1. W sporządzonej przez radcę prawnego skardze konstytucyjnej, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 19 marca 2013 r. (data prezentaty), Związek Dealerów Samochodów (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 86 ust. 4 (w petitum oraz uzasadnieniu skargi błędnie oznaczonego jako „art. 86 ust. 1 pkt 4”) ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331, ze zm.; dalej: u.o.k.k.) z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji.

Zdaniem skarżącego, zakwestionowany przepis narusza – wywodzone z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji – prawo do sądu, gdyż „nie dopuszcza kontroli przez sąd administracyjny rozstrzygnięcia przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów [dalej: Prezes UOKiK] zawiadomienia o stosowaniu praktyk ograniczających konkurencję”. Ponadto skarżący zarzucił orzekającym w jego sprawie sądom administracyjnym obu instancji błędną wykładnię art. 86 ust. 4 u.o.k.k.

2. Postanowieniem z 16 października 2013 r. Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) – odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

W uzasadnieniu postanowienia Trybunał stwierdził, że zaskarżony art. 86 ust. 4 u.o.k.k. nie był podstawą normatywną postanowień Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 17 września 2012 r. (sygn. akt IV SA/Wa 2075/12) oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 grudnia 2012 r. (sygn. akt II OSK 1912/12), które swoje rozstrzygnięcia oparły na art. 2 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.; dalej: p.p.s.a.). To zatem wskazany przepis p.p.s.a., a nie art. 86 ust. 4 u.o.k.k. przesądził o braku sądowoadministracyjnej kontroli pisma Prezesa UOKiK w sprawie informacji o nieprzeprowadzeniu postępowania antymonopolowego. Ponadto skarga konstytucyjna nie spełniała wymogu, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK, gdyż w jej uzasadnieniu skarżący, poza wymienieniem jako wzorców kontroli art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji, ograniczył się do krytyki sposobu rozstrzygnięcia jego sprawy przez sądy administracyjne obu instancji.

Odpis postanowienia Trybunału został doręczony pełnomocnikowi skarżącego 21 października 2013 r.

3. Pismem procesowym, sporządzonym przez radcę prawnego i wniesionym do Trybunału Konstytucyjnego 28 października 2013 r. (data nadania), skarżący złożył zażalenie na postanowienie Trybunału z 16 października 2013 r. Zarzucił w nim Trybunałowi: po pierwsze – naruszenie art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, „polegające na niezasadnym przyjęciu, że skarżący nie wskazał w skardze konstytucyjnej przepisu prawa na podstawie którego sądy i organ administracji publicznej orzekły ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją”; po drugie – naruszenie art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK, „polegające na niezasadnym przyjęciu, że skarga konstytucyjna nie została wystarczająco uzasadniona”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w związku z art. 36 ust. 6 i 7 w związku z art. 49 ustawy o TK). Na etapie rozpatrzenia zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada przede wszystkim, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.

2. Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie uznaje, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a argumenty podniesione w zażaleniu nie podważyły ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie.

3. W pierwszej kolejności Trybunał odniósł się do zarzutu błędnego – zdaniem skarżącego – uznania w postanowieniu z 16 października 2013 r., że art. 86 ust. 4 u.o.k.k. nie stanowił podstawy wydanych w sprawie skarżącego rozstrzygnięć.

3.1. Skarżący uczynił przedmiotem kontroli art. 86 ust. 4 u.o.k.k., który stanowi: „Prezes Urzędu przekazuje zgłaszającemu zawiadomienie, w terminie określonym w art. 35-37 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego, informację na piśmie o sposobie rozpatrzenia zawiadomienia wraz z uzasadnieniem”. Przepisowi temu zarzucił naruszenie, wywodzonego z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji, prawa do sądu.

3.2. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że jedną z podstawowych przesłanek dopuszczalności skargi konstytucyjnej – zwłaszcza w odniesieniu do powołanych przez skarżącego wzorców kontroli – jest wymóg uczynienia jej przedmiotem takich przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, które były podstawą orzeczenia, w związku z którym wniesiono skargę. Jak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie Trybunału, w procedurze inicjowanej skargą konstytucyjną przedmiotem badania Trybunału Konstytucyjnego może być bowiem jedynie norma, na podstawie której wydane zostało orzeczenie lub decyzja naruszająca konstytucyjne prawa lub wolności (zob. np. postanowienia TK z: 13 listopada 2007 r., SK 40/06, OTK ZU nr 10/A/2007, poz. 137; 18 kwietnia 2005 r., Ts 176/04, OTK ZU nr 3/B/2005, poz. 134 oraz 5 stycznia 2001 r., Ts 83/00, OTK ZU nr 4/2001, poz. 91). Artykuł 79 ust. 1 Konstytucji nie gwarantuje możliwości kwestionowania każdego przepisu kształtującego sytuację prawną skarżącego, ale jedynie takiego, który stanowił podstawę normatywną orzeczenia. Skarga konstytucyjna nie może zmierzać do inicjowania postępowania o charakterze abstrakcyjnym (zob. postanowienie TK z 6 lipca 2005 r., SK 25/03, OTK ZU nr 7/A/2005, poz. 83). Innymi słowy: aby uznać skargę konstytucyjną za dopuszczalną, musi występować ścisła relacja (związek) pomiędzy treścią orzeczenia, zaskarżonym przepisem aktu normatywnego a postawionym zarzutem niezgodności tego przepisu z określoną normą konstytucyjną.

3.3. Pismem z 25 maja 2012 r. (znak: DOK 1-412/86/11/MB) Prezes UOKiK – działając w trybie art. 86 ust. 4 u.o.k.k. – poinformował skarżącego o zakończeniu postępowania wyjaśniającego w sprawie wstępnego ustalenia, czy w związku z nowymi zasadami dystrybucji pojazdów silnikowych przez spółkę mogło dojść do naruszenia przepisów u.o.k.k., oraz o braku podstaw do wszczęcia postępowania antymonopolowego wobec spółki. Nie zgodziwszy się z argumentacją organu, skarżący wniósł do sądu administracyjnego skargę na wskazane pismo Prezesa UOKiK. Postanowieniem z 17 września 2012 r. (sygn. akt IV SA/Wa 2075/12) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił skargę skarżącego na pismo Prezesa UOKiK, wskazując na to, że art. 3 § 2 p.p.s.a. nie przyznaje sądowi administracyjnemu kognicji w sprawie badania zgodności z prawem pisma tego organu, wydanego w trybie art. 86 ust. 4 u.o.k.k. Pogląd sądu pierwszej instancji został podzielony przez Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z 12 grudnia 2012 r. (sygn. akt II OSK 1912/12). Co wymaga szczególnego podkreślenia, w obu judykatach rozstrzygana była wyłącznie kwestia dopuszczalności – na gruncie art. 3 § 2 p.p.s.a. – rozpoznania merytorycznego skargi skarżącego na pismo Prezesa UOKiK.

3.4. W związku z powyższym, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że art. 86 ust. 4 u.o.k.k. nie stanowił podstawy wydanych w sprawie skarżącego postanowień sądów administracyjnych obu instancji, w których przesądziły one o braku sądowoadministracyjnej kognicji w sprawie skargi na pismo Prezesa UOKiK informujące o braku podstaw do wszczęcia postępowania antymonopolowego. Odrzucenie skargi skarżącego na pismo organu nastąpiło bowiem w trybie art. 58 § 1 pkt 1 w związku z art. 58 § 3 p.p.s.a. z powodu treści art. 3 § 2 p.p.s.a. Oznacza to, że – wbrew twierdzeniu skarżącego – to nie art. 86 ust. 4 u.o.k.k. przesądził o braku sądowoadministracyjnej kontroli pisma organu, ale – wyraźnie wskazany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oraz Naczelny Sąd Administracyjny – art. 3 § 2 p.p.s.a.

3.5. Z tego powodu odmowa nadania dalszego biegu skardze ze względu na niedopuszczalność orzekania była uzasadniona, w związku z czym zarzut skarżącego nie może zostać uwzględniony.

4. Odnosząc się do drugiego, sformułowanego w zażaleniu zarzutu, Trybunał stwierdza, że jest on oczywiście bezzasadny i nie może zostać uwzględniony.

W uzasadnieniu skargi konstytucyjnej skarżący przedstawił stan faktyczny sprawy (s. 2-4) oraz powtórzył, przedstawiony w petitum, zarzut niezgodności art. 86 ust. 4 u.o.k.k. z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji (s. 4 in fine, s. 5 ab initio i s. 7 ab initio), jednak na s. 5 i 6 przedstawił jedynie argumentację negatywnie oceniającą sposób rozstrzygnięcia jego sprawy przez sądy administracyjne obu instancji, tj. uznania braku kompetencji sądów administracyjnych do badania zgodności z prawem pism Prezesa UOKiK informujących o braku podstaw do wszczęcia postępowania antymonopolowego. W postanowieniu z 16 października 2013 r. Trybunał prawidłowo zatem stwierdził niewykonanie przez skarżącego dyspozycji art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK.

Z wyżej przedstawionych powodów – na podstawie art. 36 ust. 7 w związku z art. 49 ustawy o TK – Trybunał Konstytucyjny postanowił nie uwzględnić zażalenia.