1. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie IX Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (dalej: sąd pytający) postanowieniem z 26 lutego 2013 r., sygn. akt IX P 544/12, wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym w sprawie zgodności art. 22 ustawy z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291, poz. 1707; dalej: ustawa okołobudżetowa) z art. 10 ust. 2, art. 110 ust. 3, art. 112, art. 123 ust. 1 i 2, art. 183 ust. 2, art. 186 ust. 1 i art. 187 ust. 4 Konstytucji.

Wątpliwości sądu pytającego pojawiły się w toku rozpoznawania sprawy z powództwa wytoczonego przez sędzię przeciwko pracodawcy – Sądowi Okręgowemu w Szczecinie, o zasądzenie kwoty 1605,21 zł, tytułem wyrównania za miesiące: styczeń, luty i marzec 2012 r. W uzasadnieniu pozwu podniesiono, że art. 22 ustawy okołobudżetowej w zakresie, w jakim prowadzi do ustalenia wynagrodzenia sędziego z pominięciem art. 91 § 1c ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.; dalej: u.s.p.), jest niezgodny z Konstytucją.

1.1. Sąd, nawiązując do wyroku TK z 12 grudnia 2012 r., sygn. K 1/12, wskazał, że w toku prowadzonego przez sąd postępowania ujawniły się dalsze wątpliwości co do zgodności art. 22 ustawy okołobudżetowej z Konstytucją.

Po pierwsze, projekt ustawy okołobudżetowej, zmieniającej zasady obliczania wynagrodzenia sędziów, chociaż dotyczący bezpośrednio sędziów i sądownictwa, nie został przedstawiony do zaopiniowania Krajowej Radzie Sądownictwa, co mogło naruszyć art. 10 ust. 2, art. 186 ust. 1 i art. 187 ust. 4 Konstytucji.

Po drugie, projekt ustawy okołobudżetowej nie został przedstawiony do zaopiniowania Sądowi Najwyższemu, co mogło naruszyć art. 10 ust. 2 i art. 183 ust. 2 Konstytucji. Kwestionowany art. 22 ustawy okołobudżetowej wpływa na zasady ustalania wynagrodzenia sędziów i niewątpliwie jest przepisem, na podstawie którego funkcjonują sądy. Ponadto art. 23 ustawy okołobudżetowej, wprowadzający analogiczne zasady dotyczące zmiany ustalania wysokości wynagrodzeń sędziów Sądu Najwyższego, dotyczy bezpośrednio funkcjonowania tego sądu.

Po trzecie, projekt ustawy okołobudżetowej, dotyczący zmiany zasad wynagradzania sędziów, a tym samym dotyczący sądów i prokuratury, nie został przedstawiony Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka Sejmu RP. W świetle uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M. P. z 2009 r. Nr 5, poz. 47, ze zm.), do zakresu działania Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka należą sprawy przestrzegania prawa i praworządności, sądów, prokuratury, notariatu, adwokatury i obsługi prawnej, funkcjonowania samorządów adwokackiego i radcowskiego, sprawy przestrzegania praw człowieka. Pominięcie w toku prac legislacyjnych nad ustawą okołobudżetową udziału Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka może stanowić naruszenie art. 110 ust. 3 i art. 112 Konstytucji.

Po czwarte, art. 123 ust. 1 i 2 Konstytucji stanowi, że Rada Ministrów może uznać uchwalony przez siebie projekt ustawy za pilny, z wyjątkiem m.in. projektów ustaw regulujących ustrój i właściwość władz publicznych, zaś regulamin Sejmu oraz regulamin Senatu określają odrębności w postępowaniu ustawodawczym w sprawie projektu pilnego. Skoro w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego podkreślono, że kwestia wynagrodzeń sędziowskich ma charakter ustrojowy (zob. wyrok z 4 października 2000 r., sygn. P 8/00), to pilnego trybu uchwalania ustaw nie można zastosować do zmiany przepisów dotyczących wynagradzania sędziów. Wprawdzie oficjalnie Rada Ministrów nie nadała projektowi ustawy okołobudżetowej klauzuli pilności, jednakże w praktyce w toku prac parlamentarnych zastosowano tryb pilny, co może stanowić obejście i naruszenie art. 123 ust. 1 i 2 Konstytucji.

2. Do dnia wydania niniejszego postanowienia Sejm nie przedstawił stanowiska w sprawie.

3. Do dnia wydania niniejszego postanowienia Prokurator Generalny nie przedstawił stanowiska w sprawie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zakwestionowany przez sąd pytający art. 22 ustawy z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. Nr 291, poz. 1707; dalej: ustawa okołobudżetowa) był już przedmiotem kontroli przed Trybunałem Konstytucyjnym.

W wyroku z 12 grudnia 2012 r., sygn. K 1/12 (OTK ZU nr 11/A/2012, poz. 134), Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 22 i art. 23 ustawy okołobudżetowej są zgodne z art. 2, art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3, art. 88 ust. 1 oraz art. 178 ust. 2 Konstytucji, a także nie są niezgodne z art. 88 ust. 2, art. 216 ust. 5, art. 219 ust. 1 i 2, art. 220 ust. 1 oraz art. 221 Konstytucji.

Już po podjęciu przez sąd pytający postanowienia o skierowaniu pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego zapadł kolejny wyrok dotyczący kwestionowanego przepisu. W wyroku z 13 czerwca 2013 r., sygn. P 35/12, (OTK ZU nr 5/A/2013, poz. 59), Trybunał stwierdził, że art. 22 ustawy okołobudżetowej jest zgodny z art. 7, art. 32 ust. 1 i 2 i art. 186 ust. 1 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 10 ust. 1 i 2, art. 21 ust. 1, art. 64 ust. 3, art. 110 ust. 3, art. 112, art. 123 ust. 1 i 2, art. 173, art. 183 ust. 2 i art. 187 ust. 4 Konstytucji. Powyższy wyrok powinien być znany sądowi pytającemu w chwili składania pytania prawnego w Trybunale Konstytucyjnym (sąd wysłał pytanie prawne 8 sierpnia 2013 r.).

Wskazane wyżej wyroki dowodzą, że Trybunał Konstytucyjny dokonał już oceny konstytucyjności art. 22 ustawy okołobudżetowej w zakresie, w jakim został zakwestionowany w niniejszej sprawie. Przedłożone przez sąd pytający pytanie prawne obejmuje w istocie takie same zarzuty, jakie zostały sformułowane w rozpatrywanych wcześniej sprawach. Trybunał Konstytucyjny odniósł się do tych zarzutów szczegółowo w uzasadnieniach swoich rozstrzygnięć. Sąd pytający nie przedstawił nowych, niepowoływanych wcześniej argumentów, uzasadniających prowadzenie postępowania i wydanie wyroku.

W tej sytuacji należało stwierdzić, że ziściła się przesłanka ne bis in idem, która uzasadnia umorzenie postępowania w sprawie na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.), ze względu na zbędność wydania wyroku. Zastosowanie tej przesłanki znajduje pełne uzasadnienie w wypadku wcześniejszego orzeczenia Trybunału o zgodności badanego przedmiotu ze wskazanym wzorcem kontroli lub w wypadku, gdy Trybunał uznał wskazany wzorzec za nieadekwatny do badania danego przedmiotu kontroli, czyli w sytuacjach gdy przedmiot badania pozostaje nadal w systemie prawa (zob. postanowienie TK z 12 kwietnia 2012 r., sygn. P 33/11, OTK ZU nr 4/A/2012, poz. 47). Zgodnie z przyjętym w orzecznictwie Trybunału stanowiskiem, ponowne badanie zgodności przepisu z tymi samymi wzorcami konstytucyjnymi na podstawie tych samych zarzutów jest zbędne. Trybunał Konstytucyjny uznał, że kontrola konstytucyjna w zakresie, w jakim domaga się jej przeprowadzenia sąd pytający, została już dokonana, a jej wynik znalazł wyraz w wyrokach Trybunału Konstytucyjnego z 12 grudnia 2012 r., sygn. K 1/12 i z 13 czerwca 2013 r., sygn. P 35/12.

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.