Wnioskiem z 26 lipca 2019 r. (data nadania) Rada Miasta Ząbki (dalej: wnioskodawca) wystąpiła do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie, że „art. 90 ust. 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329, [ze zm.], następnie Dz. U. z 2001 r. Nr 111, poz. 1194, Dz. U. z 2003 r. Nr 137, poz. 1304, Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, Dz. U. z 2007 r. Nr 80, poz. 542, Dz. U. z 2013 r. poz. 827, Dz. U. z 2015 r. poz. 2156, Dz. U. z 2016 r. poz. 1010, Dz. U. z 2016 r. poz. 1943, ze zm., Dz. U. z 2017 r. poz. 2198, ze zm.; dalej: u.s.o.) w zakresie, w jakim w latach 2003-2017 ogranicza możliwość jednoznacznego stosowania tego przepisu oraz realizacji ustawowych obowiązków [w]nioskodawcy, narażając go na roszczenia odszkodowawcze w związku z przyznawaniem dotacji oświatowych na rzecz przedszkoli niepublicznych”, jest niezgodny z art. 2, art. 7, art. 70 ust. 4 i art. 163 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zdaniem wnioskodawcy zaskarżony przez niego przepis, przez to, że stwarzał wątpliwości interpretacyjne użytych w nim pojęć, był niezgodny z zasadami prawidłowej legislacji i legalizmu (art. 2 i art. 7 Konstytucji). Naruszał ponadto „konstytucyjne prawo obywateli gminy do uzyskiwania na równych zasadach prawa do wyrównania szans w zakresie świadczeń edukacyjnych” (art. 70 ust. 4 Konstytucji), a także godził w art. 163 Konstytucji, zgodnie z którym samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne niezastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.

Postanowieniem z 10 czerwca 2020 r. (doręczonym pełnomocnikowi wnioskodawcy 27 czerwca 2020 r.) Trybunał Konstytucyjny, na podstawie art. 59 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2393; dalej: u.o.t.p.TK) umorzył postępowanie stwierdziwszy, że zakwestionowany we wniosku art. 90 ust. 2b u.s.o. został formalnie derogowany z systemu obowiązującego prawa, a zatem nie wyznacza już swoim dotychczasowym adresatom żadnych nakazów ani zakazów określonego zachowania. Kwestie dotacji, które regulował ten przepis określają obecnie przepisy ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. poz. 2203; dalej: u.f.z.o.). W akcie tym nie zamieszczono przepisów przejściowych lub dostosowujących, które przesądzałyby o tym, że uchylona regulacja może jeszcze kształtować status prawny podmiotów nim objętych. Wprawdzie art. 91 ust. 2 u.f.z.o. stanowi, że do wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 stycznia 2018 r. postępowań w przedmiocie ustalenia wysokości lub przekazania dotacji na rok 2017 lub lata wcześniejsze stosuje się przepisy dotychczasowe, jednak należy go rozumieć jako przepis przewidujący, że postępowania niezakończone toczyć się będą nadal – w razie sporu – w trybie pierwotnie dla nich właściwym, tzn. sprawy o dotacje za rok 2017 pozostają we właściwości sądów administracyjnych, zaś w sprawach o dotacje za lata wcześniejsze utrzymana zostaje droga sądowa i do ich rozpoznania nadal pozostają właściwe sądy powszechne (zob. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie I Wydział Cywilny z 10 października 2018 r., sygn. akt I ACz 796/18).

Na postanowienie Trybunału wnioskodawca wniósł zażalenie opierając je na podstawie „art. 32” u.o.t.p.TK w związku z art. 394 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019. r. poz. 1460, ze zm.; dalej: k.p.c.), natomiast na podstawie art. 36 i art. 61 ust. 2 u.o.t.p.TK w związku z art. 394 § 1 i § 3 k.p.c. wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz nadanie wnioskowi dalszego biegu. Zdaniem wnioskodawcy w sprawie, w związku z którą zainicjował postępowanie przed Trybunałem nie zachodzi przesłanka, o której mowa w art. 59 ust. 1 pkt 4 u.o.t.p.TK, o czym świadczą niezakończone postępowania sądowe, których stroną jest wnioskodawca.

Postanowieniem z 14 grudnia 2020 r. Trybunał Konstytucyjny, na podstawie art. 37 ust. 1 pkt 1 lit. e u.o.t.p.TK zwrócił się do pełnego składu Trybunału Konstytucyjnego o uznanie sprawy za szczególnie zawiłą.

Prezes Trybunału Konstytucyjnego zarządzeniem z 21 grudnia 2020 r. zarządził rozpoznanie sprawy w pełnym składzie Trybunału Konstytucyjnego.

Postanowieniem z 19 lutego 2025 r. Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił wniosku o uznanie sprawy za szczególnie zawiłą.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Podstawę prawną postępowania prowadzonego przed Trybunałem Konstytucyjnym określają przepisy ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2393; dalej: u.o.t.p.TK).

Zgodnie z art. 59 ust. 1 pkt 4 u.o.t.p.TK Trybunał na posiedzeniu niejawnym wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli akt normatywny w zakwestionowanym zakresie utracił moc obowiązującą przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał.

Wnioskodawca złożył zażalenie na postanowienie Trybunału o umorzeniu postępowania wskazawszy jako podstawę prawną art. 394 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1460, ze zm.; dalej: k.p.c.), znajdujący - jego zdaniem - zastosowanie w postępowaniu przed Trybunałem na podstawie art. 36 u.o.t.p.TK (w petitum zażalenia błędnie określony jako art. 32 u.o.t.p.TK).

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że przywołane przez wnioskodawcę regulacje nie mogą stanowić podstawy zażalenia na postanowienie o umorzeniu postępowania. Należy zauważyć, że wyrażona w art. 36 u.o.t.p.TK zasada, w myśl której odpowiednie zastosowanie do postępowania przed Trybunałem mają przepisy k.p.c. odnosi się wyłącznie do tych kwestii, które nie zostały uregulowane w u.o.t.p.TK. Tymczasem przepisy tej ustawy wyczerpująco regulują dopuszczalność środków odwoławczych w postępowaniu przed sądem konstytucyjnym. Zgodnie z art. 61 ust. 5 u.o.t.p.TK zażalenie przysługuje tylko na postanowienia o odmowie nadania dalszego biegu skargom konstytucyjnym i wnioskom podmiotów o ograniczonej legitymacji wnioskowej. Odpowiednie stosowanie w postępowaniu przed Trybunałem art. 394 § 1 k.p.c. wyklucza także niemożność uznania Trybunału za sąd pierwszej lub drugiej instancji. Jak zauważył Trybunał m.in. w postanowieniu z 27 lipca 2016 r. (sygn. Ts 68/16, OTK ZU B/2016, poz. 475), stosownych dla Trybunału regulacji należy zatem szukać wśród przepisów odnoszących się do Sądu Najwyższego, w szczególności przepisów dotyczących postępowania kasacyjnego. Żaden jednak przepis k.p.c. nie przewiduje zażaleń na postanowienia wydane przez Sąd Najwyższy, co znajduje jednoznaczne potwierdzenie w jego orzecznictwie (zob. postanowienia SN z 3 marca 2010 r., sygn. akt III SO 1/10 i 22 listopada 2010 r., sygn. akt III SO 3/10). Tym samym należy również stwierdzić, że postanowienia Trybunału Konstytucyjnego są – w zakresie nieuregulowanym w u.o.t.p.TK – niezaskarżalne.

W kontekście niedopuszczalności zażalenia na postanowienie o umorzeniu postępowania przed Trybunałem zaakcentować trzeba specyficzną kwalifikację ustrojową Trybunału jako organu władzy sądowniczej oraz odmienny od postępowania sądowego charakter procedury rozpoznania zarówno skarg konstytucyjnych, jak i wniosków podmiotów o ograniczonej zdolności wnioskowej (por. postanowienie TK z 18 grudnia 2003 r., sygn. SK 20/01, OTK ZU nr 9/A/2003, poz. 105).

W związku z powyższym złożone zażalenie jako niedopuszczalne podlega odrzuceniu na podstawie art. 36 u.o.t.p.TK w związku z art. 39821 w związku z art. 397 § 2 zdanie pierwsze w związku z art. 370 k.p.c.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.