W skardze konstytucyjnej z 19 marca 2008 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 263 § 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997
r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) z art. 2 oraz art. 7 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została oparta na następującym stanie faktycznym. Postanowieniem z 22 listopada 2007 r. Sąd Okręgowy
w Katowicach – XXI Wydział Karny (sygn. akt XXI K 35/07) przedłużył stosowanie wobec skarżącego środka zapobiegawczego w postaci
tymczasowego aresztowania. Postanowieniem z 19 grudnia 2007 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach – II Wydział Karny (sygn. akt II
AKz 875/07) utrzymał zaskarżone postanowienie w mocy.
Skarżący zarzucił w skardze konstytucyjnej, że przepis art. 263 § 3 k.p.k. jest niezgodny z art. 2 oraz art. 7 Konstytucji
ze względu na jego niejednoznaczność. Zdaniem skarżącego sądy orzekające w jego sprawie niezasadnie oparły swoje ustalenia
na przyjęciu, że określony w art. 263 § 3 k.p.k. termin 2 lat do chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd I instancji, odnosi
się do okresu faktycznego pozbawienia wolności na podstawie postanowienia o tymczasowym aresztowaniu. Skarżący wskazuje, że
brak jednoznaczności zaskarżonego przepisu umożliwia rozszerzanie kompetencji państwa do dłuższego stosowania sankcji w postaci
pozbawienia wolności, naruszając art. 2 i art. 7 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Ma ona gwarantować, że obowiązujące
w systemie prawa akty normatywne nie będą stanowiły źródła ich naruszeń. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi
konstytucyjnej jest wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach
skarżącego. Wskazany przedmiot skargi konstytucyjnej determinuje wymogi formalne, których spełnienie jest konieczne dla stwierdzenia
dopuszczalności skargi konstytucyjnej. Z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym
(Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) wynika, że na skarżącym ciąży obowiązek wskazania naruszonych wolności lub praw oraz sposobu
ich naruszenia. Z kolei z art. 32 ust. 1 pkt 3 i 4 tejże ustawy wynika obowiązek uzasadnienia zarzutu niekonstytucyjności
zaskarżonych przepisów.
Zdaniem skarżącego przepis art. 263 § 3 k.p.k., zgodnie z którym łączny okres stosowania tymczasowego aresztowania do chwili
wydania pierwszego wyroku przez sąd I instancji nie może przekroczyć 2 lat, jest niezgodny z art. 2 i art. 7 Konstytucji.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego art. 2 Konstytucji, wyrażający zasadę demokratycznego państwa
prawnego, nie może stanowić samodzielnego wzorca kontroli w trybie skargi konstytucyjnej. Od momentu wejścia w życie obecnie
obowiązującej Konstytucji Trybunał wielokrotnie podkreślał, że szeroki katalog praw i wolności, wymienionych w rozdziale II
Konstytucji, obejmuje i zasadniczo wyczerpuje pojęcie „konstytucyjnych wolności lub praw”, o których mowa w art. 79 ust. 1
Konstytucji. W interpretacji przepisów zawartych w tym rozdziale mogą być pomocne klauzule generalne, takie jak klauzula demokratycznego
państwa prawnego, ale nie one będą stanowić samoistną podstawę skargi konstytucyjnej. Podstawy takiej należy szukać w konkretnych
postanowieniach Konstytucji statuujących określone prawo lub wolność. Art. 2 Konstytucji oraz inne przepisy wyrażające zasady
ogólne mogą natomiast nadal stanowić podstawę do wywodzenia – niewyrażonych w Konstytucji explicite – zasad konstytucyjnych działania organów władzy publicznej. Zasady te nie mają jednak charakteru samoistnych praw lub wolności
konstytucyjnych o charakterze podmiotowym (zob. wyroki z: 23 listopada 1998 r., SK 7/98, OTK ZU nr 7/1998, poz. 114; 10 lipca
2000 r., SK 21/99, OTK ZU nr 5/2000, poz. 144; 10 lipca 2007 r., SK 50/06, OTK ZU 7/A/2007, poz. 75).
Podobne uwagi należy odnieść do art. 7 Konstytucji. Podkreślić trzeba, że treść zawartej w nim zasady legalizmu sprowadza
się do nałożenia na organy władzy publicznej obowiązku działania “na podstawie i w granicach prawa”. Zgodnie z obowiązującym
modelem skargi konstytucyjnej art. 7 Konstytucji nie może jednak stanowić samodzielnego wzorca kontroli w trybie skargi konstytucyjnej.
Podstawowym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej jest zatem stwierdzenie, że wskazane przez skarżącego przepisy
Konstytucji nie mogą stanowić samodzielnych wzorców kontroli w trybie skargi konstytucyjnej. Skarżący nie wskazał żadnych
innych wzorców kontroli, co zgodnie z obowiązującym skargowym modelem postępowania w trybie skargi konstytucyjnej przesądza
o niedopuszczalności nadania biegu skardze.
W tym stanie rzeczy, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.