Federacja Związków Zawodowych Pracowników Skarbowych (dalej: Federacja) wystąpiła z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego wnosząc o stwierdzenie niezgodności zarządzenia Nr 4 Ministra Finansów z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie rodzajów wpływów budżetowych uznawanych za dodatkowe, sposobu ich rozdysponowania oraz zasad przyznawania premii (Dz.U. Min. Fin. Nr 3, poz. 16) z art. 2 i 87 ust. 1 w związku z art. 92 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Wniosek został podpisany przez wiceprzewodniczącego Federacji – Andrzeja Soczyńskiego 21 września 2001 r. Do wniosku nie dołączono uchwały właściwego organu Federacji o wystąpieniu do Trybunału Konstytucyjnego, ani też nie dołączono pełnomocnictwa do działania przed Trybunałem Konstytucyjnym wiceprzewodniczącemu Federacji.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 17 października 2001 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia braków we wniosku do Trybunału Konstytucyjnego. W wyniku wykonania tego zarządzenia nadesłano: statut Federacji, uchwałę nr 3 Zarządu Federacji z 28 września 2001 roku, określającą zakres przedmiotowy wniosku oraz zawierającą upoważnienie dla Andrzeja Soczyńskiego – wiceprzewodniczącego Zarządu Federacji – do reprezentowania Zarządu w sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego.

Zarządzeniem Sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 17 grudnia 2001 r. wnioskowi nadano bieg i przekazano do merytorycznego rozpoznania.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności aktu normatywnego z ustawą lub Konstytucją mogą wystąpić tylko podmioty wskazane w art. 191 konstytucji. Przepis ten wskazuje dwie grupy podmiotów, którym takie prawo przysługuje. Art. 191 ust. 1 pkt 1 wymienia podmioty legitymowane generalnie, to jest takie, które mogą inicjować postępowania w sprawie konstytucyjności wszystkich norm, jakie na gruncie polskiego systemu prawnego podlegają kognicji Trybunału Konstytucyjnego. Drugą grupę stanowią podmioty legitymowane szczegółowo – to jest takie, które mogą wystąpić z wnioskiem, o ile akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem ich działania, a więc jedynie w odniesieniu do wyraźnie określonej, wąskiej kategorii aktów prawnych bezpośrednio związanych z aktywnością podmiotu legitymowanego. Na takie ukształtowanie legitymacji indywidualnej wskazuje wyraźnie treść art. 191 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z art. 191 ust. 1 pkt 4 z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego mogą wystąpić ogólnokrajowe organy związków zawodowych. Wystąpienie z wnioskiem uzależnione jest od podjęcia uchwały przez upoważniony statutowo organ. Jeżeli w niniejszej sprawie wniosek został złożony 21 września 2001 r., zaś uchwała jest datowana na 28 września 2001 roku to nie ma wątpliwości, że wniosek złożony do Trybunału nie spełnia wymogów formalnych. Stwierdzenie zawarte w uchwale, że “Zarząd akceptuje wystąpienie (…) i potwierdza czynność złożenia wniosku” wskazuje wyraźnie, że wniosek nie pochodził od legitymowanego organu Federacji.. Należy podkreślić, że niepodjęcie uchwały przez zarząd nie stanowi braku formalnego, który mógłby być usunięty w trybie art. 36 ust. 2 ustawy Trybunale dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.). Z brakiem formalnym mamy do czynienia, gdy uchwała właściwego organu została podjęta przed wystąpieniem do Trybunału, a jedynie przez przeoczenie nie została dołączona do wniosku. Tylko w takiej sytuacji dołączenie uchwały do akt sprawy usuwa przeszkodę formalną i pozwala na nadanie sprawie biegu i ewentualne jej rozpoznanie. Brak uchwały, gdy nie została ona jeszcze podjęta, powoduje brak legitymacji czynnej wnioskodawcy (por. K. 12/98, OTK ZU Nr 6/1998, poz. 98, s. 536). Jak już wskazywał wcześniej Trybunał Konstytucyjny (postanowienie z 16 stycznia 2001 r., sygn. T. 55/00, OTK ZU 1/B/2002) “nie jest dopuszczalne konwalidowanie czynności dokonanych przez «rzekomy organ» osoby prawnej; czynności takie są po prostu nieważne (art. 39 kc)”.

Z tych względów, na postawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak na wstępie.