1. Sąd Apelacyjny w Warszawie, Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Wydział III (dalej: sąd pytający), postanowieniem z 5 października 2007 r., sygn. akt III AUa 600/07, zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym, czy: art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, ze zm.; dalej: ustawa o emeryturach i rentach z FUS), w brzmieniu obowiązującym na dzień 1 października 2006 r., w zakresie, w jakim nie dopuszcza możliwości nabycia emerytury z ubezpieczenia emerytalnego przez osobę mającą uprzednio ustalone prawo do emerytury z zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy zawodowych lub funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej, obliczonej z uwzględnieniem okresów składkowych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-3, 5 i 7-10 oraz w ust. 2 tej ustawy, jest zgodny z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Wątpliwości co do zgodności z Konstytucją wskazanego przepisu ustawy o emeryturach i rentach z FUS powstały na tle następującego stanu faktycznego: Henryk Z. po osiągnięciu wieku emerytalnego, wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, III Oddziału w Warszawie (dalej: ZUS), o przyznanie emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, powołując się na spełnienie warunków do jej uzyskania. Decyzją z 18 stycznia 2007 r. (znak E/2304600/10) organ rentowy odmówił Henrykowi Z. prawa do emerytury z uwagi na ustalone prawo do świadczenia emerytalnego z systemu zaopatrzenia emerytalnego służb „mundurowych”. Organ podniósł, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, nabycie prawa do emerytury wojskowej wyklucza możliwość nabycia uprawnień do uzyskania świadczenia emerytalnego z tzw. powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych.

Od powyższej decyzji Henryk Z. złożył odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie, Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, który oddalił je wyrokiem z 28 marca 2007 r., sygn. akt XIII U 920/07. Sąd ten podzielił stanowisko organu rentowego, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wnioskodawcy nie przysługiwała emerytura przewidziana w tej ustawie, ponieważ w dniu złożenia wniosku o jej przyznanie Henryk Z. miał już ustalone prawo do emerytury wojskowej.

Rozpoznając apelację Henryka Z. od wyroku sądu pierwszej instancji, sąd pytający powziął wątpliwość, czy przepis, na podstawie którego Henrykowi Z. odmówiono przyznania emerytury z FUS, jest zgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Podstawowy zarzut przedstawiony w rozpoznawanym pytaniu prawnym dotyczy kwestii naruszenia zasady zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa. Zgodnie z treścią zaskarżonego przepisu, obowiązującą do 30 września 2003 r., ubezpieczony mający ustalone prawo do emerytury określonej w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym „służb mundurowych” miał prawo wyboru świadczenia dla nich korzystniejszego, tj. „wojskowego” lub „cywilnego” z FUS. Prawo wyboru korzystniejszego świadczenia przestało istnieć w następstwie wejścia w życie ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 166, poz. 1609, ze zm.; dalej: nowelizacja z 2003 r.), która od 1 października 2003 r., nadała art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS zaskarżone brzmienie, zgodnie z którym osoba mająca ustalone prawo do emerytury „mundurowej” z uwzględnionymi zarówno okresami zawodowej służby jak i okresami podlegania ubezpieczeniom społecznym (okresami składkowymi i nieskładkowymi) nie ma prawa do emerytury z FUS. W ocenie sądu pytającego, późniejsze odebranie takiej możliwości naraziło tę grupę ubezpieczonych na niekorzystne skutki prawne. Sąd podzielił zarzut apelującego, że ustawodawca – zmieniając od 1 października 2003 r. – treść art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS „zastawił na pewną grupę ubezpieczonych swoistą pułapkę”, umożliwiając im podwyższenie emerytur wojskowych, a następnie pozbawiając ich po pewnym czasie możliwości wyboru korzystniejszego świadczenia.

Wprawdzie sąd pytający dostrzega odrębność obu systemów ubezpieczenia, tj. emerytalnego obejmującego służby „mundurowe” oraz powszechnego (cywilnego), jednak odrębność ta – w ocenie sądu – nie jest całkowita. Ubezpieczony ma bowiem prawo zaliczyć lata służby wojskowej do okresów składkowych, a okres zatrudnienia emeryta wojskowego – po jego zwolnieniu ze służby wojskowej – podlega zaliczeniu do wysługi emerytalnej, jeżeli emerytura wynosi mniej niż 75% podstawy jej wymiaru. Sąd pytający podkreślił, że możliwość podwyższenia wysokości świadczenia emerytalnego lub rentowego nie jest wyłącznym uprawnieniem byłych żołnierzy i funkcjonariuszy. Ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty przysługującej z FUS następuje według zasad określonych w art. 110-113 tej ustawy, a najmniej kontrowersyjną przyczyną owego ustalenia jest doliczenie do okresów składkowych nieuwzględnionych dotychczas okresów nieskładkowych w sytuacji pozostawania świadczeniobiorcy w ubezpieczeniu. Ubezpieczeni w rozumieniu art. 4 pkt 13 powołanej ustawy mają też zagwarantowane prawo uzyskania korzystniejszego (wyższego) świadczenia poprzez zamianę renty z tytułu niezdolności do pracy na emeryturę tylko po dodatkowym spełnieniu kryterium wieku, a to podwyższenie następuje przez ustalenie podstawy wymiaru na nowo w myśl art. 15 tej ustawy.

Sąd pytający zwraca również uwagę, że jeśli chodzi o żołnierzy i funkcjonariuszy zwolnionych ze służby i niespełniających warunków do nabycia prawa do emerytury (renty inwalidzkiej wojskowej lub policyjnej), ich dotychczasowe lata służby będą traktowane jako okres składkowy, istotny zarówno przy ustaleniu prawa do świadczenia z FUS, jak i przy obliczaniu jego wysokości.

Przedstawione okoliczności dowodzą, w ocenie sądu pytającego, że zakwestionowany przepis narusza także art. 32 ust. 1 Konstytucji. Niezgodność zaskarżonej regulacji z zasadą równości sąd pytający uzasadnia tym, że art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wyłącza z zakresu podmiotowego zastosowania ustawy wyłącznie ubezpieczonych mających ustalone prawo do emerytury określonej w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz w przepisach ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej. Zdaniem sądu, wprowadzone 1 października 2003 r. na mocy ustawy nowelizującej zróżnicowanie ubezpieczonych na mających prawo do emerytury w związku z wcześniejszą pracą w służbach mundurowych/wojsku i na niemających takiego prawa dyskryminuje ubezpieczonych należących do pierwszej grupy.

2. Marszałek Sejmu w piśmie z 30 września 2008 r. przedstawił stanowisko Sejmu w sprawie i wniósł o stwierdzenie, że art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w brzmieniu obowiązującym na dzień 1 października 2006 r., art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w zakresie, w jakim nie dopuszcza możliwości nabycia emerytury z ubezpieczenia emerytalnego przez osobę mającą uprzednio ustalone prawo do emerytury z zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy zawodowych lub funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej, jest zgodny z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji.

W ocenie Marszałka, zasadnicza odrębność systemów emerytalnych, tj. powszechnego z FUS i „mundurowego”, wyklucza możliwość porównywania podstawowych zasad nabywania z nich uprawnień emerytalnych lub rentowych. Z tych względów Marszałek Sejmu uznał wszystkie zarzuty sądu pytającego za bezpodstawne. Powołując się na liczne orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące rozumienia zasady równości, Marszałek Sejmu wyjaśnił, że wspólną cechą emerytów „cywilnych” i „mundurowych”, korzystających ze świadczeń przyznawanych na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jest to, że wypłacane im emerytury i renty stanowią źródło ich utrzymania. Cecha ta nie uzasadnia jednak stanowiska, że są to podmioty podobne. Tego rodzaju stwierdzenie prowadziłoby, w ocenie Marszałka, „do absurdalnego wniosku”, że powinna być ustanowiona jedna regulacja prawna, zawierająca wspólne przepisy emerytalne i rentowe jednakowo normujące zasady przyznawania tych świadczeń.

3. Prokurator Generalny w piśmie z 11 czerwca 2008 r. wniósł o stwierdzenie, że art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w zakresie, w jakim nie dopuszcza możliwości nabycia emerytury z ubezpieczenia emerytalnego przez osobę mającą uprzednio ustalone prawo do emerytury z zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy zawodowych lub funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej, jest zgodny z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Uzasadniając swoje stanowisko, Prokurator Generalny stwierdził, że treść zaskarżonego przepisu istotnie wskazuje na ograniczenie uprawnień tzw. służb mundurowych w zakresie świadczeń emerytalnych, ale tylko w odniesieniu do osób, które wcześniej – przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, a więc do 30 września 2003 r. – nabyły uprawnienia emerytalne lub rentowe na podstawie przepisów obejmujących te służby. Prokurator Generalny, powołując się na tezy wyrażone w wyroku TK z 12 lutego 2008 r. (sygn. SK 82/06, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 3), stwierdził, że system ubezpieczeń społecznych nie może być oparty na zasadzie absolutnej równości. Wyrazem tego jest istnienie różnych systemów ubezpieczeniowych: powszechnego, który charakteryzuje się obowiązkiem płacenia składek, oraz „mundurowego”, który ma charakter zaopatrzeniowy. Osoby objęte tym drugim systemem nie płacą składek ubezpieczeniowych, a ich świadczenia są finansowane z budżetu państwa. Poza tym system ten charakteryzuje się odrębnymi, korzystniejszymi, zasadami nabywania uprawnień emerytalnych lub rentowych oraz ustalania ich wymiaru w odniesieniu do systemu ubezpieczeniowego. W ocenie Prokuratora, wskazane odrębności sprawiają, że nie ma relewantności pozwalającej zaliczyć do tej samej kategorii tych ubezpieczonych, którzy pobierają emeryturę wojskową, oraz ubezpieczonych nieposiadających takich uprawnień. Są to dwie odrębne grupy ubezpieczonych, będące w innej sytuacji prawnej i faktycznej. W związku z tym, według Prokuratora Generalnego, nie można uznać, że zakwestionowany przepis koliduje z konstytucyjną zasadą równości. Wszystkie podmioty, które spełniają warunki określone w tym przepisie, podlegają takim samym zasadom w zakresie nabycia prawa do emerytury lub renty z FUS.

Ustosunkowując się do zarzutu naruszenia art. 2 Konstytucji, Prokurator Generalny stwierdził, że o naruszeniu zasady państwa prawnego nie może przesądzić, podkreślona przez sąd pytający, okoliczność, iż przed nowelizacją wprowadzającą kwestionowane przepisy istniała możliwość uzyskania – zamiast świadczenia „mundurowego” – emerytury z powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych i uprawnienie do wyboru jednego z tych świadczeń, ani że w przepisach o ubezpieczeniu emerytalnym istnieje możliwość wyboru świadczenia przysługującego z różnych tytułów. Przyjęcie poglądu sądu pytającego, jakoby zmiana przepisów naruszała prawa nabyte funkcjonariuszy, stwarzając swoistą pułapkę polegającą na pozbawieniu prawa do emerytury z FUS, oznaczałoby, że są niedopuszczalne jakiekolwiek zmiany czy nowelizacje aktów normatywnych, zwłaszcza wtedy gdy nowa regulacja byłaby mniej korzystna dla zainteresowanych podmiotów – adresatów tych norm. Przedmiotem konstytucyjnej zasady ochrony praw słusznie nabytych jest przysługujące już określonej osobie prawo podmiotowe. Wprawdzie w dziedzinie ubezpieczeń społecznych przyjmuje się, że ochroną mogą być objęte maksymalnie ukształtowane ekspektatywy, ale nie wydaje się, by w rozważanej sprawie chodziło o taką sytuację. Ekspektatywa polega bowiem na tym, że wprawdzie nie doszło do wydania aktu przyznającego dane prawo lub aktu stwierdzającego przysługiwanie tego prawa, ale zostały spełnione wszystkie przesłanki warunkujące jego nabycie. Nawet w razie spełnienia tych przesłanek, ochrona praw nabytych nie ma charakteru absolutnego. Dopuszczalne jest w szczególności jej naruszenie, gdy istnieje potrzeba zapewnienia realizacji innej wartości istotnej dla systemu prawnego.

Ponadto Prokurator Generalny podkreślił, że celem prawa do zabezpieczenia społecznego jest zapewnienie środków utrzymania w warunkach obniżonej zdolności do zarobkowania spowodowanej niezdolnością do pracy, a od ustawodawcy zwykłego zależy model i sposób realizacji tego prawa. Taka regulacja akceptuje dużą swobodę legislacyjną ustawodawcy w zakresie urzeczywistniania prawa do zabezpieczenia społecznego. W ramach tej swobody, zdaniem Prokuratora Generalnego, do ustawodawcy należy również wybór rozwiązań, które uważa za optymalne.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Na tle rozpoznawanego pytania prawnego wyłoniły się problemy natury formalnoprawnej.

Po pierwsze, już po złożeniu pytania prawnego w Trybunale Konstytucyjnym brzmienie art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS zostało zmienione, co rodzi konieczność oceny, czy nie zachodzi sytuacja uzasadniająca umorzenie postępowania (por. art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).

Po drugie, zakwestionowany przepis był już przedmiotem badania w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, co wymaga przeanalizowania kwestii zasadności kontynuacji niniejszego postępowania. Zgodnie bowiem z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny umarza na posiedzeniu niejawnym postępowanie, jeżeli wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne.

Zachowanie stosownej sekwencji rozważań pozwoli ustalić ostatecznie, czy zachodzą przesłanki merytorycznej oceny przepisu.

2. Zakwestionowany w pytaniu prawnym przepis został zmieniony, przez art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 8, poz. 38, dalej: ustawa nowelizująca z 2008 r.).

W wyniku tej nowelizacji art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS otrzymał następujące brzmienie: „Świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie przysługują ubezpieczonym – w przypadku spełnienia warunków do nabycia prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych”. Ustawa nowelizująca weszła w życie 5 lutego 2009 r., a ustawodawca nie zawarł w niej żadnych przepisów przejściowych. W związku z tym nowy stan prawny – obowiązujący od 5 lutego 2009 r. – ma zastosowanie do wszystkich emerytów i rencistów mundurowych (wojskowych), którzy mogą wystąpić w obowiązującym stanie prawnym z wnioskiem o przyznanie im świadczenia emerytalnego czy rentowego z FUS.

Wspomniana nowelizacja, jak wynika z uzasadnienia jej projektu, miała m.in. na celu stworzenie emerytowanym żołnierzom i funkcjonariuszom służb mundurowych, pobierającym emeryturę mundurową możliwości zgłoszenia wniosku o przyznanie emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na zasadach i w wysokości określonych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS. W uzasadnieniu projektu ustawy rząd wskazał, że w wypadku żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy służb mundurowych, którzy wstąpili do służby przed 2 stycznia 1999 r., przy ustalaniu zarówno emerytury mundurowej, jak i emerytury z FUS uwzględnia się okresy zawodowej służby oraz okresy składkowe i nieskładkowe wymienione w ustawie emerytalnej. Przepisy ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 166, poz. 1609, ze zm.; dalej: ustawa nowelizująca z 2003 r.) wprowadziły od 1 października 2003 r. zasadę, że osoba mająca ustalone prawo do emerytury „mundurowej” z uwzględnionymi zarówno okresami zawodowej służby jak i okresami podlegania ubezpieczeniom społecznym (okresami składkowymi i nieskładkowymi) nie ma prawa do emerytury z FUS. W związku z tym – jak podkreślił rząd – do tej grupy świadczeniobiorców nie miała zastosowania generalna zasada polskiego systemu emerytalnego, zgodnie z którą w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego (art. 95 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Wprowadzona nowelizacja oznacza, że osoba pobierająca emeryturę mundurową, jeżeli spełnia ogólne warunki do uzyskania emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (to znaczy w wypadku mężczyzny) ma co najmniej 25-letni okres składkowy i ukończone 65 lat, będzie mogła wystąpić o przyznanie emerytury z FUS. W razie przyznania jej tej emerytury, wypłata emerytury mundurowej zostanie wstrzymana. Wprowadzona nowelizacja przywróciła w omawianym zakresie, poprzedni stan prawny (tj. sprzed 1 października 2003 r.), zgodnie z którym w razie zbiegu uprawnień do dwóch świadczeń zainteresowanemu przysługuje prawo wyboru korzystniejszego świadczenia (por. s. 3-4 uzasadnienia rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, druk sejmowy nr 1109/IV kadencja).

Zaistniała zmiana stanu prawnego nie przesądza o konieczności umorzenia postępowania. Wprawdzie art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK przewiduje umorzenie postępowania w wypadku utraty mocy przez zakwestionowany akt normatywny, jednak zgodnie z art. 39 ust. 3 tejże ustawy art. 39 ust. 1 pkt 3 nie stosuje się, jeżeli jest to konieczne dla ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Uznanie przez Trybunał Konstytucyjny zasadności dalszego postępowania, z tego punktu widzenia, nie przesądza jednak o dopuszczalności dalszego postępowania. Jak zaznaczono wcześniej, art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS podlegał już kontroli Trybunału Konstytucyjnego. Należy zatem rozważyć, czy nie zachodzi przesłanka umorzenia postępowania na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK ze względu na zbędność orzekania. Wyrokiem z 27 stycznia 2010 r., sygn. SK 41/07 (Dz. U. z 8 lutego 2010 r. Nr 21, poz. 110), Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w brzmieniu obowiązującym od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej z 2003 r. do dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej z 2008 r., jest zgodny z art. 2 oraz art. 32 w związku z art. 67 ust. 1 Konstytucji.

Treść sentencji wyroku o sygn. SK 41/07 wskazuje, że Trybunał Konstytucyjny ocenił konstytucyjność art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w tym samym zakresie, w którym został on zakwestionowany w niniejszej sprawie. Wzorcami kontroli były także art. 2 i art. 32 Konstytucji, wskazane także jako wzorce kontroli w niniejszym postępowaniu.

Rozpatrując zaskarżony art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej z punktu widzenia jego zgodności z zasadą bezpieczeństwa prawnego i zasadą zaufania obywatela do państwa, Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że w przypadku regulacji spraw z zakresu zabezpieczenia społecznego ustawodawca legitymuje się szerokim marginesem swobody kształtowania form i zakresu zabezpieczenia społecznego. W wyniku wejścia w życie zaskarżonego przepisu ustawy emerytalnej ustawodawca nie pozbawił ubezpieczonych prawa do emerytury „mundurowej” ani im tego prawa nie zmniejszył. Niekorzystną konsekwencją zaskarżonej nowelizacji było natomiast pozbawienie tych ubezpieczonych, którzy mieli wcześniej ustalone prawo do emerytury „mundurowej”, prawa wyboru świadczenia dla nich korzystniejszego. Trybunał Konstytucyjny stwierdził jednak, że taka decyzja ustawodawcy mieści się w granicach przysługującej mu swobody kształtowania systemu ubezpieczeń społecznych i nie narusza zasady zaufania obywatela do państwa oraz zasady bezpieczeństwa prawnego.

Dokonując natomiast analizy zaskarżonej regulacji pod kątem jej zgodności z zasadą równości wyrażoną w art. 32 Konstytucji, Trybunał uznał, że art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, różnicując sytuację prawną osób ubezpieczonych mających ustalone prawo do emerytury wojskowej oraz osób niemających jeszcze ustalonego tego prawa, nie narusza wspomnianego wzorca konstytucyjnego, gdyż zróżnicowanie sytuacji prawnej wymienionych dwóch grup adresatów dotyczy podmiotów różnych w rozumieniu art. 32 Konstytucji. Cechą różnicującą – niepozwalającą na przyjęcie tezy, że są to podmioty podobne – jest ustalone prawo do emerytury wojskowej. W wypadku ustalenia takiego prawa sytuacja prawna osoby ulega zasadniczej zmianie. Pobiera ona emeryturę mundurową/wojskową i jednocześnie może podjąć zatrudnienie w sektorze cywilnym pod warunkiem odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne. Prawo wyboru świadczenia dotyczy tylko tych osób, które nie mają jeszcze ustalonego prawa do emerytury mundurowej/wojskowej, czyli takich osób, których staż pracy w służbach mundurowych lub w wojsku jest stosunkowo krótki. W związku z tym Trybunał stwierdził, że art. 2 ust. 1 pkt 1 jest zgodny z art. 32 Konstytucji.

3. Zestawienie przedmiotu zaskarżenia, wzorców kontroli oraz argumentacji w sprawie o sygn. SK 41/07 oraz w sprawie aktualnie rozpatrywanej prowadzi do wniosku, że są one tożsame pod względem przedmiotowym. W tej sytuacji należy stwierdzić, że ziściła się przesłanka ne bis in idem, która uzasadnia umorzenie postępowania w sprawie na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, ze względu na zbędność wydania wyroku. W świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, zbędność orzekania zachodzi, gdy zaskarżony przepis prawny był już przedmiotem kontroli pod kątem jego zgodności z tymi samymi wzorcami kontroli, w innej sprawie (zob. np. postanowienia TK z: 3 marca 2009 r., sygn. P 67/07, OTK ZU nr 3/A/2009, poz. 32; 2 czerwca 2009 r., sygn. SK 36/08, OTK ZU nr 6/A/2009, poz. 89; 8 czerwca 2009 r., sygn. SK 26/07, OTK ZU nr 6/A/2009, poz. 92; 21 lipca 2009 r., sygn. SK 61/08, OTK ZU nr 7/A/2009, poz. 120). Dokonana kontrola konstytucyjności art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, w zakwestionowanym brzmieniu, w sprawie o sygn. SK 41/07, w identycznym zakresie jak przedmiot zaskarżenia w niniejszej sprawie, czyni dalsze postępowanie zbędnym.

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak na wstępie.