W skardze konstytucyjnej z 26 sierpnia 2011 r. Przedsiębiorstwa Komunikacyjno Spedycyjnego TYCHY Sp. z o.o. (dalej: skarżąca) zakwestionowana została zgodność art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 155, poz. 1037; dalej: ustawa zmieniająca) z art. 2 oraz z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Pod adresem zakwestionowanego w skardze konstytucyjnej przepisu skarżąca sformułowała zarzut naruszenia „praw stron w postępowaniach »w toku«, co skutkowało obciążeniem strony kosztami niedopuszczalnego postępowania, które było dopuszczalne prawem w chwili złożenia środka zaskarżenia”. Według skarżącej konstruowanie prawa bez przepisów przejściowych „jest naruszeniem podstawowych norm demokratycznego państwa prawnego (…) oraz prawa (…) do sprawiedliwego rozpoznania sprawy przed sądem”.

Postanowieniem z 21 października 2011 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego skarżąca nie uprawdopodobniła, że w chwili wnoszenia skargi konstytucyjnej istniał stan naruszenia jej konstytucyjnych wolności lub praw. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego skarżąca wadliwie określiła przedmiot skargi.

Na powyższe postanowienie pełnomocnik skarżącej wniósł w ustawowym terminie zażalenie. W złożonym środku odwoławczym skarżąca podniosła, że Trybunał na etapie wstępnej kontroli skargi konstytucyjnej rozpoznał sprawę co do meritum. W dalszej części zażalenia stwierdzono, że podstawę odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu mogą stanowić jedynie jej oczywista bezzasadność albo nieuzupełnienie jej braków formalnych (art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Skarżąca podtrzymała stanowisko co do prawidłowości określenia przedmiotu skargi.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 49 w związku z art. 36 ust. 4 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6-7 i z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że postanowienie o odmowie nadania rozpatrywanej skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest prawidłowe, a zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.

Za niezrozumiałe należy uznać zarzuty rozpatrywanego zażalenia dotyczące przewidzianych w ustawie o TK podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Literalne brzmienie tej ustawy może prima facie prowadzić do wniosku, że odmowa nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu może wynikać wyłącznie z nieusunięcia braków formalnych skargi lub ze względu na jej oczywistą bezzasadność. Wniosek taki nie uwzględnia pozostałych przepisów tego aktu prawnego, a w szczególności art. 46 i art. 47, z których wynika szereg obowiązków skarżącego. Przykładowo należy wskazać, że każdy skarżący jest zobowiązany precyzyjnie określić przedmiot skargi, którym mogą być jedynie przepisy wykorzystane przez organ władzy publicznej do ukształtowania sytuacji prawnej skarżącego (art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK). Wadliwe jest przy tym zaskarżenie przepisów niebędących podstawą prawną tego orzeczenia, jak również niewskazanie wszystkich przepisów niezbędnych do dekodowania normy prawnej. Podobnie należy uznać, że powołanie nieadekwatnych treściowo przepisów Konstytucji albo niewłaściwe wskazanie podmiotów wyposażonych w cechę prawnie istotną, względem których dochodzi do naruszenia zasady równości, muszą zostać ocenione jako niespełnienie wymogu wskazania sposobu naruszenia praw podmiotowych skarżącego (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK). Każdy skarżący wzywany do uzupełnienia braków formalnych skargi, który nie usuwa tych uchybień, nie spełnia wymogów wynikających z powołanych przepisów ustawy o TK, co stanowi podstawę odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Gdyby przyjąć za skarżącą, że wskazane w art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o TK podstawy odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu są jedynymi przewidzianymi w ustawie, to w sytuacji, gdy skarga byłaby dotknięta brakami formalnymi niemożliwymi do usunięcia i jednocześnie niemożliwe byłoby uznanie jej za oczywiście bezzasadną, Trybunał Konstytucyjny musiałby przekazać skargę do merytorycznego rozpoznania, mimo że nie spełniałaby ona warunków przewidzianych w ustawie.

Nie można także zgodzić się ze skarżącą, że w rozpatrywanej sprawie doszło do merytorycznego rozpoznania skargi na etapie jej wstępnej kontroli. Zdaniem składu rozpoznającego zażalenie Trybunał Konstytucyjny nie przekroczył granic wstępnej kontroli skargi konstytucyjnej. Skarżąca zdaje się nie dostrzegać, że ustawodawca precyzyjnie określił warunki formalne skargi konstytucyjnej (art. 46-48 oraz art. 49 w związku z art. 36 ustawy o TK), a na Trybunał Konstytucyjny nałożył obowiązek ich zbadania. Jednym z tych wymogów jest przewidziany w art. 79 Konstytucji i potwierdzony w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK warunek określenia sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw, gdyż tylko podmiot, który doznał takiego ograniczenia jest legitymowany do wniesienia skargi konstytucyjnej. Jak wynika z art. 49 w związku z art. 36 ust. 2 ustawy o TK, sędzia Trybunału dokonuje formalnej kontroli skargi, wzywając do usunięcia ewentualnych uchybień. Zgodnie z tą regulacją rozpatrywana skarga została poddana procedurze kontrolnej w tym zakresie, a jej wynik okazał się negatywny – Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że skarżąca nie uprawdopodobniła istnienia naruszenia jej praw podmiotowych. Ocena powyższa nie miała charakteru merytorycznego. Nie odnosiła się do zgodności art. 2 pkt 4 ustawy zmieniającej ze wskazanymi w skardze wzorcami kontroli.

Mając na uwadze powyższe, Trybunał Konstytucyjny, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK, zażalenia nie uwzględnił.