnie szczególnych należy
postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym:
– które zainicjowane zostało przez liczną grupę Posłów na skutek realizacji konstytucyjnego uprawnienia,
– o którym wiadomo, że po zakończeniu kadencji Sejmu nie będzie mogło się już toczyć,
– w ramach którego ma zostać rozpoznana sprawa wielkiej wagi,
– w ramach którego uczestnicy postępowania przedkładają zgodne stanowiska wskazujące na niezgodność z Konstytucją regulacji
ustawowych dotyczących ochrony życia ludzkiego.
W moim przekonaniu, treść samej Konstytucji może być podstawą konstatacji, że umarzanie postępowania przez Trybunał w okolicznościach,
o jakich wyżej mowa (i w tym podobnych) – z uwagi na koniec kadencji Sejmu, następujący przed zakończeniem postępowania –
może mieć ewentualnie miejsce w okolicznościach zupełnie nadzwyczajnych, które powinny zostać składowi orzekającemu wskazane
i wyjaśnione przez przewodniczącego składu orzekającego i przez sprawozdawcę, zaś skład orzekający okoliczności te powinien
starannie ujawnić w uzasadnieniu umorzenia postępowania, czyniąc zadość zasadzie rzetelności postępowania, zwłaszcza w aspekcie
wymogu jego transparentności. Moim zdaniem, tylko wówczas Trybunał Konstytucyjny mógłby być wolny od podejrzeń, że jego rozstrzygnięcia
– w szczególności: czas i sposób procedowania, zwłaszcza w sprawach mających bardzo znaczący kontekst społeczny, polityczny,
etyczny, światopoglądowy czy religijny – mogą mieć uwarunkowania pozajurydyczne, zależne na przykład od doraźnej koniunktury
politycznej albo od kalendarza wyborczego.
Uważam wreszcie, że bardzo szczegółowe i skrupulatne ujawnienie wszystkich okoliczności umorzenia postępowania, którego dotyczy
składane zdanie odrębne, konieczne było także z tego powodu, że:
– w czasie poprzedzającym zakończenie kadencji Sejmu, w przestrzeni publicznej i medialnej formułowane były – w szczególności
przez Posłów – zarzuty oraz zastrzeżenia co do prac Trybunału, połączone z apelami o pilne rozpoznanie wniosku dotyczącego
praktyk eugenicznych podejmowanych wobec dzieci jeszcze nieurodzonych, z uwagi na kończący się okres kadencji Sejmu;
– w tym samym czasie Rzecznik prasowa Trybunału Konstytucyjnego publicznie wskazywała na całkowitą bezzasadność i nieprawdziwość
formułowanych zarzutów oraz publicznie zapewniała o prawidłowości prac Trybunału.
Mając na uwadze wszystkie przedstawione racje i okoliczności, zdecydowałem o zgłoszeniu zdania odrębnego do uzasadnienia powołanego
na wstępie postanowienia.
Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.