W skardze konstytucyjnej z 23 kwietnia 2014 r. M.R. (dalej: skarżący) wystąpił o stwierdzenie, że art. 153 § 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90 poz. 557, ze zm.; dalej: k.k.w.) jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 i art. 7 Konstytucji.

Zdaniem skarżącego zakwestionowany przepis narusza prawo do sprawiedliwego rozpoznania sprawy (art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 i art. 7 Konstytucji) w ten sposób, że przez „zbyt szerokie niedookreślenie podstawy udzielania przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności” umożliwia sędziemu orzekającemu in concreto prawo do arbitralnego definiowania przesłanki „ważne względy rodzinne lub osobiste”. Przepis ten pozwala także sędziemu odmówić skazanemu udzielenia przerwy w odbywaniu kary również w przypadku wystąpienia tej przesłanki. Jak twierdzi skarżący, przesłanka ważnych względów rodzinnych lub osobistych jest w takim stopniu nieostra, że podważa zaufanie obywatela do sądu.

Postanowieniem z 8 lipca 2014 r. (doręczonym pełnomocnikowi 14 lipca 2014 r.) Trybunał odmówił nadania analizowanej skardze dalszego biegu, uznawszy sformułowane w niej zarzuty za oczywiście bezzasadne. Trybunał, odwoławszy się do swojego dotychczasowego orzecznictwa, wskazał, że przepisy zwierające zwroty niedookreślone są zgodne z Konstytucją, jeśli – tak jak w sprawie, w związku z którą skarżący wniósł skargę konstytucyjną – towarzyszą im czytelne, z punktu widzenia ewentualnych odbiorców rozstrzygnięć, mechanizmy kontroli korzystania przez sądy z przyznanej im władzy dyskrecjonalnej. Trybunał Konstytucyjny zwrócił również uwagę na to, że ze względu na charakter wnioskodawcy uzasadnione jest, by sąd przy rozpoznawaniu wniosku o udzielenie przerwy w odbywaniu kary uwzględniał wszystkie okoliczności, tj. charakter i skutki czynu popełnionego przez skazanego, opinię zakładu karnego, wywiad środowiskowy itp.

W zażaleniu z 21 lipca 20014 r. skarżący zakwestionował postanowienie w całości. Zarzucił w nim Trybunałowi naruszenie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 19997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), przez błędne uznanie skargi za oczywiście bezzasadną. Wniósł o uwzględnienie zażalenia i skierowanie skargi do rozpoznania na rozprawie. W zażaleniu, tak jak w skardze, skarżący zarzucił, że zakwestionowany przepis tworzy „zbyt szerokie, niedookreślone podstawy udzielania przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności, dając sędziemu orzekającemu w sprawie przerwy, prawo do (…) samodzielnego ustalania na czym polegać mają ważne względy rodzinne lub osobiste oraz do stwierdzenia – czy zachodzą one w konkretnej sprawie”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6-7 i w związku z art. 49 ustawy o TK). Bada przede wszystkim, czy w wydanym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje w szczególności te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty sformułowane w zażaleniu nie podważają podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

W złożonym środku odwoławczym skarżący – tak jak w skardze konstytucyjnej – zarzucił, że zakwestionowany przepis „tworzy zbyt szerokie, niedookreślone podstawy do udzielania przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności”. Skarżący nie uwzględnił zatem tego, że – co podkreślał Trybunał w zaskarżonym postanowieniu – posługiwanie się przez ustawodawcę pojęciami ogólnymi jest nieodzowne zwłaszcza wtedy, gdy „stosowanie określonej instytucji prawnej oparte jest na kryteriach ocennych. Brak definicji takich pojęć spowodowany jest zazwyczaj tym, że dla dokonania konkretnych ocen brane jest pod uwagę wiele okoliczności, które różnić się będą w zależności od sprawy, a ujęcie ich w sposób ogólny i wyczerpujący w jednym katalogu byłoby niemożliwe, czy wręcz – wszelkie próby w tym zakresie prowadziłyby do nadmiernej kazuistyki przepisów prawa, co w istocie zaprzeczałoby ich abstrakcyjnemu charakterowi” (zob. wyrok TK z 26 lutego 2008 r., SK 89/06, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 7; teza powtórzona w wyrokach z 12 maja 2008 r., SK 43/05, OTK ZU nr 4/A/2008, poz. 57 oraz 8 października 2013 r., SK 40/12, OTK ZU nr 7/A/2013, poz. 97). Dlatego też – jak wskazał Trybunał w zaskarżonym postanowieniu – przepisy zawierające zwroty niedookreślone są zgodne z Konstytucją, jeśli ich stosowaniu towarzyszą mechanizmy kontroli rozstrzygnięć wydanych na ich podstawie. Mechanizmami tymi są: jawność postępowania, ujawnienie motywów rozstrzygnięcia i instancyjna kontrola tego rozstrzygnięcia.

Skarżący nie wziął pod uwagę tego, że w sprawie, w związku z którą wniósł skargę do Trybunału, sąd pierwszej instancji wskazał powody odmowy udzielenia mu przerwy w odbywaniu kar. Sąd odwoławczy uzasadnił natomiast motywy nieuwzględnienia zażalenia. Jak orzekł zaś Trybunał w wyroku z 2 października 2006 r., „uzasadnienie pozwala kontrolować orzeczenia, zwłaszcza wtedy gdy ich podstawą były pojęcia ocenne. Zapobiega to dowolności i arbitralności” (SK 34/06, OTK ZU nr 9/A/2006, poz. 118).

W postanowieniu z 8 lipca 2014 r. Trybunał prawidłowo zatem stwierdził, że sformułowane w skardze zarzuty naruszenia prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy są oczywiście bezzasadne.

Wziąwszy pod uwagę to, że zażalenie nie podważa podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK – postanowił jak w sentencji.