W skardze konstytucyjnej z 10 sierpnia 2012 r. Janusz B. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 202 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) „w zakresie, w jakim nie precyzuje okoliczności, w których organ procesowy uprawniony jest do wydania postanowienia o dopuszczeniu opinii o stanie zdrowia podejrzanego sporządzonej przez powołanych biegłych psychiatrów”, z art. 2, art. 30 oraz art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Zdaniem skarżącego zakwestionowany przepis narusza jego prawo do prywatności, w którym mieści się prawo do niepoddawania go badaniu psychiatrycznemu na podstawie arbitralnej decyzji organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze. Przepis ten, nie precyzując warunków, w jakich dopuszczalne jest poddanie podejrzanego lub oskarżonego badaniom psychiatrycznym, narusza też – zdaniem skarżącego – zasady poprawnej legislacji oraz zasadę godności człowieka.

Postanowieniem z 26 września 2012 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, ponieważ stwierdził, że jest ona oczywiście bezzasadna. Poza tym Trybunał ustalił, że skarżący jako wzorzec kontroli zaskarżonej regulacji wskazał art. 2 Konstytucji, który nie może stanowić samodzielnego wzorca w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej. Trybunał stwierdził, że wskazując na brak określenia w art. 202 § 1 k.p.k. sytuacji, w których można zasięgnąć opinii biegłych psychiatrów na temat stanu psychicznego podejrzanego lub oskarżonego, skarżący nie wziął pod uwagę innych przepisów k.p.k. dotyczących zasad powoływania biegłych. Ponadto Trybunał uznał, że w zakresie, w jakim skarżący powołuje się na częste i nieuzasadnione korzystanie przez prokuraturę oraz sądy z możliwości kierowania podejrzanych i oskarżonych na badania psychiatryczne, sformułowane w skardze zarzuty dotyczą sfery stosowania prawa, a zatem nie mogą być przedmiotem rozpoznania przez Trybunał w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 26 września 2012 r. pełnomocnik skarżącego wniósł zażalenie. Zarzucił w nim, że Trybunał niesłusznie przyjął, iż skarga konstytucyjna jest oczywiście bezzasadna. Stwierdził, że art. 202 § 1 k.p.k. budzi wątpliwości konstytucyjne, które mógłby rozwiać jedynie wyrok Trybunału. Ponadto zarzucił, że w zaskarżonym postanowieniu bezpodstawnie pomówiono organ procesowy o nieprawidłowe stosowanie art. 202 § 1, podczas gdy nieprawidłowości w tym zakresie nie dopatrzyły się sądy. Pełnomocnik wskazał także, że Trybunał nie odniósł się do zarzutu naruszenia przez zaskarżony przepis art. 30 Konstytucji oraz niesłusznie przyjął, że art. 2 i art. 30 Konstytucji zostały wskazane jako samodzielne wzorce kontroli, podczas gdy w rzeczywistości zostały one powołane w związku z art. 47 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy w wydanym postanowieniu, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że Trybunał Konstytucyjny analizuje te zarzuty sformułowane w zażaleniu, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia, i do tego ogranicza rozpoznanie tego środka odwoławczego.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego w zażaleniu wniesionym w niniejszej sprawie skarżący nie sformułował żadnych argumentów, które podałyby w wątpliwość przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, przedstawione w postanowieniu z 26 września 2012 r. Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Trybunał zwraca uwagę, że podniesiony w zażaleniu zarzut jakoby w zaskarżonym postanowieniu Trybunał nie uwzględnił tego, że skarżący wskazał art. 2 i art. 30 Konstytucji jako wzorce kontroli pozostające w związku z art. 47 Konstytucji jest niezasadny. Z brzmienia petitum oraz uzasadnienia skargi wniesionej w niniejszej sprawie wynikało bowiem, że skarżący traktuje te przepisy jako samodzielne wzorce kontroli. Trybunał zauważył więc, że art. 2 Konstytucji nie może stanowić takiego wzorca w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej. Dodał przy tym, że nawet gdyby zarzut naruszenia art. 2 Konstytucji traktować jako pozostający w związku z zarzutem naruszenia prawa do prywatności (art. 47 Konstytucji) to trzeba byłoby stwierdzić, że jest on oczywiście bezzasadny. Stwierdził więc, że nawet przy takim sposobie zaskarżenia art. 202 § 1 k.p.k. skardze nie można byłoby nadać dalszego biegu. Nie ma zatem więc podstaw twierdzenie skarżącego, że Trybunał miał obowiązek wezwać skarżącego do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej przez wyjaśnienie czy art. 2 i art. 30 zostały wskazane jako samodzielne czy pomocnicze wzorce kontroli zaskarżonego art. 202 § 1 k.p.k. Z przepisów ustawy o TK nie można bowiem wyprowadzić wniosku, że Trybunał ma obowiązek wezwania skarżącego do usunięcia braków formalnych skargi, niezależnie od tego, czy mogłoby to mieć wpływ na rozstrzygnięcie o nadaniu lub odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Takie rozumienie byłoby sprzeczne z zasadą ekonomiki procesowej, zgodnie z którą należy każdorazowo oceniać zasadność wzywania do usuwania braków formalnych skargi rozumianych jako uchybienie polegające na nieistnieniu pewnego elementu składającego się na całość. Gdy skarga wykazuje uchybienia, które są nieusuwalne, wzywanie do ich poprawienia byłoby niecelowe (zob. postanowienie TK z 17 lutego 2010 r., Ts 185/08, OTK ZU nr 1/B/2010, poz. 27).

Nie znajduje także uzasadnienia twierdzenie skarżącego, że w zaskarżonym postanowieniu Trybunał nie odniósł się do zarzutu naruszenia przez art. 202 § 1 k.p.k. zasady godności człowieka (art. 30 Konstytucji). Z treści postanowienia Trybunału z 26 września 2012 r. wyraźnie wynika bowiem, że fragment mówiący o oczywistej bezzasadności skargi dotyczy zarzutów naruszenia wszystkich wzorców kontroli wskazanych przez skarżącego, a więc zarówno art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji, jak i art. 2 i art. 30 Konstytucji.

Trybunał stwierdza również, że poczynione w zaskarżonym postanowieniu ustalenie, iż skarga konstytucyjna jest oczywiście bezzasadna jest prawidłowe. Skarżący zarzucił niekonstytucyjność art. 202 § 1 k.p.k. „w zakresie, w jakim nie precyzuje okoliczności, w których organ procesowy uprawniony jest do wydania postanowienia o dopuszczeniu opinii o stanie zdrowia psychicznego podejrzanego sporządzonej przez powołanych biegłych psychiatrów”. W uzasadnieniu skargi stwierdził, że taka opinia powinna być dopuszczona tylko wtedy, gdy badanie „z dużym prawdopodobieństwem może mieć znaczenie dowodowe w postępowaniu karnym”. Jak słusznie zauważył Trybunał w postanowieniu z 26 września 2012 r., argumentacja skarżącego nie uwzględnia tego, że inne przepisy k.p.k. – w szczególności art. 193 § 1 k.p.k. – wskazują sytuacje, w których zasięga się opinii biegłych, i ograniczają możliwość korzystania z tych opinii do sytuacji, gdy okoliczności, których mają one dotyczyć, mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Argumenty przytoczone w zażaleniu nie podważają prawidłowości tego ustalenia. Nie znajdują również uzasadnienia twierdzenia skarżącego, że w myśl przepisów Konstytucji wskazanych jako wzorce kontroli dopuszczalność zasięgnięcia opinii biegłych psychiatrów powinna być uzależniona od zgody obrony. Ponadto argumenty sformułowane w zażaleniu w znacznej części dotyczą niezaskarżalności postanowienia prokuratora o dopuszczeniu opinii biegłych psychiatrów, która jednak – jak wskazał sam skarżący – nie jest przedmiotem skargi konstytucyjnej wniesionej w niniejszej sprawie.

W ocenie Trybunału w niniejszym składzie niezasadne jest także twierdzenie skarżącego, iż w postanowieniu z 26 września 2012 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż prokuratura prowadząca postępowanie w sprawie skarżącego naruszyła zaskarżone przepisy, i tym samym pomówił ten organ procesowy. W zaskarżonym postanowieniu Trybunał zauważył bowiem jedynie, że sformułowane przez skarżącego zarzuty zbyt częstego i nieuzasadnionego kierowania podejrzanych i oskarżonych na badania psychiatryczne dotyczą sfery stosowania prawa, a zatem nie mogą być przedmiotem rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny w postępowaniu skargowym.

Na tej podstawie, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.