W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 7 grudnia 2011 r. skarżący zarzucił art. 417 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) sprzeczność z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona na podstawie następującego stanu faktycznego i prawnego. W wyroku z 14 października 2005 r. (sygn. akt II K 699/05) Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku – II Wydział Karny uznał skarżącego za winnego popełnienia przestępstwa z art. 279 § 1 k.k. i skazał go m.in. na karę 2 lat pozbawienia wolności. 25 października 2005 r. skarżący złożył do sądu, który wydał powyższy wyrok, wniosek o zaliczenie na poczet orzeczonej kary okresu niesłusznego tymczasowego aresztowania w sprawie o sygnaturze akt II K 32/01 Sądu Okręgowego w Słupsku oraz o sygnaturze akt III K 141/98 Sądu Okręgowego w Bydgoszczy. Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku – II Wydział Karny w postanowieniu z 6 grudnia 2005 r. (sygn. akt II K 699/05) nie uwzględnił wniosku skarżącego, stwierdziwszy w uzasadnieniu, że sprawy, w których zastosowano tymczasowe aresztowanie, nie toczyły się równocześnie z postępowaniem zakończonym orzeczeniem skazującym. Ponowny wniosek o zaliczenie okresu tymczasowego aresztowania na poczet orzeczonej kary skarżący złożył 16 kwietnia 2007 r. Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku – II Wydział Karny postanowieniem z 20 czerwca 2007 r. (sygn. akt II K 699/05) ponownie odmówił zaliczenia na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okresu tymczasowego aresztowania, ze względu na niespełnienie wynikającego z zaskarżonego przepisu wymogu równoczesności prowadzenia postępowań zakończonych wyrokiem skazującym i tych, w ramach których zastosowano środek zapobiegawczy, jakim jest tymczasowe aresztowanie. Po rozpatrzeniu zażalenia złożonego na powyższe postanowienie Sąd Okręgowy w Gdańsku – XIII Wydział Karny w postanowieniu z 25 września 2007 r. (sygn. akt XIII Kz 582/07) utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie.

Z wydaniem wskazanych rozstrzygnięć skarżący wiąże naruszenie zasady równości. Jego zdaniem z zaskarżonego art. 417 k.p.k. wynikają przywileje tylko dla określonej grupy osób niesłusznie tymczasowo aresztowanych, tj. dla tych, którzy popełnili czyn zabroniony przed uprawomocnieniem się wyroku uniewinniającego. Tymczasem o tym, czy postępowanie zakończone wyrokiem uniewinniającym, w ramach którego zastosowano tymczasowe aresztowanie, i postępowanie zakończone wyrokiem skazującym będą prowadzone równocześnie (co dopiero umożliwiałoby zaliczenie okresu tymczasowego aresztowania na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności), decyduje niekiedy efektywność aparatu sądowoadministracyjnego. Zaskarżony przepis narusza zatem zasadę równości przez faworyzowanie grupy osób niesłusznie tymczasowo aresztowanych, których postępowania prawomocnie zakończone wyrokiem skazującym były prowadzone w tym samym czasie co postępowanie zakończone wyrokiem uniewinniającym. Skarżący zwraca uwagę, że dolegliwości poniesione na skutek niesłusznego tymczasowego aresztowania są identyczne, niezależnie od tego, czy w tym samym czasie toczyło się postępowanie zakończone wyrokiem skazującym; osoby tymczasowo aresztowane w równym stopniu doznają szkody i krzywdy na skutek błędnych działań organów sądowoadministracyjnych.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 16 stycznia 2012 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia w terminie 7 dni braków skargi konstytucyjnej, m.in. przez określenie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności oraz w jaki sposób zostały naruszone przez wydanie rozstrzygnięcia na podstawie kwestionowanego przepisu, ponadto wskazanie rozstrzygnięcia, z którym skarżący wiąże naruszenie praw lub wolności, a także orzeczeń wydanych w ramach wyczerpania drogi prawnej.

W piśmie procesowym nadesłanym w celu wykonania zarządzenia skarżący stwierdził, że zakwestionowany przepis narusza prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Uzasadniając ten zarzut, powtórzył argumenty przedstawione już w skardze konstytucyjnej. Skarżący wskazał, że ostatecznym rozstrzygnięciem w jego sprawie jest postanowienie Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku – II Wydział Karny z 20 czerwca 2007 r. (sygn. akt II K 699/05), a rozstrzygnięciem wyczerpującym drogę prawną jest postanowienie Sądu Okręgowego w Gdańsku – XIII Wydział Karny z 25 września 2007 r. (sygn. akt XIII Kz 582/07), które zostało doręczone skarżącemu 4 października 2007 r.

Postanowieniem z 17 maja 2012 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej, wskazując w uzasadnieniu na przekroczenie 3-miesięcznego terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej, oraz niewskazanie konstytucyjnego prawa lub konstytucyjnej wolności, które doznały naruszenia na skutek wydania rozstrzygnięcia na podstawie kwestionowanej regulacji.

W zażaleniu złożonym na powyższe postanowienie skarżący wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej, uzasadniając jego niedotrzymanie złym stanem zdrowia psychicznego. Odnosząc się do drugiej z podstaw odmowy nadania skardze dalszego biegu, skarżący stwierdził, że z uzasadnienia skargi wprost wynikają wolności konstytucyjne, które zostały naruszone, tj. nietykalność i wolność osobista.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie Trybunału jest prawidłowe, a złożone zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy wskazać na niemożność przywrócenia terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. Kwestia charakteru terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej była wielokrotnie rozważana w rozstrzygnięciach Trybunału Konstytucyjnego, w których jednoznacznie stwierdzono, iż termin ten ma charakter materialnoprawny, jest terminem zawitym, wyznaczającym czasowe granice dla podjęcia przez skarżącego obrony przysługujących mu praw i wolności konstytucyjnych. Charakter terminu wynika z istoty skargi konstytucyjnej, która nie jest zwykłym środkiem zaskarżenia w normalnym toku instancji. Termin ten nie podlega przywróceniu (zob. postanowienia TK z 11 lipca 2000 r., Ts 53/00, OTK ZU nr 6/2000, poz. 232; 28 listopada 2000 r., Ts 98/00, OTK ZU nr 6/2001, poz. 180).

Niezależnie od powyższego należy podnieść, że wniosek o przywrócenie terminu, o którym mowa w powoływanym przez skarżącego art. 168 § 1 k.p.c., może być wniesiony w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminowi (art. 169 § 1 k.p.c.). Tymczasem skarżący wniósł pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu, wraz z dołączoną do niego skargą konstytucyjną, w terminie 7 dni, ale liczonym od daty doręczenia postanowienia odmawiającego nadania skardze dalszego biegu, a nie od momentu ustania przyczyny uniemożliwiającej dokonanie czynności procesowej w przewidzianym dla niej terminie.

W odniesieniu do zarzutu wysuniętego przez skarżącego wobec drugiej z podstaw odmowy nadania skardze dalszego biegu należy przypomnieć, że zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 16 stycznia 2012 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej, m.in. przez wskazanie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności zostały naruszone przez wydanie rozstrzygnięcia na podstawie kwestionowanego przepisu, oraz określenie sposobu tego naruszenia. W piśmie uzupełniającym stwierdzone braki skargi skarżący ponownie powołał się na naruszenie zasady równości.

Wbrew twierdzeniu skarżącego, ani w petitum skargi, ani w jej uzasadnieniu nie wskazano na naruszenie nietykalności i wolności osobistej, koncentrując się na wykazaniu naruszenia zasady równości. Trybunał nie ma kompetencji, aby z urzędu ustalać, jakie prawa lub wolności mogły doznać naruszenia przez wydanie rozstrzygnięcia na podstawie kwestionowanego przepisu. Zgodnie z art. 66 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) Trybunał Konstytucyjny jest bowiem związany granicami skargi konstytucyjnej.

Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny uznał za w pełni uzasadnione postanowienie z 17 maja 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu analizowanej skardze konstytucyjnej i nie uwzględnił zażalenia złożonego na to postanowienie.