1. Pismem z 21 kwietnia 2005 r. Rzecznik Praw Obywatelskich (dalej: Rzecznik lub RPO) zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego
z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności § 5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 14 grudnia 2001 r. w sprawie
uiszczania przez przedsiębiorców opłat za przejazd po drogach krajowych (Dz. U. Nr 150, poz. 1684, ze zm.; dalej: rozporządzenie)
z treścią upoważnienia zawartego w art. 42 ust. 7 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2004 r.
Nr 204, poz. 2088, ze zm.; dalej: ustawa o transporcie drogowym) oraz z art. 92 ust. 1 Konstytucji.
Zgodnie z § 5 ust. 2 rozporządzenia, w brzmieniu nadanym rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 18 października 2002
r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie uiszczania przez przedsiębiorców opłat za przejazd po drogach krajowych (Dz. U. Nr
188, poz. 1577; dalej: rozporządzenie zmieniające), które weszło w życie 29 listopada 2002 r., karta opłaty dobowej powinna
być wypełniona przez przedsiębiorcę w terminie 7 dni od daty wydania karty, natomiast karta opłaty siedmiodniowej – w terminie
14 dni od daty jej wydania. Rzecznik zwrócił uwagę, że § 5 ust. 2 rozporządzenia – w pierwotnym brzmieniu – nie ograniczał
terminu ważności wykupionych, ale niewykorzystanych przez przedsiębiorców dobowych lub siedmiodniowych kart opłaty za przejazd
po drogach krajowych. Ich ważność rozpoczynała się z chwilą wypełnienia karty przez przedsiębiorcę przed rozpoczęciem przejazdu
(§ 5 ust. 2 w związku z § 5 ust. 3 rozporządzenia).
W ocenie Rzecznika Minister Infrastruktury wprowadził, w zakwestionowanym przepisie, restrykcyjne ograniczenia terminów ważności
nabytych przez przedsiębiorców kart, z naruszeniem upoważnienia ustawowego zawartego w art. 42 ust. 7 ustawy o transporcie
drogowym i art. 92 ust. 1 Konstytucji.
2. Minister Infrastruktury, w piśmie z 26 maja 2004 r. (znak: TD-7m-070/589/2004) skierowanym do Rzecznika w odpowiedzi na
jego zapytanie (załącznik do wniosku), stwierdził, że „delegacja ustawowa zawarta w art. 42 ust. 7 ustawy o transporcie drogowym,
stanowiąca podstawę do wydania rozporządzenia, daje szerokie upoważnienia do uregulowania szeregu kwestii związanych z przedmiotowymi
opłatami”. Zdaniem Ministra Infrastruktury, „wprowadzenie ograniczenia w zakresie możliwości wykorzystania przez przedsiębiorcę
kart opłaty dobowej i siedmiodniowej nie stanowiło przekroczenia delegacji ustawowej, natomiast było doprecyzowaniem zasad
odnoszących się do rodzajów i stawek opłat za przejazd po drogach krajowych oraz trybu ich wnoszenia, co z punktu widzenia
celowościowego należy uznać za jak najbardziej zasadne. Przyczyniło się bowiem do znacznego ograniczenia na rynku przypadków
wykonywania przewozów z naruszeniem zasad uczciwej konkurencji (bez uiszczania obowiązującej opłaty za przejazd po drogach
krajowych)”.
3. Prokurator Generalny stanowisko w sprawie przedstawił w piśmie z 12 lipca 2005 r., uznając § 5 ust. 2 rozporządzenia za
niezgodny z art. 42 ust. 7 ustawy o transporcie drogowym oraz z art. 92 ust. 1 zdaniem pierwszym Konstytucji, przez to, że
wykracza poza zakres upoważnienia ustawowego.
Prokurator Generalny podzielił zarzuty zgłoszone przez wnioskodawcę. Podkreślił, że zawarty w art. 42 ust. 7 ustawy o transporcie
drogowym – stanowiącym upoważnienie do regulacji podstawowej – zwrot: „określi (...) wzory dokumentów potwierdzających wniesienie
tej opłaty” oznaczać miałby upoważnienie dla Ministra Infrastruktury do uregulowania tematyki niewystępującej w ustawie, a
w szczególności do zróżnicowanego potraktowania nabywców poszczególnych rodzajów kart opłaty i określania innych, niż wynikające
z rodzajów opłaty, terminów ważności tych kart.
Analogiczna ocena nasuwa się, w ocenie Prokuratora, gdyby uprawnienie do regulacji zawartej w § 5 ust. 2 rozporządzenia Minister
Infrastruktury wywiódł ze zwrotu: „określi (…) rodzaj i stawki opłaty”. Zdaniem Prokuratora zwrot ten oznacza, że przedmiotem
rozporządzenia, w tym zakresie, mogą być jedynie regulacje o charakterze materialno-prawnym, ograniczone do wyliczenia rodzajów
opłat (od dobowych do rocznych) i przyporządkowania im stawek. Upoważnienie nie zawiera natomiast, w odniesieniu do części
dotyczącej „rodzaju i stawek opłaty”, terminu „tryb”, który otwierałby drogę do uregulowania w rozporządzeniu kwestii proceduralnych,
np. potwierdzenia wniesienia opłaty.
W konkluzji Prokurator Generalny uznał, że kwestionowany przepis stanowi przykład uregulowania w rozporządzeniu zagadnień
pominiętych przez ustawodawcę, które wyinterpretowano w sposób rozszerzający zakres upoważnienia ustawowego, a tym samym –
niezgodnie z wzorcem zawartym w art. 92 ust. 1 zdaniu pierwszym Konstytucji.
4. Pismem z 24 czerwca 2005 r. (znak: TD-1M-020/155/2005) stanowisko w sprawie zajął Minister Infrastruktury. Nie podzielił
w nim zarzutów Rzecznika co do niezgodności kwestionowanego przepisu rozporządzenia z art. 42 ust. 7 ustawy o transporcie
drogowym oraz z art. 92 ust. 1 Konstytucji.
Minister Infrastruktury w uzasadnieniu przytoczył argumentację przedstawioną w piśmie z 26 maja 2004 r. (znak: TD-7m-070/589/2004)
skierowanym do Rzecznika.
5. Pismem procesowym z 8 stycznia 2007 r. Rzecznik na podstawie art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale
Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) cofnął wniosek i wniósł o umorzenie postępowania na podstawie
art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.
Art. 1 pkt 16 lit. d ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.
U. Nr 180, poz. 1497; dalej: ustawa o zmianie ustawy o transporcie drogowym) nadał nowe brzmienie art. 42 ust. 7 ustawy o
transporcie drogowym zawierającemu upoważnienie do wydania rozporządzenia. Równocześnie zgodnie z art. 6 ustawy o zmianie
ustawy o transporcie drogowym dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie delegacji zmienianych tą ustawą zachowały
moc do czasu wydania nowych przepisów wykonawczych, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
Zakwestionowane rozporządzenie zostało zastąpione rozporządzeniem Ministra Transportu z dnia 8 sierpnia 2006 r. w sprawie
opłat za przejazd po drogach krajowych (Dz. U. Nr 151, poz. 1089).
Okoliczności te uzasadniają cofnięcie wniosku na podstawie art. 31 ust. 2 ustawy o TK, a w konsekwencji umorzenie postępowania
przez Trybunał Konstytucyjny.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) wnioskodawca
może do rozpoczęcia rozprawy wycofać wniosek, pytanie prawne albo skargę. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego przyjmuje
się, że prawo do cofnięcia wniosku przed rozpoczęciem rozprawy mieści się w granicach swobodnego uznania wnioskodawcy i jest
jednym z przejawów zasady dyspozycyjności, na której opiera się postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym (por. postanowienia
z: 4 marca 1999 r., sygn. SK 16/98, OTK ZU nr 2/1999, poz. 26, 8 marca 2000 r., sygn. K. 32/98, OTK ZU nr 2/2000, poz. 64,
13 września 2000 r., sygn. K. 24/99, OTK ZU nr 6/2000, poz. 192 oraz z 12 grudnia 2005 r., sygn. K 49/05, OTK ZU nr 11/A/2005,
poz. 142).
Kierując się powyższymi ustaleniami, należy stwierdzić, że Rzecznik skutecznie cofnął wniosek, zatem postępowanie w tym zakresie
podlega umorzeniu w trybie art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.
Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.