W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 9 kwietnia 2021 r. (data nadania) A.B. (dalej: skarżący),
reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu, wystąpił z żądaniem przytoczonym na tle następującego stanu faktycznego.
Komenda Powiatowa Policji w W. pod nadzorem Prokuratury Rejonowej w W. prowadziła postępowanie przygotowawcze dotyczące skarg
złożonych przez skarżącego, osadzonego w Zakładzie Karnym, w sprawie działań na jego szkodę, w postaci:
1) kradzieży w okresie od 11 stycznia do 12 lipca 2019 r. z magazynu depozytowego Zakładu Karnego, przedmiotów w postaci dwóch
grzałek elektrycznych o mocy 300W, radioodbiornika marki „Elta” oraz karty SIM-Era o wartości łącznej nie większej niż 500
zł stanowiących jego własność, tj. o czyn z art. 278 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (obecnie: Dz. U. z
2020 r. poz. 1444, ze zm.; dalej: k.k.);
2) niedopełnienia obowiązków służbowych przez funkcjonariuszy Służby Więziennej Zakładu Karnego, którzy w okresie od:
a) 11 stycznia do 12 lipca 2019 r. nie zapewnili należytego nadzoru nad jego rzeczami osobistymi znajdującymi się w magazynie
depozytowym, tj. o czyn z art. 231 § 1 k.k.;
b) od 14 maja do 15 lipca 2019 r. nie zareagowali na usterkę głośnika radiowęzła w jego celi, tj. o czyn z art. 231 § 1 k.k.;
c) 27 lutego 2019 r. odmówili mu wydania potwierdzenia nadania przez skarżącego przesyłki urzędowej, tj. o czyn z art. 231
§ 1 k.k.;
3) poświadczenia nieprawdy przez Zastępcę Dyrektora Zakładu Karnego, który w piśmie adresowanym do skarżącego z:
a) 21 czerwca 2019 r. stwierdził, iż głośnik, o którym mowa w punkcie 3, jest sprawny, tj. o czyn z art. 271 § 1 k.k.;
b) 8 kwietnia 2019 r. stwierdził, iż administracja Zakładu Karnego nie odnotowała jego prośby o informację dotyczącą jednostek
penitencjarnych, tj. o czyn z art. 271 § 1 k.k.;
c) 15 marca 2019 r. stwierdził, iż skarżący nie przekazywał oddziałowemu korespondencji urzędowej, tj. o czyn z art. 271 §
1 k.k.
Postanowieniem aspiranta sztabowego Policji z 23 grudnia 2019 r., zatwierdzonym przez Prokuratora Rejonowego w W. (sygn. akt
[…]; dalej: Prokurator), śledztwo w opisanej wyżej sprawie umorzono na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 6 czerwca
1997 r. – Kodeks postępowania karnego (obecnie: Dz. U. z 2021 r. poz. 534, ze zm.; dalej: k.p.k.). Sąd Rejonowy w W. (dalej:
Sąd Rejonowy) postanowieniem z 19 czerwca 2020 r. (sygn. akt […]) nie uwzględnił zażalenia skarżącego i utrzymał w mocy powyższe
orzeczenie.
Z brakiem ustanowienia w treści kwestionowanych art. 306 § 1a, art. 426 § 1 oraz art. 465 § 1 i 2 w związku z art. 459 § 1
i 3 k.p.k. mechanizmu zaskarżenia postanowienia sądu w przedmiocie nieuwzględnienia zażalenia i utrzymania w mocy postanowienia
zatwierdzonego przez Prokuratora o umorzeniu śledztwa skarżący wiąże ograniczenie prawa do sądu i naruszenie prawa do zaskarżania
decyzji wydanej w pierwszej instancji. Jego zdaniem doszło do pozbawienia go możliwości merytorycznego skontrolowania niekorzystnego
dla niego ostatecznego orzeczenia. Uzasadniając zarzut niekonstytucyjności drugiej z kwestionowanych grup przepisów skarżący
podniósł, że stosując je w jego sprawie Sąd Rejonowy naruszył powołane w petitum skargi postanowienia Konstytucji, gdyż „nie rozważył wszystkich wniosków i zarzutów wskazanych w zażaleniu skarżącego z dnia
13 stycznia 2020 r., jak również nie wskazał dlaczego zgłoszone przez skarżącego nowe wniosk[i] dowodowe nie zasługują na
uwzględnienie, opierając rozstrzygnięcie w sprawie w zasadzie na wyjaśnieniach Służb Więziennych i funkcjonariuszy wskazywanych
przez skarżącego jako sprawców czynów zabronionych” (s. 11 skargi).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym
(Dz. U. z 2019 r. poz. 2393; dalej: u.o.t.p.TK) skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym.
Trybunał wydaje postanowienie o nadaniu skardze konstytucyjnej dalszego biegu, gdy spełnia ona określone przez prawo wymagania
oraz gdy nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 61 ust. 4 pkt 3 u.o.t.p.TK.
2. Jako ostateczne orzeczenie skarżący wskazał postanowienie Sądu Rejonowego w W. z 19 czerwca 2020 r. (sygn. akt […]; dalej:
postanowienie Sądu Rejonowego) o nieuwzględnieniu zażalenia na zatwierdzone przez Prokuratora Rejonowego w W. postanowienie
z 23 grudnia 2019 r. (sygn. akt […]) o umorzeniu śledztwa o czyny z art. 278 § 1, art. 231 § 1 i art. 271 § 1 ustawy z dnia
6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (obecnie: Dz. U. z 2020 r. poz. 1444, ze zm.).
Istota zarzutów skarżącego odnośnie do art. 306 § 1a, art. 426 § 1 oraz art. 465 § 1 i 2 w związku z art. 459 § 1 i 3 ustawy
z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (obecnie: Dz. U. z 2021 r. poz. 534, ze zm.; dalej: k.p.k.) związana
jest z twierdzeniem, że powołane przepisy pozbawiają skarżącego możliwości wniesienia zażalenia na powołane wyżej postanowienie
Sądu Rejonowego. Stosownie do art. 79 ust. 1 Konstytucji zarzut naruszenia prawa do zaskarżenia tego orzeczenia mógłby być
podstawą skargi konstytucyjnej jedynie wówczas, gdyby skarżący dysponował ostatecznym orzeczeniem stwierdzającym brak możliwości
jego zaskarżenia. Tymczasem, jak wynika z oświadczenia skarżącego, nie podjął on próby uzyskania orzeczenia rozstrzygającego
o niedopuszczalności wniesienia zażalenia na postanowienie Sądu Rejonowego, tj. orzeczenia, którego przedmiot odnosiłby się
do treści omawianego zarzutu. Na marginesie podkreślić należy, że waloru ostatecznego orzeczenia, o którym mowa w art. 79
ust. 1 Konstytucji, nie ma w szczególności doręczone skarżącemu wraz z postanowieniem Sądu Rejonowego pouczenie o jego niezaskarżalności
(zob. np. postanowienie TK z 14 marca 2000 r., Ts 65/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 74). Pouczenie takie nie jest bowiem władczym
rozstrzygnięciem odnoszącym się do sfery praw lub wolności skarżącego, lecz ma charakter wyłącznie informacyjny.
3. W uzasadnieniu zarzutu niekonstytucyjności art. 297 § 1 oraz art. 433 § 1 i 2 w związku z art. 4 i art. 7 k.p.k. skarżący
wskazał, że „Sąd Rejonowy w W. stosując powyższe przepisy naruszył art. 33 ust. 1 Konstytucji albowiem Sąd ten w szczególności
nie rozważył wszystkich wniosków i zarzutów wskazanych w zażaleniu skarżącego nowe wniosk[i] dowodowe nie zasługują na uwzględnienie,
opierając rozstrzygnięcie w sprawie w zasadzie na wyjaśnieniach Służb Więziennych i funkcjonariuszy wskazywanych przez skarżącego
jako sprawców czynów zabronionych” (s. 11 skargi). Jednocześnie skarżący nie sformułował jakichkolwiek zarzutów w stosunku
do podstawy normatywnej kwestionowanego orzeczenia. Tak określony przedmiot skargi konstytucyjnej wykracza poza zakres właściwości
Trybunału Konstytucyjnego, wynikający z art. 79 ust. 1 Konstytucji. Przedmiotem postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym
w trybie skargi konstytucyjnej nie są bowiem akty stosowania prawa, a Trybunał Konstytucyjny nie pełni funkcji kolejnej instancji
odwoławczej (zob. np. postanowienie TK z 29 listopada 2010 r., sygn. SK 8/10, OTK ZU nr 9/A/2010 poz. 117). Trybunał Konstytucyjny
jest sądem prawa, a nie organem sprawującym nadzór judykacyjny nad sądami. Natomiast wskazanie przez skarżącego konkretnego
orzeczenia sądowego lub innego rozstrzygnięcia stanowi wyłącznie warunek rozpoznania zarzutów niekonstytucyjności podstawy
prawnej tego orzeczenia lub rozstrzygnięcia.
Mając na uwadze powyższe, Trybunał stwierdza, że skarga nie odpowiada warunkowi określonemu w art. 53. ust. 1 pkt 1 u.o.t.p.TK.
Z tego względu należało odmówić nadania jej dalszego biegu (art. 61 ust. 4 pkt 1 u.o.t.p.TK).
Na podstawie art. 61 ust. 5 u.o.t.p.TK skarżącemu przysługuje prawo do wniesienia zażalenia na postanowienie o odmowie nadania
dalszego biegu skardze konstytucyjnej w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia.