Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego mogą wystąpić do Trybunału
Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie hierarchicznej zgodności norm (art. 188 Konstytucji), jeżeli kwestionowany akt normatywny
dotyczy spraw objętych ich zakresem działania (art. 191 ust. 2 Konstytucji). W myśl art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997
r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) wniosek organu stanowiącego jednostki
samorządu terytorialnego podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym. Na tym etapie postępowania Trybunał odmawia
nadania dalszego biegu, jeżeli wniosek jest oczywiście bezzasadny lub gdy braki formalne wskazane w zarządzeniu sędziego nie
zostały usunięte w terminie (art. 36 ust. 3 ustawy o TK). Ponadto, wstępne rozpoznanie zapobiega nadaniu dalszego biegu wnioskowi
w sytuacji, gdy postępowanie merytoryczne podlegałoby umorzeniu z powodu zbędności lub niedopuszczalności wydania orzeczenia
(art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).
2. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Trybunału Konstytucyjnego podmioty określone w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji
nie są uprawnione do występowania z wnioskami w sprawach ogólnopaństwowych lub ogólnospołecznych, które z natury rzeczy dotyczą
interesu prawnego wszystkich obywateli lub grup o wiele szerszych niż te, które dany podmiot reprezentuje (zob. postanowienie
TK z 17 maja 2010 r., Tw 6/10, OTK ZU nr 3/B/2010, poz. 145 i powołane tam orzeczenia).
3. Przedmiotem kontroli Rada Gminy Kobierzyce czyni przepisy ustawy o dochodach, tzn. art. 7 ust. 2 (obowiązek dokonywania
przez jednostki samorządu terytorialnego, na zasadach określonych w ustawie, wpłat do budżetu państwa), art. 29 (dokonywanie
przez gminy, w których wskaźnik G jest większy niż 150% wskaźnika Gg, wpłat do budżetu państwa, z przeznaczeniem na część
równoważącą subwencji ogólnej dla gmin [ust. 1] oraz sposób obliczania kwoty rocznej wpłaty [ust. 2]) , art. 32 ust. 3 (dochody
przyjmowane dla celów ustalenia części wyrównawczej subwencji ogólnej i wpłat) oraz art. 35 (procedura dokonywania wpłat)
jako tworzące, zdaniem wnioskodawcy, „stały system korekcyjny w postaci części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin i odpowiednio
obowiązkowych wpłat gmin o wyższym wskaźniku dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie”.
4. Trybunał Konstytucyjny ustalił, że w myśl art. 7 ust. 2 ustawy o dochodach jednostki samorządu terytorialnego dokonują
– na zasadach określonych w ustawie – wpłat do budżetu państwa.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego nie sposób oceniać zgodności kwestionowanego przepisu z powołanymi wzorcami z następujących
względów. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że jest on jednakowo adresowany do wszystkich jednostek samorządu terytorialnego,
tzn. nie tylko gmin, w tym nie tylko gmin o określonym wskaźniku G, ale także powiatów i województw.
Wymaga nadto podkreślenia, że art. 7 ust. 2 ustawy o dochodach odsyła do zasad określonych w ustawie. Nie ulega wątpliwości,
że zasady te nie wyczerpują się w zaskarżonych art. 29 ust. 1 i 2, art. 32 ust. 3 ani art. 35 ustawy o dochodach. Skoro tak,
badanie konstytucyjności musiałoby w rozpoznawanej sprawie polegać na ocenie całokształtu przepisów ustawy o dochodach. Natomiast
Trybunał Konstytucyjny związany jest granicami wniosku (art. 66 ustawy o TK). Z powyższych względów rozpatrywany samodzielnie
art. 7 ust. 2 ustawy o dochodach nie może podlegać analizie z punktu widzenia zarzucanego naruszenia art. 2, art. 32, art.
165 ust. 2 i art. 167 Konstytucji oraz art. 9 ust. 1, 3 i 5 EKSL. Okoliczność ta uzasadnia odmowę nadania wnioskowi dalszego
biegu we wskazanym zakresie z uwagi na niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy
o TK).
5. Rada Gminy Kobierzyce kwestionuje zgodność z Konstytucją i EKSL art. 32 ust. 3 ustawy o dochodach w brzmieniu: „w celu
ustalenia części wyrównawczej subwencji ogólnej i wpłat oraz kwoty, o której mowa w art. 21a ust. 1 pkt 3, przyjmuje się dochody,
które jednostka samorządu terytorialnego może uzyskać z podatku rolnego, stosując do ich obliczenia średnią cenę skupu żyta,
a z podatku leśnego – średnią cenę sprzedaży drewna, ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, a w przypadku
innych podatków, stosując do ich obliczenia górne granice stawek podatków obowiązujące w danym roku. Do dochodów, które jednostka
samorządu terytorialnego może uzyskać, zalicza się także skutki finansowe wynikające z zastosowania, przewidzianych w przepisach
prawa podatkowego, ulg podatkowych i ulg w spłacie zobowiązań podatkowych”.
Wnioskodawca twierdzi, że „przyjęta w ustawie zasada obliczania dochodów podatkowych na potrzeby ustalenia współczynnika G,
nakazuje przyjąć do wyliczenia nie tylko dochody podatkowe wykonane (rzeczywiście uzyskane przez daną gminę), ale również
potencjalne możliwe do uzyskania dochody podatkowe, których gmina jednak nie uzyskała – tj. skutki finansowe wynikające z
zastosowania przewidzianych prawem ulg, zwolnień, obniżeń stawek podatków, umorzeń czy rozłożenia na raty”. Rada Gminy Kobierzyce
przekonuje, że „wprowadzony przez ustawodawcę system wpłat wyrównawczo-korekcyjnych opiera się jedynie na odniesieniu do dochodów
podatkowych, zupełnie nie biorąc pod uwagę innych źródeł dochodów gmin, w szczególności tego, jakiej wysokości wpływy z pozapodatkowych
źródeł uzyskują gminy zobowiązane do dokonywania wpłat lub gminy uprawnione do otrzymania części równoważącej subwencji ogólnej”.
Powyższa argumentacja świadczy o tym, że Rada Gminy Kobierzyce, nie tyle występuje o hierarchiczną kontrolę zgodności art.
32 ust. 3 ustawy o dochodach, ile – po pierwsze, domaga się, aby Trybunał dokonał oceny zaskarżonych przepisów w aspekcie
celowości (racjonalności), po drugie, żąda stwierdzenia niezgodności z Konstytucją i EKSL zaniechania prawodawczego, polegającego
w szczególności na braku uregulowania, które „opiera się (…) na odniesieniu do (…) innych [niż podatkowe] źródeł dochodów
gmin”.
Przywołane zarzuty nie mogą być rozpatrywane przez Trybunał z uwagi na brak kognicji w tym zakresie. Trzeba bowiem pamiętać,
że ustawa zasadnicza przyznała Trybunałowi Konstytucyjnemu status „sądu prawa”, nie zaś „sądu faktu” (por. postanowienie TK
z 25 stycznia 2008 r., Tw 43/07, OTK ZU nr 4/B/2008, poz. 131). Co znamienne, nie należy do Trybunału ocena racjonalności
działań prawodawcy. Nie można zapominać, że Trybunał Konstytucyjny pełni rolę jedynie „ustawodawcy negatywnego”, który eliminuje
z systemu prawnego normy naruszające Konstytucję. Nie ma natomiast kompetencji do stanowienia norm, a taki charakter miałoby
orzekanie w sprawie zaniechań prawodawczych (por. wyrok TK z 2 lipca 2002 r., U 7/01, OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 48).
6. Przedmiotem zaskarżenia Rada Gminy Kobierzyce czyni także art. 35 ustawy o dochodach, który odwołuje się w swej treści
do art. 29 tej ustawy.
Trybunał Konstytucyjny ustalił, że w myśl art. 35 ust. 1 ustawy o dochodach jednostki samorządu terytorialnego dokonują wpłat
określonych w art. 29-31 tej ustawy (dalej: wpłaty) na rachunek budżetu państwa w dwunastu równych ratach w terminie do 15
dnia każdego miesiąca. Od kwot niewpłaconych w tym terminie nalicza się odsetki ustalone jak dla zaległości podatkowych. Z
kolei art. 35 ust. 2 ustawy o dochodach jest podmiotowo skierowany do ministra właściwego do spraw finansów publicznych i
nakłada na adresata obowiązek wydania decyzji, w której określa wysokość zobowiązania z tytułu wpłat wraz z odsetkami ustalonymi
od kwot niewpłaconych w terminie przez jednostki samorządu terytorialnego. Zaskarżony art. 35 ust. 3 ustawy o dochodach przewiduje
stosowanie do wpłat przepisów działu II ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, z zastrzeżeniem wyjątków określonych
w art. 35 ust. 4 ustawy o dochodach. Do egzekucji wpłat stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (art.
35 ust. 5 ustawy o dochodach).
6.1. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że samodzielność jednostek samorządu terytorialnego ma być – co do zasady – chroniona
sądownie. Wnioski do Trybunału, który nie sprawuje wymiaru sprawiedliwości, mają natomiast na celu nie tyle obronę „praw”
jednostek samorządu terytorialnego (czemu przysłużyć się mogą co najwyżej pośrednio), co przede wszystkim zapewnienie hierarchicznej
zgodności norm.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że skoro art. 35 ustawy o dochodach odnoszący się do wpłat określonych w art. 29 tej ustawy
nie pozbawia jednostek samorządu terytorialnego dochodzenia swych praw przed sądami, w szczególności sądami administracyjnymi,
to tym samym zarzut naruszenia przez oba kwestionowane przepisy art. 165 ust. 2 Konstytucji cechuje oczywista bezzasadność.
Okoliczność ta, zgodnie z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, stanowi samoistną przesłankę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu
we wskazanym zakresie.
6.2. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, jeżeli art. 35 ustawy o dochodach sprowadza się do kwestii ustalenia sposobu dokonywania
wpłat, to tym samym zagadnienie adekwatności dochodów gminy do przypadających jej zadań (charakter materialny) pozostaje z
punktu widzenia jego treści (charakter proceduralny) irrelewantne. W konsekwencji nie jest możliwa ocena tego uregulowania
w kontekście zarzucanej niezgodności z art. 167 Konstytucji oraz 9 ust. 1, 3 i 5 EKSL. Okoliczność ta, z uwagi na niedopuszczalność
wydania orzeczenia, uzasadnia odmowę nadania wnioskowi dalszego biegu we wskazanym zakresie (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39
ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).
6.3. Natomiast skoro art. 35 ustawy o dochodach dotyczy w jednakowy sposób jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu
do procedury dokonywania wpłat, to tym samym zarzut naruszenia zasad „państwa prawnego, zasady równości i zakazu dyskryminacji”,
uznać należy za oczywiście bezzasadny. Okoliczność ta, zgodnie z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, stanowi samoistną przesłankę
odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu we wskazanym zakresie.
7. Rada Gminy Kobierzyce kwestionuje zgodność z Konstytucją i EKSL art. 29 ust. 1 ustawy o dochodach w brzmieniu: „gminy,
w których wskaźnik G jest większy niż 150% wskaźnika Gg, dokonują wpłat do budżetu państwa, z przeznaczeniem na część równoważącą
subwencji ogólnej dla gmin”, a także art. 29 ust. 2 tej ustawy, określający sposób obliczania kwoty rocznej wpłaty.
7.1. Wnioskodawca dowodzi, że „ukształtowany w ustawie o dochodach (…) system dochodów powoduje, że gminy o wyższym współczynniku
G są (…) zobowiązane do dokonywania określonych wpłat do budżetu”. Rada Gminy Kobierzyce potwierdza tym samym, że art. 29
ust. 1 ustawy o dochodach, nakładając określony w nim obowiązek, traktuje adresatów tego przepisu, tzn. gminy, których cechę
relewantną stanowi wskaźnik G większy niż 150% wskaźnika, jednakowo. To samo dotyczy art. 29 ust. 2 ustawy o dochodach, który
gminy należące do określonej (odpowiednio w pkt 1 albo pkt 2, albo pkt 3) grupy traktuje podobnie. Skoro tak, to zarzut naruszenia
przez art. 29 ust. 1 i 2 ustawy o dochodach art. 32 Konstytucji cechuje oczywista bezzasadność. Okoliczność ta, zgodnie z
art. 36 ust. 3 ustawy o TK, stanowi samoistną przesłankę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu we wskazanym zakresie.
7.2. Rada Gminy Kobierzyce kwestionuje zgodność art. 29 ust. 1 i 2 ustawy o dochodach z art. 2 Konstytucji.
Argumentacja wnioskodawcy ogranicza się do tego, że art. 29 ust. 1 i 2 ustawy o dochodach tworzy „sprzeczny z powołanymi zasadami
[państwa prawnego, przyzwoitej legislacji, ochrony zaufania do państwa i stanowionego prawa, pewności i bezpieczeństwa prawnego]
stały mechanizm wyrównawczokorekcyjny w postaci części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin finansowanej tworzonej z obowiązkowych
wpłat gmin o wyższym wskaźniku dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie”.
Okoliczność ta jest równoznaczna z nieusunięciem w wyznaczonym terminie braków formalnych wniosku (art. 36 ust. 3 ustawy o
TK).
Na marginesie wymaga zasygnalizowania, że kwestionowany przez wnioskodawcę mechanizm należałoby raczej uznać za wyraz realizacji
– nie zaś pogwałcenia – wartości wywodzonych z art. 2 Konstytucji, w szczególności zasad sprawiedliwości społecznej.
8. Wnioskodawca twierdzi, że art. 7 ust. 2, art. 29 ust. 1 i 2, art. 32 ust. 3 oraz art. 35 ustawy o dochodach naruszają „zasady
wyposażenia samorządów terytorialnych w dochody kosztem uszczuplenia publicznych zasobów finansowych będących we władaniu
władz centralnych”. Zdaniem wnioskodawcy zaskarżone przepisy są niezgodne z art. 219 Konstytucji.
8.1. Konfrontując art. 7 ust. 2, art. 29 ust. 1 i 2, art. 32 ust. 3 oraz art. 35 ustawy o dochodach z art. 219 Konstytucji, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że powołane postanowienie ustawy zasadniczej, podmiotowo skierowane
do Sejmu, przedmiotowo zaś nakładające nań obowiązek uchwalenia (w formie ustawy budżetowej) budżetu państwa, jest irrelewantne
prawnie z punktu widzenia kwestionowanych uregulowań i tym samym stanowi nieadekwatny wzorzec kontroli zaskarżonych przepisów.
Okoliczność powyższa nie pozwala Trybunałowi Konstytucyjnemu na przeprowadzenie hierarchicznej kontroli zgodności przepisów
i tym samym powoduje niedopuszczalność wydania orzeczenia. Powyższe uzasadnia odmowę nadania wnioskowi dalszego biegu we wskazanym
zakresie (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).
8.2. Oceniając wniosek ze względu na sformułowany pod adresem zaskarżonych regulacji zarzut naruszenia art. 219 Konstytucji,
które przybrało, zdaniem wnioskodawcy, formę „uszczuplenia publicznych zasobów finansowych będących we władaniu władz centralnych”,
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że żądanie kontroli związane jest z ochroną celów ogólnospołecznych, w szczególności kompetencji
Sejmu, a tym samym nie dotyczy bezpośrednio obrony kompetencji rady (lub innych organów) gminy. Okoliczność ta stanowi samoistną
podstawę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu we wskazanym zakresie z uwagi na niedopuszczalność wydania orzeczenia (art.
36 ust. 3 w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).
W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.