W sporządzonej przez adwokata i wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 14 września 2017 r. skardze konstytucyjnej D.D. (dalej:
skarżący) zarzucił art. 1 § 2 w związku z art. 115 § 2 w związku z art. 217 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny
(Dz. U. z 2017 r. poz. 2204, ze zm.; obecnie: Dz. U. z 2018 r. poz. 1600; dalej: k.k.) „rozumiane w ten sposób, że o znikomej
szkodliwości czynu określonego w art. 217 § 1 k.k. stanowi brak wyrządzenia poszkodowanemu szkody (brak pozostawienia jakiegokolwiek
śladu)” niezgodność z art. 31 ust. 2, art. 41 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Postanowieniem z 24 lipca 2018 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, stwierdzając,
że skarżący nie wykazał istnienia utrwalonej i jednolitej linii potwierdzającej jego sposób rozumienia zaskarżonego przepisu.
W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżący wniósł o nadanie skardze dalszego biegu.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 61 ust. 5 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym
(Dz. U. z 2016 r. poz. 2072; dalej: u.o.t.p. TK), skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału
Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie
na posiedzeniu niejawnym. Bada w szczególności, czy w wydanym postanowieniu prawidłowo stwierdzono istnienie przesłanek odmowy
nadania skardze dalszego biegu.
2. Trybunał Konstytucyjny uznaje, że postanowienie o odmowie nadania rozpatrywanej skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest
prawidłowe, a zarzuty sformułowane w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.
3. Zdaniem skarżącego, Trybunał naruszył art. 61 ust. 4 pkt 1 u.o.t.p. TK w związku z art. 233 § 1 ustawy z dnia 17 listopada
1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1360, ze zm.) przez sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia
życiowego ocenę sprawy, polegającą na ustaleniu, że skarżący nie wykazał istnienia utrwalonej linii orzeczniczej potwierdzającej
jego sposób rozumienia zaskarżonego przepisu. Zaznaczył przy tym, że z przywołanych przez niego orzeczeń wprost wynika, iż
brak wyrządzenia szkody (niepozostawienie śladu) przestępstwem określonym w art. 217 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. –
Kodeks karny (Dz. U. z 2017 r. poz. 2204, ze zm.; obecnie: Dz. U. z 2018 r. poz. 1600; dalej: k.k.) świadczy o znikomej szkodliwości
czynu.
Skarżący odniósł się również do oceny powołanych w skardze orzeczeń, w tym wyroku Sądu Rejonowego w W. z 31 marca 2017 r.
(sygn. akt […]), dokonanej przez Trybunał w zaskarżonym postanowieniu. Zdaniem skarżącego, Trybunał przeoczył fakt, iż samo
zaliczenie braku wyrządzenia szkody do okoliczności wpływających na ocenę stopnia szkodliwości społecznej czynu z art. 217
§ 1 k.k. jest „wadliwe, albowiem może to in casu przeważyć, czy w sprawie zachodzi szkodliwość znikoma, czy wyższa niż znikoma”. Zaznaczył przy tym, że niemożliwe jest stwierdzenie,
czy usunięcie „braku wyrządzenia szkody” w przytoczonych w skardze orzeczeniach wpłynęłoby na ustalenie, iż szkodliwość ta
była wyższa niż znikoma. Ponadto wskazał, że „niekonstytucyjną praktyką, jest już samo branie pod uwagę braku wyrządzenia
szkody, jako czynnika ograniczającego stopień społecznej szkodliwości czynu określonego w art. 217 § 1 k.k.”.
4. Przechodząc do omówienia powyższych zarzutów, Trybunał stwierdza, że skarżący w zażaleniu przedstawia argumentację dotyczącą
innego rozumienia zaskarżonego przepisu, niż rozumienia przedstawionego w skardze konstytucyjnej, a tym samym nie może być
ona brana pod uwagę przy rozstrzyganiu niniejszej sprawy jako niedotycząca treści zaskarżonego postanowienia.
Należy zgodzić się ze skarżącym, że przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości każdego czynu, w tym określonego w art. 217
§ 1 k.k., sąd bierze pod uwagę rozmiar wyrządzonej szkody lub jej brak. Wynika to bezpośrednio z brzmienia art. 115 § 2 k.k.,
co oznacza, że nie istnieje konieczność wykazywania w tym przypadku utrwalonej i jednolitej linii orzeczniczej. W skardze
konstytucyjnej skarżący przedstawił jednak inne rozumienie zaskarżonego przepisu. Wskazał on, że brak wyrządzenia szkody (brak
pozostawienia jakiegokolwiek śladu) przesądza o znikomej szkodliwości czynu określonego w art. 217 § 1 k.k. Rozumienie zaskarżonego
przepisu przedstawione w skardze oraz w zażaleniu nie jest tożsame, a tym samym zarzuty postanowione w zażaleniu nie dotyczą
treści zaskarżonego postanowienia.
5. Niezależnie od tego Trybunał stwierdza, że skarżący nie wykazał, iż brak wyrządzenia szkody (pozostawienie śladu) przestępstwem
określonym w art. 217 § 1 k.k. świadczy o znikomej szkodliwości czynu. Co więcej, w zażaleniu sam konstatuje, że „nie jest
możliwe abstrakcyjne stwierdzenie, czy we wszystkich, czy chociaż w jednym z przypadków objętych przywołanymi w skardze konstytucyjnej
judykatami, usunięcie braku wyrządzenia szkody z ogólnej liczby czynników branych pod uwagę przy ocenie stopnia szkodliwości
społecznej czynu, wpłynęłoby na ustalenie, że szkodliwość ta była wyższa niż znikoma”. Tym samym potwierdza on stanowisko
Trybunału zajęte w zaskarżonym postanowieniu.
Ocena stopnia społecznej szkodliwości konkretnego zachowania powinna być oceną całościową i dlatego też, jeżeli w art. 1 §
2 k.k. mówi się o znikomej społecznej szkodliwości czynu, to wymóg znikomości dotyczy społecznej szkodliwości ocenianej kompleksowo,
nie zaś jej poszczególnych elementów (por. wyroki SN z: 10 lutego 2009 r., sygn. akt WA 1/09 oraz 22 lutego 2018 r., sygn.
akt II KK 349/17).
6. Na marginesie Trybunał zauważa, że skarżący błędne przywołał fragment uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w P. z 12 lipca
2016 r. (sygn. akt […]). W powyższym orzeczeniu sąd stwierdził, że „charakter naruszonego przez oskarżonego dobra, a także
rozmiar wyrządzonej szkody były na tyle małe, że nie uzasadniały zaangażowania pokrzywdzonej w ukaranie sprawcy”, a nie jak
– zacytował skarżący – „rozmiar wyrządzonej szkody był na tyle małe, że nie uzasadniał zaangażowania w ukaranie sprawy”. Prawidłowo
przywołany fragment powyższego wyroku potwierdza jedynie, że rozmiar szkody jest tylko jedną z okoliczności, którą sąd bierze
pod uwagę przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu.
Mając powyższe na względzie, Trybunał – na podstawie art. 61 ust. 8 u.o.t.p. TK – nie uwzględnił zażalenia.