1. W skardze konstytucyjnej z 18 października 2012 r. G.B. (dalej: skarżący) wniósł o stwierdzenie, że art. 75 § 1, 3 i 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070; dalej: p.u.s.p.) jest niezgodny z Konstytucją. Skarżący sformułował dwa zarzuty. Wskazał, że kwestionowany przepis p.u.s.p. w zakresie, w jakim nie przewiduje możliwości złożenia odwołania od negatywnej decyzji Ministra Sprawiedliwości w przedmiocie wniosku sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe, jest niezgodny z art. 45 ust. 1, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji. Uznał również, że zakwestionowany przepis w zakresie, w jakim nie wskazuje przesłanek, którymi powinien kierować się Minister Sprawiedliwości rozpoznając wniosek sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe. W szczególności chodzi o brak określenia przesłanek stanowiących przeszkodę do uwzględnienia wniosku o przeniesienie oraz przesłanek, w tym dotyczących sytuacji rodzinnej, życiowej i mieszkaniowej sędziego, których istnienie stanowiłoby podstawę do obligatoryjnego lub fakultatywnego obowiązku uwzględnienia wniosku o przeniesienie, niezwłocznie bądź w określonym czasie, a także maksymalnego okresu oczekiwania, po upływie którego uwzględnienie wniosku sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe byłoby obligatoryjne, jest niezgodny z art. 31 ust. 1 i 3, art. 47, art. 52 ust. 1, art. 65 ust. 1 i art. 75 Konstytucji.

1.1. Skarga konstytucyjna została wniesiona na tle następującego stanu faktycznego. Skarżący – jako sędzia Sądu Rejonowego w Wieliczce – pismem z 21 września 2011 r., działając na podstawie art. 75 § 1 w związku z art. 75 § 3 oraz art. 95 § 1 p.u.s.p., zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości o przeniesienie na inne miejsce służbowe, do Sądu Rejonowego w Rzeszowie. W wypadku braku możliwości przeniesienia do tego sądu skarżący wnosił o przeniesienie do jednego ze wskazanych sądów: Sądu Rejonowego w Leżajsku, Sądu Rejonowego w Łańcucie, Sądu Rejonowego w Kolbuszowej, Sądu Rejonowego w Nisku, Sądu Rejonowego w Stalowej Woli lub Sądu Rejonowego w Przeworsku. Skarżący uzasadniał swój wniosek trudną sytuacją życiową wynikającą z faktu wykonywania zawodu w znacznej odległości od miejsca stałego zamieszkania członków jego rodziny – żony, dzieci i rodziców.

Pismem z 20 lipca 2012 r. (znak: DSO-IV-1302-242/12) Minister Sprawiedliwości poinformował skarżącego o nieuwzględnieniu wniosku o przeniesienie na inne miejsce służbowe z uwagi na znaczne obciążenie pracą w pionie cywilnym Sądu Rejonowego w Wieliczce. Minister wskazał na brak możliwości przeniesienia skarżącego wraz z zajmowanym etatem oraz brak wolnych etatów orzeczniczych we wskazanych przez niego sądach.

20 sierpnia 2012 r. skarżący skierował – za pośrednictwem Ministra Sprawiedliwości – pismo do Sądu Najwyższego. W swoim piśmie odwołał się od rozstrzygnięcia podjętego przez Ministra wskazując na brak wszechstronnego rozważenia okoliczności sprawy. Wniósł o uchylenie rozstrzygnięcia Ministra oraz uwzględnienie wniosku o przeniesienie na inne miejsce służbowe w jednym ze wskazanych uprzednio sądów.

Pismem z 31 sierpnia 2012 r. (znak: DSO-IV-1302-464/12) Minister Sprawiedliwości zwrócił skarżącemu jego pismo z 20 sierpnia 2012 r. Poinformował, że odwołanie przewidziane w art. 75 § 4 p.u.s.p. dotyczy przeniesienia sędziego dokonanego w trybie art. 75 § 2 pkt 1 i 2 p.u.s.p. Nie przysługuje ono w sytuacji odmowy przeniesienia sędziego na inne miejsce służbowe na wniosek zainteresowanego w trybie art. 75 § 1 i 3 p.u.s.p.

13 września 2012 r. skarżący ponownie skierował – za pośrednictwem Ministra Sprawiedliwości – pismo do Sądu Najwyższego. Sformułował w nim zażalenie na zarządzenie Ministra Sprawiedliwości o zwrocie wcześniejszego pisma z 20 sierpnia 2012 r.

Pismem z 27 września 2012 r. (znak: DSO-IV-1300-464/12) Minister Sprawiedliwości poinformował, że rozstrzygnięcie wniosku o przeniesienie na inne miejsce służbowe w trybie art. 75 § 1 i 3 p.u.s.p. nie jest decyzją administracyjną. Obowiązujące przepisy nie przewidują odwołania od tego rozstrzygnięcia, ani nie nakładają na Ministra Sprawiedliwości obowiązku przekazywania korespondencji kierowanej w tej sprawie do Sądu Najwyższego.

Postanowieniem z 26 listopada 2012 r. (sygn. Akt III PZ 13/12) Sąd Najwyższy odrzucił zażalenie skarżącego na zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 31 sierpnia 2012 r. o zwrocie odwołania od rozstrzygnięcia Ministra Sprawiedliwości nieuwzględniającego wniosek o przeniesienie na inne miejsce służbowe. Sąd wyjaśnił, że odwołanie wspomniane w art. 75 § 4 p.u.s.p. przewidziane jest tylko od rozstrzygnięcia o przeniesieniu sędziego w trybie art. 75 § 2 pkt 1-2 p.u.s.p. Nie dotyczy ono niezaakceptowanego przez Ministra Sprawiedliwości wniosku sędziego o przeniesienie z jego własnej inicjatywy na podstawie art. 75 § 1 i 3 p.u.s.p.

2. Rzecznik Praw Obywatelskich (dalej: RPO) pismem z 14 października 2014 r. poinformował, że zgłasza udział w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej G.B. W piśmie procesowym z 16 grudnia 2014 r. Rzecznik wniósł o stwierdzenie przez Trybunał, że art. 75 § 3 w związku z art. 75 § 1 p.u.s.p. w zakresie, w jakim nie wskazuje przesłanek, jakimi powinien kierować się Minister Sprawiedliwości rozpoznając wniosek sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe, jest niezgodny z art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 oraz z art. 2 Konstytucji. RPO wniósł również o stwierdzenie, że art. 75 § 4 w związku z art. 75 § 1 i 3 p.u.s.p. w zakresie, w jakim nie przewiduje możliwości złożenia odwołania od negatywnej decyzji Ministra Sprawiedliwości w przedmiocie wniosku sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 oraz z art. 78 w związku z art. 47 Konstytucji.

W ocenie RPO, art. 75 p.u.s.p. nie określa przesłanek, jakimi powinien kierować się Minister Sprawiedliwości przy podejmowaniu decyzji o przeniesieniu sędziego na inne miejsce służbowe. Brak ten jest – zdaniem RPO – pominięciem prawodawczym, które należy do zakresu kognicji Trybunału Konstytucyjnego. Chociaż nie istnieje podmiotowe prawo sędziego do żądania przeniesienia na inne miejsce służbowe, to jednak oprócz publicznoprawnego statusu sędzia jest również adresatem konstytucyjnych wolności i praw, do których zalicza się m.in. ochrona życia rodzinnego. Zakwestionowany w skardze art. 75 § 3 w związku z art. 75 § 1 p.u.s.p., nie reguluje kompleksowo przypadków, w których sędzia mógłby skutecznie ubiegać się o przeniesienie na inne miejsce służbowe. Przepis ten ogranicza prawa sędziego wynikające z art. 47 Konstytucji, a ograniczenie to ma charakter nieproporcjonalny ponieważ nie spełnia wymogów wynikających z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Brak wskazania przesłanek, jakimi powinien kierować się Minister Sprawiedliwości oceniając wnioski sędziów o przeniesienie na inne miejsce służbowe, narusza również zasadę określoności prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji.

RPO nawiązał do treści art. 78 Konstytucji, w myśl którego każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. W jego ocenie rozstrzygnięcie Ministra Sprawiedliwości dotyczące wniosku sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe jest – w rozumieniu art. 78 zdanie pierwsze Konstytucji – decyzją wydaną w pierwszej instancji. Wynikające z tego przepisu prawo do zaskarżenia nie ma charakteru absolutnego. RPO nie znalazł jednak uzasadnienia dla ograniczenia tego prawa w odniesieniu do sędziów. Z tego względu podzielił stanowisko skarżącego wskazujące na niezgodność art. 75 § 4 p.u.s.p. z art. 45 oraz art.78 Konstytucji.

3. Prokurator Generalny pismem z 12 marca 2015 r. przedstawił stanowisko, w którym stwierdził, że art. 75 § 4 w związku z art. 75 § 1 p.u.s.p. w zakresie, w jakim nie przewiduje możliwości złożenia przez sędziego odwołania od negatywnej decyzji Ministra Sprawiedliwości w przedmiocie wniosku sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 78 oraz nie jest niezgodny z art. 176 ust. 1 Konstytucji. Prokurator stwierdził również, że w pozostałym zakresie postępowanie podlega umorzeniu z uwagi na niedopuszczalność wydania orzeczenia.

Prokurator Generalny scharakteryzował pozycję sędziego w odwołaniu do konstytucyjnych zasad i wskazał, że powołanie na stanowisko sędziego nie występuje in abstracto, lecz jest skonkretyzowane. Wyrazem tego jest określenie w akcie powołania na sędziego jego stanowiska oraz miejsca służbowego. Zdaniem Prokuratora nie istnieje prawo podmiotowe sędziego do przeniesienia na inne miejsce służbowe. W związku z tym zarzut braku przesłanek, którymi powinien kierować się Minister Sprawiedliwości przy ocenie wniosku o przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe, stanowi jedynie postulat skierowany do ustawodawcy.

W opinii Prokuratora Generalnego postępowanie w sprawie przeniesienia sędziego na inne miejsce służbowe nie jest sprawą podległości służbowej, a więc wchodzi w zakres kognicji wymiaru sprawiedliwości i stanowi „sprawę” w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji. Prokurator Generalny stanął na stanowisku, że brak możliwości zaskarżenia decyzji Ministra Sprawiedliwości o przeniesieniu na inne miejsce służbowe jest niezgodny z art. 45 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji, które wprowadzają prawo do sądu oraz zasadę dwuinstancyjności postępowania. Jednakże Prokurator Generalny stwierdził, że pierwszą instancją w sprawie o przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe jest Minister Sprawiedliwości, w związku z czym postępowanie nie podlega od początku kognicji sądów powszechnych. Z tego względu art. 176 ust. 1 Konstytucji wprowadzający zasadę dwuinstancyjności postępowania sądowego nie jest adekwatnym wzorcem kontroli kwestionowanych przepisów.

4. Marszałek Sejmu pismem z 25 września 2015 r. przedłożył stanowisko w imieniu Sejmu, wnosząc o stwierdzenie, że art. 75 § 4 p.u.s.p. w zakresie, w jakim od decyzji Ministra Sprawiedliwości, nieuwzględniającej wniosku sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe, nie przyznaje prawa odwołania do sądu, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji. W pozostałym zakresie Marszałek Sejmu wniósł o umorzenie postępowania ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku. Alternatywnie, w wypadku nieuwzględnienia przez Trybunał wniosku o umorzenie postępowania, Marszałek Sejmu wniósł o stwierdzenie, że art. 75 § 1 p.u.s.p. w zakresie, w jakim nie określa przesłanek decyzji Ministra Sprawiedliwości o uwzględnieniu wniosku sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe, jest zgodny z art. 47, art. 52 ust. 1, art. 65 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz podtrzymał wniosek o umorzenie postępowania w pozostałym zakresie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

Zdaniem Marszałka Sejmu art. 75 § 1 p.u.s.p. wprost nie gwarantuje sędziemu prawa do żądania przeniesienia na inne miejsce służbowe. Jakkolwiek z uwagi na ustaloną praktykę stosowania tego przepisu, przeniesienie „za zgodą sędziego” obejmuje również sytuację, w której to sędzia wnioskował o zmianę miejsca wykonywania funkcji urzędowej, powołując się przy tym na interes prywatny. W ocenie Marszałka, tak rozumiany przepis stanowi wyjątek od zasady stabilizacji urzędu. Sędzia wyrażając zgodę na powołanie godzi się na realizowanie zadań w wyznaczonym miejscu służbowym i musi liczyć się z brakiem możliwości przeniesienia powodowanej jego osobistymi preferencjami. Powołanie sędziego na określone miejscowo stanowisko służbowe służy realizacji potrzeb wymiaru sprawiedliwości. Minister Sprawiedliwości podejmując decyzje o przeniesieniu sędziego na inne miejsce służbowe kieruje się przede wszystkim interesem publicznym, a więc sprawnością oraz rzetelnością wymiaru sprawiedliwości. Rozważając o tym, czy istnieje możliwość uwzględnienia wniosku sędziego o przeniesienie musi ocenić, czy dana sytuacja nie będzie stanowiła uszczerbku dla dobra wymiaru sprawiedliwości. Musi zatem dysponować dostateczną swobodą przy decydowaniu o takiej kwestii.

Marszałek Sejmu stwierdził, że brak przesłanek, którymi powinien kierować się Minister Sprawiedliwości przy rozpatrywaniu wniosku sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe ma związek z realizowaniem potrzeb wymiaru sprawiedliwości. Mając powyższe na uwadze Marszałek Sejmu stwierdził, że art. 75 § 1 p.u.s.p. jest zgodny z art. 47, art. 52 ust. 1, art. 65 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji w zakresie, w jakim nie formułuje przesłanek przeniesienia na inne miejsce służbowe.

Marszałek uznał, że zarzut niezgodności art. 75 § 1, 3 i 4 p.u.s.p. z art. 45 ust. 1, art. 78 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji dotyczy całkowitego pozbawienia skarżącego sądowej kontroli decyzji Ministra Sprawiedliwości, nie zaś braku prawa do zaskarżenia orzeczenia sądowego wydanego w pierwszej instancji. Zdaniem Marszałka jedynie art. 75 § 4 p.u.s.p. jest przepisem, który nie przewiduje prawa do sądowej kontroli decyzji Ministra Sprawiedliwości w sprawie przeniesienia sędziego i tylko ten przepis może stanowić odpowiedni przedmiot kontroli zarzutu przedstawionego przez skarżącego.

W ocenie Marszałka Sejmu miejsce służbowe jest elementem władzy sądowniczej oraz jedną z zasad ustroju sądów. Przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe nie jest sprawą z zakresu podległości służbowej. Marszałek Sejmu podkreślił, że decyzja Ministra Sprawiedliwości o przeniesieniu na inne miejsce służbowe nie jest podejmowana w ramach nadzoru administracyjnego nad sądami, ani nie jest decyzją w ramach nadrzędności służbowej. Dotyka ona pozycji ustrojowej sędziego, którą wyznaczają jego prawa i obowiązki. Zdaniem Marszałka Sejmu od decyzji Ministra Sprawiedliwości o przeniesienie na inne miejsce służbowe powinno przysługiwać odwołanie do sądu. Marszałek Sejmu uznał, iż brak prawa odwołania do sądu od decyzji Ministra Sprawiedliwości nieuwzględniającej wniosku sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

5. Skarżący pismem z 2 listopada 2015 r., na podstawie art. 81 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. poz. 1064), złożył wniosek o rozpatrzenie skargi konstytucyjnej na rozprawie. W swoim piśmie poinformował także, że od 1 lipca 2015 r. został przeniesiony na inne miejsce służbowe – do Sądu Rejonowego w Dębicy. W jego ocenie fakt ten nie stanowi podstawy do umorzenia postępowania przed Trybunałem z uwagi na zbędność wydania wyroku.

Skarżący poinformował, że stwierdzenie niezgodności z Konstytucją kwestionowanego przepisu p.u.s.p. umożliwi mu wystąpienie z żądaniem naprawnienia szkody polegającej m.in. na utraconych środkach przeznaczanych na wynajem mieszkania w czasie kilkuletniego oczekiwania na pozytywną decyzję Ministra Sprawiedliwości w przedmiocie wniosku o przeniesienie na inne miejsce służbowe.

Skarżący wyjaśnił również, że obecnie wykonuje funkcję w sądzie oddalonym od jego miejsca zamieszkania o 73 kilometry. Nie wyklucza zatem, że w związku ze spodziewaną zmianą sytuacji życiowej wynikającą z narodzin kolejnego dziecka, ponownie wystąpi do Ministra Sprawiedliwości z wnioskiem o przeniesienie na inne miejsce służbowe. Będzie ubiegał się o przeniesienie do sądu położnego najbliżej jego miejsca zamieszkania.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Przesłanki skargi konstytucyjnej.

Skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw jednostek. Umożliwia wszczęcie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w sytuacji, w której akt stosowania prawa w sprawie indywidualnej doprowadził do naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw podmiotowych przysługujących skarżącemu.

Skuteczne zainicjowanie kontroli konstytucyjności w trybie skargi konstytucyjnej uzależnione jest od spełnienia trzech podstawowych przesłanek. Pierwszą z nich stanowi naruszenie określonego w Konstytucji wolności lub prawa, których skarżący jest podmiotem. Druga przesłanka obejmuje wskazanie ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji rozstrzygającego o wolnościach lub prawach skarżącego. Trzecia wiąże się z koniecznością wykazania, że to ustawa lub inny akt normatywny, będące podstawą ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie skarżącego, stanowią źródło naruszenia jego wolności lub praw (zob. postanowienia TK z: 3 sierpnia 2011 r., sygn. SK 13/09, OTK ZU nr 6/A/2011, poz. 68, cz. II, pkt 1; 5 listopada 2013 r., sygn. SK 15/12, OTK ZU nr 8/A/2013, poz. 127, cz. II, pkt 1).

Formułując zarzut niezgodności z Konstytucją skarżący musi wykazać, że jest podmiotem konkretnej konstytucyjnej wolności lub prawa. Ciąży na nim obowiązek uprawdopodobnienia, że ta wolność lub prawo zostały faktycznie naruszone, a naruszenie to wynika z treści kwestionowanych przepisów, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej ostatecznie ukształtował jego sytuację prawną. Dopiero kumulatywne spełnienie tak rozumianych przesłanek warunkuje możliwość skutecznego wniesienia, a następnie merytorycznego rozpatrzenia skargi konstytucyjnej przez Trybunał. Niedochowanie któregokolwiek ze wskazanych wymogów sprawia, że skarga zamiast subsydiarnego środka indywidualnej ochrony konstytucyjnych wolności i praw staje się swoistą formą actio popularis, zbliżoną w swej istocie do wniosku w sprawie abstrakcyjnej kontroli norm (zob. wyrok TK z 1 lipca 2014 r., sygn. SK 6/12, OTK ZU nr 7/A/2014, poz. 68, cz. III, pkt 1.2).

2. Dopuszczalność merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej.

Badanie dopuszczalności wystąpienia ze skargą konstytucyjną dokonywane jest – w pierwszej kolejności – na etapie wstępnej kontroli. Poddanie każdej skargi konstytucyjnej weryfikacji wstępnej wiąże się ściśle z koniecznością stwierdzenia, czy w danym wypadku spełnione zostały przesłanki wykorzystania tego środka ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Zakończenie wstępnego rozpoznania skargi nie wyłącza możliwości oceny warunków jej wniesienia również na dalszym etapie postępowania. Postanowienie o przekazaniu skargi do rozpoznania przez odpowiedni skład Trybunału nie przesądza zatem ostatecznie o jej merytorycznym rozpatrzeniu.

Na każdym etapie postępowania Trybunał zobowiązany jest badać, czy nie zachodzą ujemne przesłanki wydania wyroku, skutkujące umorzeniem postępowania (zob. m.in. postanowienie TK z 14 stycznia 2014 r., sygn. SK 54/12, OTK ZU nr 1/A/2014, poz. 7, cz. II, pkt 1 wraz z cytowanym tam orzecznictwem). Skład Trybunału rozpoznający sprawę merytorycznie nie jest związany stanowiskiem zajętym w zarządzeniu lub postanowieniu zamykającym rozpoznanie wstępne. Przeprowadzając obowiązkową kontrolę dopuszczalności merytorycznego orzekania w sprawie może zatem dojść do wniosków odmiennych niż te, które są wyrażone na wcześniejszym etapie postępowania (zob. m.in. postanowienie TK z 19 lutego 2014 r., sygn. SK 52/13, OTK ZU nr 2/A/2014, poz. 24, cz. II, pkt 1 wraz z cytowanym tam orzecznictwem).

3. Podstawa skargi konstytucyjnej oraz stawiane zarzuty.

3.1. Podstawą rozpatrywanej skargi konstytucyjnej uczyniono art. 75 § 1, 3 i 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070; dalej: p.u.s.p.). Kwestionowane przepisy mają następujące brzmienie:

– art. 75 § 1 p.u.s.p.: „Przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe może nastąpić tylko za jego zgodą”,

– art 75 § 3 p.u.s.p.: „O przeniesieniu sędziego w przypadkach określonych w § 1 i 2 wydaje decyzję Minister Sprawiedliwości, z tym że przeniesienie sędziego z przyczyn wymienionych w § 2 pkt 1 może nastąpić, jeżeli uwzględnienie wniosku sędziego co do nowego miejsca służbowego nie jest możliwe”,

– art 75 § 4 p.u.s.p.: „W przypadkach, o których mowa w § 2 pkt 1 i 2, od decyzji Ministra Sprawiedliwości sędziemu przysługuje odwołanie do Sądu Najwyższego”.

Określona przez skarżącego podstawa skargi konstytucyjnej nie obejmuje całego art. 75 p.u.s.p. Tym niemniej przepisy kwestionowane w skardze nawiązują wyraźnie do treści art. 75 § 2 p.u.s.p. Uzasadnia to potrzebę przywołania tego przepisu dla wyznaczenia szerszego kontekstu normatywnego stawianych zarzutów. W myśl art. 75 § 2 p.u.s.p., zgoda sędziego na przeniesienie na inne miejsce służbowe nie jest wymagana w czterech sytuacjach. Po pierwsze, jeżeli przeniesienie służbowe jest związane ze zniesieniem stanowiska wywołanego zmianą w organizacji sądownictwa lub zniesieniem danego sądu lub wydziału zamiejscowego albo przeniesieniem siedziby sądu (art. 75 § 2 pkt 1 p.u.s.p.). Po drugie, jeżeli przeniesienie sędziego związane jest z niedopuszczalnością zajmowania stanowiska sędziego w danym sądzie wskutek zawarcia między sędziami związku małżeńskiego, albo powstania powinowactwa (art. 75 § 2 pkt 2 p.u.s.p.). Po trzecie, jeżeli wymaga tego wzgląd na powagę stanowiska, na podstawie orzeczenia sądu dyscyplinarnego, wydanego na wniosek kolegium właściwego sądu lub Krajowej Rady Sądownictwa (art. 75 § 2 pkt 3 p.u.s.p.). Po czwarte, jeżeli chodzi o przeniesienie w wyniku kary dyscyplinarnej (art. 75 § 2 pkt 4 p.u.s.p.).

3.2. W ramach ogólniejszej charakterystyki unormowań kwestionowanych w skardze należy zaznaczyć, że na poziomie ustawowym przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe jest możliwe – co do zasady – wyłącznie za zgodą samego zainteresowanego (art. 75 § 1 p.u.s.p.). Ustawodawca wprowadził od tej zasady cztery wyjątki przewidując, że do przeniesienia bez zgody sędziego może dochodzić w związku ze zmianami organizacyjnymi w sądownictwie bądź też z uwagi na okoliczności dotyczące sytuacji osobistej samego sędziego (art. 75 § 2 p.u.s.p.).

Od strony proceduralnej, decyzję o przeniesieniu sędziego na inne miejsce służbowe podejmuje Minister Sprawiedliwości (art. 75 § 3 p.u.s.p.). Jeżeli przeniesienie jest wynikiem reorganizacji sądownictwa sędzia może wystąpić z wnioskiem o wyznaczenie mu konkretnego miejsca służbowego. Rozpatrzenie takiego wniosku – o ile został złożony – jest częścią procedury przewidzianej przez ustawodawcę. Minister nie jest jednak związany treścią takiego pisma i może przenieść sędziego na inne miejsce służbowe bez uwzględnienia preferencji zgłoszonych we wniosku. Ważnym elementem proceduralnym o charakterze gwarancyjnym jest przyznanie sędziom możliwości odwołania do Sądu Najwyższego od decyzji Ministra Sprawiedliwości w przedmiocie przeniesienia na inne miejsce służbowe (art. 75 § 4 p.u.s.p.). Odwołanie przewidziane w art. 75 § 4 p.u.s.p. dotyczy dwóch przypadków przeniesienia sędziego bez jego zgody. Po pierwsze, przeniesienia związanego z reorganizacją sądownictwa. Po drugie, przeniesienia wynikającego z niedopuszczalności zajmowania stanowisk w danym sądzie przez osoby pozostające w związku małżeńskim bądź ze sobą spokrewnione.

3.3. Stawiane w skardze zarzuty niekonstytucyjności wiążą się ściśle z podejmowanymi przez skarżącego – sędziego sądu rejonowego – próbami przeniesienia się na inne miejsce służbowe. Skarżący kilkukrotnie występował do Ministra Sprawiedliwości z wnioskiem o przeniesienie powołując się zarówno na okoliczności związane z sytuacją rodzinną, jak również posiadane informacje co do obsady personalnej innych sądów w jednym z okręgów sądowych. Wnioski skarżącego nie zostały uwzględnione. Odpowiadając na te pisma Minister Sprawiedliwości wskazywał, że nie może przychylić się do wniosków skarżącego ze względu na znaczne obciążenie pracą w sądzie rejonowym, w którym pełnił funkcję sędziego oraz brak wolnych etatów orzeczniczych w sądach wskazywanych przez niego, jako pożądane miejsce przeniesienia służbowego.

Skarżący kwestionuje konstytucyjność art. 75 § 1, 3 i 4 p.u.s.p. i formułuje pod adresem tych przepisów dwa zarzuty. Stwierdza – po pierwsze – że wskazane przepisy nie określają przesłanek, jakimi powinien kierować się Minister Sprawiedliwości rozpoznając wniosek sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe. Zarzut ten dotyczy zarówno tego, że w obecnym stanie prawnym brak jest jakichkolwiek kryteriów oceny takiego wniosku, jak i braku kryteriów odwołujących się do sytuacji rodzinnej, życiowej i mieszkaniowej sędziego. Istnienie takich kryteriów oceny powinno stanowić podstawę – jak to ujmuje skarżący – „obligatoryjnego lub fakultatywnego obowiązku uwzględnienia wniosku o przeniesienie, niezwłocznie bądź w określonym okresie czasu”. Obowiązek wprowadzenia odpowiednich przesłanek determinujących sposób działania Ministra przy rozstrzyganiu wniosków sędziowskich o przeniesienie na inne miejsce służbowe wynikać ma – zdaniem skarżącego – z konstytucyjnego prawa do ochrony życia prywatnego, rodzinnego oraz decydowania o swoim życiu osobistym (art. 47 Konstytucji). Potrzeba określenia kryteriów działania Ministra, skutkujących w niektórych wypadkach obowiązkiem uwzględnienia wniosku o przeniesienie służbowe, wynikać ma również z konstytucyjnej wolności wyboru miejsca zamieszkania (art. 52 ust. 1 Konstytucji) oraz wyboru miejsca pracy (art. 65 ust. 1 Konstytucji). Brak istnienia stosownych uregulowań stoi w sprzeczności z nałożonym na władze publiczne zadaniem popierania działań obywateli zmierzających do uzyskania własnego mieszkania (art. 75 ust. 1 Konstytucji).

Drugi zarzut odnoszący się do kwestionowanych art. 75 § 1, 3 i 4 p.u.s.p. dotyczy braku możliwości złożenia odwołania od decyzji Ministra Sprawiedliwości, w której odmówiono uwzględnienia wniosku sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe. Skarżący wywodzi konieczność istnienia drogi odwoławczej od rozstrzygnięcia Ministra powołując się na konstytucyjne prawo do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji), prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji (art. 78 zdanie pierwsze Konstytucji) oraz zasadę dwuinstancyjności postępowania sądowego (art. 176 ust. 1 Konstytucji).

4. Niedopuszczalność kontroli stawianych zarzutów.

4.1. Skuteczne wszczęcie postępowania w sprawie hierarchicznej kontroli norm uzależnione jest od właściwego sformułowania zarzutu, który ma zostać poddany ocenie Trybunału Konstytucyjnego. Nie chodzi tu o zaprezentowanie argumentacji świadczącej o słuszności stanowiska skarżącego, ale o uprawdopodobnienie, że w danym wypadku doszło do naruszenia jego konstytucyjnych wolności bądź praw. Warunkiem merytorycznego rozpatrzenia zarzutów skargi jest zidentyfikowanie konstytucyjnego wzorca kontroli, który w konkretnym wypadku stanowić ma punkt odniesienia dla ewentualnej oceny treści normatywnej ostatecznego rozstrzygnięcia zapadłego w sprawie skarżącego. Brak wykazania, że skarżący jest podmiotem określonej konstytucyjnej wolności bądź prawa skutkuje niespełnieniem przesłanki podmiotowej skargi konstytucyjnej. Wyklucza przez to możliwość stwierdzenia, że w danej sprawie doszło faktycznie do naruszenia owej wolności bądź prawa i uniemożliwia rozpatrzenie zarzutów, które miałyby wskazywać na takie naruszenie.

Trybunał stwierdził, że w badanej sprawie skarżący nie wskazał przysługującej mu konstytucyjnej wolności bądź prawa podmiotowego, które mogłyby stać się wzorcem kontroli sformułowanych przez niego zarzutów. Nie mógł przez to wykazać, że w tej konkretnej sprawie doszło do naruszenia jego konstytucyjnych wolności lub praw oraz, że naruszenie to wynika z kwestionowanych w skardze art. 75 § 1, 3 i 4 p.u.s.p. Skarżący stara się wykazać brak określonych treści normatywnych obowiązującego unormowania ustawowego. Nie wskazuje jednak odpowiedniej podstawy konstytucyjnej, z której miałby wynikać obowiązek rozbudowania obecnego brzmienia art. 75 p.u.s.p. o treści opisane w przedłożonej skardze konstytucyjnej. W efekcie stawiany przez niego zarzut dotyczy braku regulacji ustawowej, której konstytucyjnego źródła nie można jednak zidentyfikować.

4.2. W badanej skardze konstytucyjnej powołano się na kilka wzorców stanowiących dla skarżącego źródło różnego rodzaju wolności i praw konstytucyjnych. W tym kontekście przywołano art. 47, art. 52 ust. 1, art. 65 ust. 1 oraz art. 75 ust. 1 Konstytucji. Żadna z norm wyznaczających status jednostki na gruncie obowiązującej Konstytucji nie wyraża przysługującego sędziemu konstytucyjnego prawa podmiotowego do żądania określenia miejsca wykonywania funkcji urzędowej ani zmiany okręgu sądowego, w którym – w imieniu państwa – wykonuje się władzę sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Niezależnie zatem od licznych gwarancji przewidzianych w powołanych w skardze unormowaniach konstytucyjnych, nie mogą one stanowić wzorca kontroli kwestionowanych przepisów w takim ujęciu, jaki wynika z zarzutów stawianych przez skarżącego. Podejmowane przez skarżącego próby przeniesienia się na swój wniosek na inne miejsce służbowe wyznaczają kontekst faktyczny, który stanowić ma punkt odniesienia dla argumentacji nawiązującej bezpośrednio do sfery jego życia prywatnego. Niemniej jednak zarzuty kierowane pod adresem wskazanych w skardze przepisów p.u.s.p., nie mogą być rozpatrywane wprost w odniesieniu do tej właśnie sfery. Dotyczą one bowiem tych elementów statusu prawnego skarżącego, które wiążą się ściśle z wykonywaniem przez niego funkcji urzędowej sędziego, a zatem sprawowania władzy w państwie. W tym zaś wymiarze skarżący kwestionuje konkretnie te elementy regulacji prawnej swojego statusu urzędowego, które dotyczą sfery organizacji wymiaru sprawiedliwości. Konstytucyjne gwarancje statusu jednostki mogą – co do zasady – rozciągać się na osoby pełniące określone funkcje urzędowe w aparacie władzy sądowniczej. Nie można jednak traktować tych unormowań konstytucyjnych jako źródła konstytucyjnych praw podmiotowych mogących być chronionymi w drodze skargi konstytucyjnej, stanowiących podstawę skutecznych żądań dotyczących ustroju tej władzy oraz sposobu jej prawnego zorganizowania. W ten sposób poszczególne gwarancje prawa do prywatności, jakkolwiek nie są całkowicie wyłączone w odniesieniu do osoby sędziego, nie mogą być powoływane jako źródło konstytucyjnego prawa podmiotowego do współdecydowania o sposobie organizacji wymiaru sprawiedliwości w tym aspekcie, jaki dotyczy wyznaczania miejsc wykonywania funkcji urzędowej sędziego.

4.3. Brak istnienia konstytucyjnego prawa podmiotowego umożliwiającego sędziemu formułowanie pod adresem ustawodawcy żądań dotyczących sposobu organizacji władzy sądowniczej wynika z konstytucyjnie oraz ustawowo ukształtowanego statusu sędziego.

Zgodnie z art. 179 Konstytucji, sędziowie są powoływani przez Prezydenta Rzeczypospolitej, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, na czas nieoznaczony. W wypadku sędziów sądów powszechnych powołanie następuje na stanowisko sędziego sądu rejonowego, sędziego sądu okręgowego bądź sędziego sądu apelacyjnego (art. 55 § 2 p.u.s.p.). Chodzi tu o powołanie na konkretne miejsce urzędowe, nie zaś o włączenie danej osoby do korpusu sędziów w ogóle. Świadczy o tym rozstrzygnięcie wynikające z art. 55 § 3 p.u.s.p., w myśl którego Prezydent – wraz z powołaniem do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim – wyznacza sędziemu jego miejsce służbowe. Zmiana takiego miejsca może być dokonana bez zmiany stanowiska w przypadkach i w trybie określonym w art. 75 p.u.s.p. Może zatem nastąpić – co do zasady – za zgodą sędziego. Ustawodawca określił przy tym katalog okoliczności, w których przeniesienie może nastąpić bez konieczności uzyskania zgody sędziego. Ma to służyć realizacji tych konstytucyjnych gwarancji dotyczących statusu sędziego, które dotyczą bezpośrednio przenoszenia sędziów do innej siedziby (art. 180 ust. 2 i 5 Konstytucji).

Konstytucyjne gwarancje statusu prawnego sędziego, będącego szczególnego rodzaju funkcjonariuszem publicznym, służyć mają zapewnieniu sprawnego i rzetelnego wykonywania zadań publicznych, do których sądy zostały powołane. Chodzi tu o zapewnienie każdemu prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez niezależny, bezstronny i niezawisły sąd (art. 45 ust. 1 Konstytucji). Prawo to stanowi jedną z najważniejszych gwarancji praw człowieka i praworządności, a także jeden z fundamentów państwa prawnego. W tym kontekście status sędziego biorącego udział w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości należy postrzegać przede wszystkim w perspektywie wykonywania zadań publicznych mających podstawowe znaczenie ustrojowe.

Pogląd ten był już wielokrotnie wyrażany w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał wskazywał, że na status prawny sędziego należy patrzeć przede wszystkim przez pryzmat dążenia do zapewnienia faktycznego przestrzegania konstytucyjnych zasad wymiaru sprawiedliwości i ustroju sądownictwa, co z kolei ma zapewnić jednostce sądową ochronę jej praw. Przepisów konstytucyjnych dotyczących sędziów nie można traktować jako osobistych przywilejów pewnej grupy funkcjonariuszy publicznych, mających służyć ochronie ich interesów. To znaczy, że gwarancje statusu sędziego przewidziane na poziomie konstytucyjnym, a następnie rozwijane na gruncie ustawowym nie mogą być w prosty sposób utożsamiane z konstytucyjnymi prawami podmiotowymi. Unormowania kształtujące sytuację prawną sędziego mają charakter instrumentalny wobec zasad organizacji aparatu państwowego i poszczególnych jego segmentów. Nie można zatem mówić o konstytucyjnym podmiotowym prawie sędziego „do nieusuwalności”, czy „do zajmowania określonego stanowiska służbowego w określonym sądzie”. Tego rodzaju „prawa” nie należą do konstytucyjnych wolności i praw w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji (zob. wyroki TK z: 7 listopada 2005 r., sygn. P 20/04, OTK ZU nr 10/A/2005, poz. 111, cz. III, pkt 5; 12 grudnia 2012 r., sygn. K 1/12, OTK ZU nr 11/A/2012, poz. 134, cz. III, pkt 5.1.1; 27 marca 2013 r., sygn. K 27/12, OTK ZU nr 3/A/2013, poz. 29, cz. III, pkt 6.1).

Brak możliwości wywodzenia konstytucyjnych praw podmiotowych sędziego do decydowania czy nawet współdecydowania o właściwości miejscowej wykonywania władztwa publicznego – poza to co wyraźnie przewidują przepisy prawa – z unormowań kształtujących jego status prawny łączy się ściśle z brakiem możliwości ich formułowania przez odwołanie się do innych konstytucyjnie gwarantowanych wolności i praw jednostek – np. wolności wyboru miejsca pracy (art. 65 ust. 1 Konstytucji), czy prawa do prywatności (art. 47 Konstytucji). Sędzia nie może wywodzić z tych przepisów swoich osobistych uprawnień odnoszących się do sfery organizacji aparatu władzy sądowniczej. Nie może – w szczególności – powoływać się na nie dowodząc swojego uprawnienia do decydowania o miejscu, w którym wykonywać ma powierzoną mu funkcję urzędową, szczególnie kiedy ją sam niegdyś dobrowolnie wybrał. Takiego uprawnienia nie przyznano sędziom na gruncie konstytucyjnym.

4.4. Zarzuty sformułowane w badanej skardze koncentrują się wokół niedostatecznie rozubudowanej, zdaniem skarżącego, regulacji ustawowej określającej zasady przeniesienia sędziego na inne miejsce służbowe. Skarżący dowodzi konieczności stworzenia odpowiedniego mechanizmu ustawowego, umożliwiającego przenoszenie sędziów do innej siedziby na ich własny wniosek. Postuluje określenie kryteriów rozstrzygania takich wniosków przez Ministra Sprawiedliwości oraz wprowadzenie procedury sądowej kontroli decyzji Ministra w tej sprawie. Stwierdza również, że w niektórych sytuacjach, dotyczących „sytuacji osobistej sędziego” Minister powinien być ustawowo zobligowany do uwzględnienia wniosku sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe.

Trybunał stwierdza, że sformułowane przez skarżącego zarzuty niekonstytucyjności art. 75 § 1, 3 i 4 p.u.s.p. dotyczą określenia warunków, w których sędziowie mogą skutecznie domagać się przeniesienia na inne miejsce służbowe, powołując się m.in. na swoją „sytuację rodzinną, życiową, czy mieszkaniową”. Chodzi tu zatem o brak unormowań nakazujących uwzględnienie woli sędziego przy określaniu miejsca, w którym ma on wykonywać funkcję wymiaru sprawiedliwości. Formułując takie zarzuty skarżący stara się wykazać, że doszło do naruszenia przysługujących mu konstytucyjnych wolności i praw. Nie dostrzega jednak, że choć powołane przez niego w skardze wzorce kontroli wyrażają określone wolności i prawa, których jest niewątpliwie również podmiotem, to jednocześnie nie mogą one stanowić podstawy formułowania uprawnień odnoszących się do sfery organizacji aparatu władzy sądowniczej. Zarzut przedstawiony w skardze dotyczy decydowania o miejscu, w którym sędzia ma wykonywać powierzone mu władztwo publiczne polegające na sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Jest to zatem ta sfera funkcjonowania władzy sądowniczej, której nie można – w tym konkretnym aspekcie – rozpatrywać przez pryzmat konstytucyjnych praw podmiotowych przywołanych w badanej skardze.

Wadliwość zarzutu sformułowanego w badanej skardze wyklucza możliwość przeprowadzenia merytorycznej oceny zgodności kwestionowanych przepisów p.u.s.p. z podanymi przez skarżącego wzorcami kontroli i skutkuje koniecznością wydania postanowienia o umorzeniu postępowania z uwagi na niedopuszczalność wydania wyroku.

4.5. Niezależnie od stwierdzonych uprzednio podstaw umorzenia postępowania należy zwrócić uwagę również na inną okoliczność uzasadniającą podjęcie przez Trybunał takiego rozstrzygnięcia w badanej sprawie. Zarzut sformułowany przez skarżącego dotyczy bowiem przypadku zaniechania legislacyjnego.

W dotychczasowym orzecznictwie Trybunał wielokrotnie wskazywał, że zaniechaniem jest całkowity brak regulacji danej kwestii (jej jakościowa odmienność od materii unormowanych w zaskarżonym przepisie). Odróżniał taką sytuację od pominięcia legislacyjnego, które oznacza uregulowanie niepełne bądź niewystarczające. W tym drugim wypadku chodzi o okoliczność, w której istnieje odpowiednia norma konstytucyjna, która nakazywałaby ustawodawcy uzupełnienie badanego aktu o treść odpowiadającą standardowi konstytucyjnemu. W celu ustalenia, że w danym wypadku występuje pominięcie legislacyjne, a więc że regulacja prawna jest fragmentaryczna, konieczna jest jakościowa tożsamość (albo przynajmniej daleko idące podobieństwo) materii unormowanych w danym przepisie i tych, które pozostawiono poza jego zakresem.

W przypadku zaniechania kontrola Trybunału jest wyłączona, ponieważ ustawodawca celowo nie unormował pewnej sfery stosunków społecznych. Natomiast w przypadku pominięcia regulacja prawna została wydana i obowiązuje, ale jej zakres jest niepełny lub zbyt wąski. Wtedy Trybunał może orzekać nie tylko o treści aktu prawnego, ale również o tym, co ustawodawca pominął, a powinien był uregulować, by zostały spełnione wymogi konstytucyjne (por. m.in. postanowienia TK z: 2 grudnia 2014 r., sygn. SK 7/14, OTK ZU nr 11/A/2014, poz. 123, cz. III, pkt 4; 13 stycznia 2015 r., sygn. SK 17/13, OTK ZU nr 1/A/2015, poz. 5, cz. II, pkt 3).

W badanej sprawie skarżący domaga się uzupełnienia kwestionowanych przepisów p.u.s.p. o unormowanie, którego źródła upatruje we wskazanych w skardze wzorcach kontroli. Trybunał uznał, że sędziemu nie przysługuje konstytucyjne prawo podmiotowe do żądania określenia miejsca wykonywania powierzonej mu funkcji urzędowej. Właśnie z uwagi na brak istnienia takiego prawa podmiotowego ustawodawca świadomie ukształtował treść art. 75 p.u.s.p. nie wprowadzając do tego przepisu mechanizmu, który w określonych okolicznościach nakazywałby Ministrowi Sprawiedliwości uwzględnienie wniosku sędziego o przeniesienie na inne miejsce służbowe. Także na gruncie rozdziału VIII Konstytucji, odnosząc się do przepisów ustrojowych określających sposób organizacji aparatu władzy sądowniczej, brak jest unormowania nakazującego ustawodawcy stworzenie mechanizmu włączającego sędziego do procesu podejmowania decyzji o tym, w jakim miejscu ma wykonywać powierzone mu zadania urzędowe. W tych okolicznościach normatywnych formułowanie zarzutu w taki sposób, jak czyni to skarżący należy uznać za wadliwe również z uwagi na brak właściwości Trybunału do rozpatrywania skarg konstytucyjnych na zaniechanie legislacyjne.

5. Konkluzja.

Stwierdzona przez Trybunał przyczyna umorzenia postępowania w badanej sprawie nie jest związana z podważaniem przez Trybunał znaczenia sytuacji osobistej sędziego oraz jej wpływu na wykonywanie jego funkcji. Szczególne okoliczności życiowe, ujawnione już po objęciu stanowiska sędziowskiego, mogą w istotny sposób oddziaływać na sposób realizowania przez sędziego powierzonego mu władztwa publicznego w obrębie władzy sądowniczej. Trybunał postanowił umorzyć postępowanie z uwagi na niedopuszczalność orzekania wskazując brak wskazania konstytucyjnego prawa podmiotowego do żądania określenia przez sędziego miejsca wykonywania funkcji urzędowej. Brak określenia konstytucyjnej wolności lub prawa, którego podmiotem jest skarżący, oznacza niespełnienie podstawowej przesłanki warunkującej skuteczne wniesienie skargi konstytucyjnej. Wystąpienie ze skargą musi się wiązać z przyjęciem określonych reguł posługiwania się tym instrumentem ochrony konstytucyjnych wolności i praw jednostek. Przekroczenie tych reguł, związane – np. z wadliwie określonym zarzutem skargi – uniemożliwia skuteczne wszczęcie postępowania przed Trybunałem, niezależnie od okoliczności badanej sprawy oraz indywidualnej sytuacji skarżącego (por. postanowienie TK z 3 sierpnia 2011 r., sygn. SK 13/09).

Trybunał dostrzega przy tym, że sytuacja faktyczna i prawna skarżącego uległa zasadniczej zmianie jeszcze przed zakończeniem postępowania w niniejszej sprawie. Miało to związek z decyzją Ministra Sprawiedliwości, który przeniósł skarżącego – na jego wniosek – na inne stanowisko służbowe z dniem 1 lipca 2015 r. Fakt ten, chociaż nie stanowił bezpośredniej przesłanki umorzenia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, wpływa dodatkowo na ocenę dopuszczalności posłużenia się skargą konstytucyjną w badanej sprawie. Zakładając bowiem, że naruszenie konstytucyjnych wolności i praw skarżącego wynikało z braku uwzględnienia przez Ministra Sprawiedliwości jego wcześniejszych wniosków o przeniesienie na inne miejsce służbowe, to z chwilą pozytywnego załatwienia wniosku skarżącego, tak sformułowany zarzut skarżącego stał się nieaktualny.

Zgodnie z art. 134 pkt 3 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. poz. 1064, dalej: ustawa o TK) w sprawach wszczętych a niezakończonych przed wejściem w życie ustawy, w postępowaniu przed Trybunałem, jeżeli zachodzą przesłanki umorzenia postępowania, stosuje się przepisy dotychczasowe. Postępowanie w badanej sprawie zostało wszczęte przed wejściem w życie ustawy o TK. Trybunał uznał, że zachodzą przesłanki umorzenia tego postępowania i postanowił o jego umorzeniu z uwagi na niedopuszczalność wydania orzeczenia na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK z 1997 r.) w związku z art. 134 pkt 3 ustawy o TK. W tej sytuacji wniosek skarżącego o rozpoznanie skargi konstytucyjnej na rozprawie, złożony na podstawie art. 81 ust. 2 ustawy o TK, jest bezprzedmiotowy. Odnosi się do stanu prawnego ukształtowanego ustawą o TK. Tymczasem postępowanie w badanej sprawie było prowadzone na podstawie przepisów ustawy o TK z 1997 r.

Mając powyższe na uwadze, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.