1. W skardze konstytucyjnej, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 18 października 2019 r. (data nadania), Z.D. (dalej:
skarżący) – reprezentowany przez pełnomocnika z wyboru – zarzucił niezgodność:
1) art. 535 § 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.)
„w zakresie, w jakim nie stanowi podstawy prawnej wydawania przez Sąd Najwyższy orzeczeń (postanowień, wyroków), oddalających
kasacje jako oczywiście bezzasadne, ponieważ w swojej dyspozycji odnosi się tylko do uzasadnień (co potwierdza dyspozycja
art. 537 § 1 [k.p.k.], który stanowi, że Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy oddala kasację albo zaskarżone orzeczenie uchyla
w całości lub w części), co doprowadziło Sąd Najwyższy w sprawie o sygn. akt […] do wydania na rozprawie postanowienia, oddalającego
kasacje obrońców Z.D. jako oczywiście bezzasadne bez podstawy prawnej”, z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art.
7 Konstytucji w związku z art. 7 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie
dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz. U. z 1993 r.
Nr 61, poz. 284, ze zm.; dalej: Konwencja rzymska) oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 6 ust. 1 Konwencji rzymskiej,
2) art. 535 § 3 k.p.k. „w zakresie, w jakim daje Sądowi Najwyższemu prawo do odmowy sporządzania uzasadnienia wydanych na
rozprawie postanowień, uznających kasacje za «oczywiście bezzasadne» i przyznaje uprawnienie do skutecznego żądania sporządzenia
uzasadnień jedynie stronom pozbawionym wolności, które nie zostały sprowadzone na rozprawę, przy jednoczesnym dyskryminowaniu
pozostałych obywateli”, z art. 2 Konstytucji, art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji w związku z art.
6 ust. 1 Konwencji rzymskiej,
3) k.p.k. „w zakresie, w jakim brak definicji ustawowej «oczywistej bezzasadności» w ustawie, uznającej skargę kasacyjną,
apelację, czy inny środek zaskarżenia za oczywiście bezzasadny, powoduje, że sądy już w wyniku pobieżnej analizy podniesionych
w nim zarzutów jednoznacznie stwierdzają, że są one bezzasadne, bez wskazania podstaw prawnych i podstaw faktycznych, które
doprowadziły je do takiej decyzji, wykorzystując przy tym regulacje prawne, dotyczące odmowy sporządzania uzasadnień, o których
mowa w art. 535 § 3 [k.p.k.]”, z art. 2 Konstytucji, art. 7 Konstytucji w związku z art. 7 Konwencji rzymskiej oraz art. 45
ust. 1 Konstytucji w związku z art. 6 ust. 1 Konwencji rzymskiej,
4) art. 1 pkt 1 lit. a i b ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. z 2018 r. poz. 5, ze zm.; dalej: ustawa
o SN) „w zakresie, w jakim dokonując powołania Sądu Najwyższego do sprawowania wymiaru sprawiedliwości poprzez zapewnienie
zgodności z prawem i jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych i sądów wojskowych przez rozpoznawanie środków odwoławczych
oraz podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne oraz kontrolę nadzwyczajną prawomocnych orzeczeń sądowych w celu
zapewnienia praworządności i sprawiedliwości społecznej przez rozpoznawanie skarg nadzwyczajnych, nie przewiduje obowiązku
przestrzegania prawa powszechnie obowiązującego w trakcie sprawowania czynności określonym przepisem, do których jest powołany,
co doprowadziło do naruszenia powagi przepisu art. 536 [k.p.k.] (…) i nie uwzględnienia w sprawie skarżącego ujemnej przesłanki
procesowej w postaci tzw. braku skargi uprawnionego oskarżyciela”, z art. 2 Konstytucji, art. 7 Konstytucji w związku z art.
7 Konwencji rzymskiej oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 6 ust. 1 Konwencji rzymskiej,
5) art. 1 pkt 1 lit. a i b ustawy o SN „w zakresie, w jakim dokonując powołania Sądu Najwyższego do sprawowania wymiaru sprawiedliwości
przez zapewnienie zgodności z prawem i jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych i sądów wojskowych przez rozpoznawanie
środków odwoławczych oraz podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne oraz kontrolę nadzwyczajną prawomocnych
orzeczeń sądowych w celu zapewnienia praworządności i sprawiedliwości społecznej przez rozpoznawanie skarg nadzwyczajnych,
nie przewiduje obowiązku przestrzegania prawa powszechnie obowiązującego w trakcie sprawowania czynności określonym przepisem,
do których jest powołany, co doprowadziło do naruszenia powagi przepisu art. 536 [k.p.k.] (…), z którego wynikał obowiązek
sprawdzenia z urzędu – niezależnie od przedstawionej przez skarżącego w kasacji argumentacji – czy zaskarżony nią wyrok nie
jest dotknięty jedną z tzw. bezwzględnych postaw odwoławczych wskazanych w art. 439 § 1 [k.p.k.], w tym skutkiem nieważności
postępowania z powodu orzekania przez sędziego, który z mocy prawa podlega wyłączeniu od rozpoznawania sprawy i który był
objęty wnioskiem o wyłączenie”, z art. 2 Konstytucji, art. 7 Konstytucji w związku z art. 7 Konwencji rzymskiej oraz art.
45 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 6 ust. 1 Konwencji rzymskiej,
6) art. 1 pkt 1 lit. a i b ustawy o SN „w zakresie, w jakim dokonując powołania Sądu Najwyższego do sprawowania wymiaru sprawiedliwości
przez zapewnienie zgodności z prawem i jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych i sądów wojskowych przez rozpoznawanie
środków odwoławczych oraz podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne oraz kontrolę nadzwyczajną prawomocnych
orzeczeń sądowych w celu zapewnienia praworządności i sprawiedliwości społecznej przez rozpoznawanie skarg nadzwyczajnych,
nie przewiduje obowiązku przestrzegania prawa powszechnie obowiązującego w trakcie sprawowania czynności określonych przepisem,
do których jest powołany, co doprowadziło do naruszenia powagi przepisu art. 536 [k.p.k.] (…), z którego wynikał obowiązek
sprawdzenia z urzędu – niezależnie od przedstawionej przez skarżącego w kasacji argumentacji – czy zaskarżony nią wyrok nie
jest dotknięty jedną z tzw. bezwzględnych postaw odwoławczych wskazanych w art. 439 § 1 k.p.k., przede wszystkim przy zaistnieniu
sytuacji braku dowodów winy skazanego”, z art. 2 Konstytucji, art. 42 ust. 1 Konstytucji oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji w
związku z art. 6 ust. 1 Konwencji rzymskiej.
Zdaniem skarżącego art. 535 § 3 k.p.k. – przez to, że dopuszcza odstąpienie od sporządzenia uzasadnienia pisemnego orzeczenia
o oddaleniu kasacji jako oczywiście bezzasadnej oraz przez to, iż „pośrednio” dopuszcza oddalenie kasacji na podstawie przesłanki
„oczywistej bezzasadności” – narusza, wywodzone z art. 45 ust. 1 Konstytucji oraz art. 6 ust. 1 Konwencji rzymskiej, prawo
do rzetelnego postępowania sądowego, a także jest sprzeczny z zasadami: demokratycznego państwa prawnego i sprawiedliwości
społecznej (art. 2 Konstytucji), legalizmu (art. 7 Konstytucji) oraz równości i zakazu dyskryminacji (art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji).
Ponadto skarżący zarzucił niezgodność z Konstytucją oraz Konwencją rzymską:
– całego k.p.k. z powodu niezdefiniowania w tej ustawie przesłanki „oczywistej bezzasadności”;
– art. 1 pkt 1 lit. a i b ustawy o SN.
2. Pismem z 18 grudnia 2019 r. Biuro Służby Prawnej Trybunału Konstytucyjnego wystąpiło do Izby Karnej Sądu Najwyższego o
przesłanie do akt niniejszego postępowania odpisu postanowienia Sądu Najwyższego z 18 lipca 2019 r. (sygn. akt […]).
W odpowiedzi, wraz z pismem Przewodniczącego Wydziału V Izby Karnej Sądu Najwyższego z 3 stycznia 2020 r., w dniu 10 stycznia
2020 r. wpłynął do Trybunału odpis wskazanego wyżej orzeczenia.
3. Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 4 marca 2020 r. (doręczonym pełnomocnikowi skarżącego 23 marca 2020 r.)
skarżący został wezwany do usunięcia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez:
– udokumentowanie daty doręczenia pełnomocnikowi skarżącego pisma Przewodniczącego Wydziału V Izby Karnej Sądu Najwyższego
z 29 lipca 2019 r.;
– wyjaśnienie, czy 18 lipca 2019 r. skarżący lub jego pełnomocnik uczestniczyli w rozprawie przed Sądem Najwyższym w Izbie
Karnej w sprawie o sygn. akt […];
– uzasadnienie zarzutów niezgodności z Konstytucją art. 1 pkt 1 lit. a i b ustawy o SN w zakresach określonych w punktach
4, 5 i 6 petitum skargi konstytucyjnej;
– doręczenie jednego odpisu skargi konstytucyjnej wraz z załącznikami.
W sporządzonym przez pełnomocnika piśmie procesowym, wniesionym do Trybunału 30 marca 2020 r. (data nadania), skarżący wyjaśnił,
że on ani jego obrońca nie byli obecni na rozprawie 18 lipca 2019 r. oraz przedstawił argumentację dotyczącą niekonstytucyjności
art. 1 pkt 1 lit. a i b ustawy o SN. Złożył on także do akt niniejszego postępowania kserokopię koperty listu poleconego,
w którym przesłano pismo z 20 lipca 2019 r., oraz odpis skargi wraz z załącznikami.
4. Postanowieniem z 2 grudnia 2020 r. Trybunał Konstytucyjny:
1) odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej w części dotyczącej badania zgodności:
a) art. 535 § 3 k.p.k. „w zakresie, w jakim nie stanowi podstawy prawnej wydawania przez Sąd Najwyższy orzeczeń (postanowień,
wyroków), oddalających kasacje jako oczywiście bezzasadne, ponieważ w swojej dyspozycji odnosi się tylko do uzasadnień (co
potwierdza dyspozycja art. 537 § 1 [k.p.k.], który stanowi, że Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy oddala kasację albo zaskarżone
orzeczenie uchyla w całości lub w części), co doprowadziło Sąd Najwyższy w sprawie o sygn. akt […] do wydania na rozprawie
postanowienia, oddalającego kasacje obrońców Z.D. jako oczywiście bezzasadne bez podstawy prawnej”, z art. 6 ust. 1 i art.
7 ust. 1 Konwencji rzymskiej,
b) art. 535 § 3 k.p.k. „w zakresie, w jakim daje Sądowi Najwyższemu prawo do odmowy sporządzania uzasadnienia wydanych na
rozprawie postanowień, uznających kasacje za «oczywiście bezzasadne» i przyznaje uprawnienie do skutecznego żądania sporządzenia
uzasadnień jedynie stronom pozbawionym wolności, które nie zostały sprowadzone na rozprawę, przy jednoczesnym dyskryminowaniu
pozostałych obywateli”, z art. 6 ust. 1 Konwencji rzymskiej,
c) k.p.k. „w zakresie, w jakim brak definicji ustawowej «oczywistej bezzasadności» w ustawie, uznającej skargę kasacyjną,
apelację, czy inny środek zaskarżenia za oczywiście bezzasadny, powoduje, że sądy już w wyniku pobieżnej analizy podniesionych
w nim zarzutów jednoznacznie stwierdzają, że są one bezzasadne, bez wskazania podstaw prawnych i podstaw faktycznych, które
doprowadziły je do takiej decyzji, wykorzystując przy tym regulacje prawne, dotyczące odmowy sporządzania uzasadnień, o których
mowa w art. 535 § 3 [k.p.k.]”, z art. 2 Konstytucji, art. 7 Konstytucji w związku z art. 7 Konwencji rzymskiej oraz art. 45
ust. 1 Konstytucji w związku z art. 6 ust. 1 Konwencji rzymskiej,
d) art. 1 pkt 1 lit. a i b ustawy o SN „w zakresie, w jakim dokonując powołania Sądu Najwyższego do sprawowania wymiaru sprawiedliwości
poprzez zapewnienie zgodności z prawem i jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych i sądów wojskowych przez rozpoznawanie
środków odwoławczych oraz podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne oraz kontrolę nadzwyczajną prawomocnych
orzeczeń sądowych w celu zapewnienia praworządności i sprawiedliwości społecznej przez rozpoznawanie skarg nadzwyczajnych,
nie przewiduje obowiązku przestrzegania prawa powszechnie obowiązującego w trakcie sprawowania czynności określonym przepisem,
do których jest powołany, co doprowadziło do naruszenia powagi przepisu art. 536 [k.p.k.] (…) i nie uwzględnienia w sprawie
skarżącego ujemnej przesłanki procesowej w postaci tzw. braku skargi uprawnionego oskarżyciela”, z art. 2 Konstytucji, art.
7 Konstytucji w związku z art. 7 Konwencji rzymskiej oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 6 ust. 1 Konwencji rzymskiej,
e) art. 1 pkt 1 lit. a i b ustawy o SN „w zakresie, w jakim dokonując powołania Sądu Najwyższego do sprawowania wymiaru sprawiedliwości
przez zapewnienie zgodności z prawem i jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych i sądów wojskowych przez rozpoznawanie
środków odwoławczych oraz podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne oraz kontrolę nadzwyczajną prawomocnych
orzeczeń sądowych w celu zapewnienia praworządności i sprawiedliwości społecznej przez rozpoznawanie skarg nadzwyczajnych,
nie przewiduje obowiązku przestrzegania prawa powszechnie obowiązującego w trakcie sprawowania czynności określonym przepisem,
do których jest powołany, co doprowadziło do naruszenia powagi przepisu art. 536 [k.p.k.] (…), z którego wynikał obowiązek
sprawdzenia z urzędu – niezależnie od przedstawionej przez skarżącego w kasacji argumentacji – czy zaskarżony nią wyrok nie
jest dotknięty jedną z tzw. bezwzględnych postaw odwoławczych wskazanych w art. 439 § 1 [k.p.k.], w tym skutkiem nieważności
postępowania z powodu orzekania przez sędziego, który z mocy prawa podlega wyłączeniu od rozpoznawania sprawy i który był
objęty wnioskiem o wyłączenie”, z art. 2 Konstytucji, art. 7 Konstytucji w związku z art. 7 Konwencji rzymskiej oraz art.
45 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 6 ust. 1 Konwencji rzymskiej,
f) art. 1 pkt 1 lit. a i b ustawy o SN „w zakresie, w jakim dokonując powołania Sądu Najwyższego do sprawowania wymiaru sprawiedliwości
przez zapewnienie zgodności z prawem i jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych i sądów wojskowych przez rozpoznawanie
środków odwoławczych oraz podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne oraz kontrolę nadzwyczajną prawomocnych
orzeczeń sądowych w celu zapewnienia praworządności i sprawiedliwości społecznej przez rozpoznawanie skarg nadzwyczajnych,
nie przewiduje obowiązku przestrzegania prawa powszechnie obowiązującego w trakcie sprawowania czynności określonych przepisem,
do których jest powołany, co doprowadziło do naruszenia powagi przepisu art. 536 [k.p.k.] (…), z którego wynikał obowiązek
sprawdzenia z urzędu – niezależnie od przedstawionej przez skarżącego w kasacji argumentacji – czy zaskarżony nią wyrok nie
jest dotknięty jedną z tzw. bezwzględnych postaw odwoławczych wskazanych w art. 439 § 1 k.p.k., przede wszystkim przy zaistnieniu
sytuacji braku dowodów winy skazanego”, z art. 2 Konstytucji, art. 42 ust. 1 Konstytucji oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji w
związku z art. 6 ust. 1 Konwencji rzymskiej,
2) nadał dalszy bieg skardze konstytucyjnej w części dotyczącej badania zgodności:
a) art. 535 § 3 k.p.k. „w zakresie, w jakim nie stanowi podstawy prawnej wydawania przez Sąd Najwyższy orzeczeń (postanowień,
wyroków), oddalających kasacje jako oczywiście bezzasadne, ponieważ w swojej dyspozycji odnosi się tylko do uzasadnień (co
potwierdza dyspozycja art. 537 § 1 k.p.k., który stanowi, że Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy oddala kasację albo zaskarżone
orzeczenie uchyla w całości lub w części), co doprowadziło Sąd Najwyższy w sprawie o sygn. akt […] do wydania na rozprawie
postanowienia, oddalającego kasacje obrońców Z.D. jako oczywiście bezzasadne bez podstawy prawnej”, z art. 2, art. 7 oraz
art. 45 ust. 1 Konstytucji,
b) art. 535 § 3 k.p.k. „w zakresie, w jakim daje Sądowi Najwyższemu prawo do odmowy sporządzania uzasadnienia wydanych na
rozprawie postanowień, uznających kasacje za «oczywiście bezzasadne» i przyznaje uprawnienie do skutecznego żądania sporządzenia
uzasadnień jedynie stronom pozbawionym wolności, które nie zostały sprowadzone na rozprawę, przy jednoczesnym dyskryminowaniu
pozostałych obywateli”, z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Odpis powyższego postanowienia wraz uzasadnieniem został doręczony na adres pełnomocnika skarżącego w dniu 7 stycznia 2021
r.
5. W sporządzonym przez pełnomocnika piśmie procesowym, wniesionym do Trybunału Konstytucyjnego 18 stycznia 2021 r. (data
nadania), skarżący złożył zażalenie na postanowienie z 2 grudnia 2020 r. w zakresie punktu 1 lit. c-f, wnosząc o jego uchylenie
w zaskarżonej części oraz „przyjęcie skargi konstytucyjnej [w] tym zakresie do rozpoznania, ewentualnie po uprzednim wezwaniu
skarżącego w trybie art. 61 ust. 3 u.o.t.p.TK [ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed
Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2393)] do usunięcia braków formalnych skargi w jej punkcie 3 poprzez wskazanie
(poza wskazanym już art. 535 § 3 k.p.k.) przepisów postępowania karnego, które skarżący w tym punkcie skargi kwestionuje,
żądając zbadania ich zgodności z ustawą zasadniczą”.
Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.