W skardze konstytucyjnej z 28 stycznia 2009 r., sporządzonej przez pełnomocnika skarżącego, zakwestionowana została zgodność art. 7 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2003 r. Nr 106, poz. 1002, ze zm.; dalej: u.o.z.) z Konstytucją.

W opinii skarżącego zakwestionowany przepis narusza konstytucyjną zasadę domniemania niewinności, albowiem pozwala na czasowe odebranie zwierzęcia właścicielowi, w sytuacji stwierdzenia, że jego właściciel znęca się nad nim, bez konieczności wydania wyroku przez właściwy sąd karny, którego treścią byłoby stwierdzenie winy przestępstwa znęcania się nad zwierzętami.

Skarga konstytucyjna została skierowana na podstawie następującego stanu faktycznego.

Burmistrz Miasta i Gminy Końskie decyzją z 24 kwietnia 2006 r. (znak: UKO.GJ.708-1/2/06) odebrał czasowo skarżącemu stado koni w ilości 13 sztuk i czasowo przekazał je innemu podmiotowi. W wyniku wniesionego odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Kielcach uchyliło zaskarżoną decyzję i orzekło co do istoty sprawy w ten sposób, że czasowo odebrało 15 koni skarżącego, przekazując je innemu podmiotowi. Decyzja ta została zaskarżona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, który wyrokiem z 31 maja 2007 r. (sygn. akt II SA/Ke 446/06) oddalił skargę, stwierdzając zgodność z prawem zakwestionowanego w skardze rozstrzygnięcia. Także wniesiona do Naczelnego Sądu Administracyjnego skarga kasacyjna została oddalona wyrokiem NSA z 7 sierpnia 2008 r. (sygn. akt II OSK 1619/07).

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Nie każda skarga konstytucyjna skierowana do Trybunału Konstytucyjnego może zostać rozpoznana merytorycznie. Jest to środek ochrony wolności lub praw niezwykle sformalizowany i obowiązkiem skarżącego jest spełnienie wymogów warunkujących dopuszczalność skargi, wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i z art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z przywołanymi regulacjami skarga poza wymaganiami dotyczącymi pisma procesowego powinna zawierać: dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją, wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone oraz uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego. Z przytoczonego powyżej przepisu wynika, że przedmiotem skargi może stać się wyłącznie przepis stanowiący podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego wobec skarżącego. Zarzuty skargi zaś muszą uprawdopodabniać niekonstytucyjność kwestionowanej regulacji, co oznacza konieczność wywiedzenia ze skarżonych przepisów określonej normy, powołanie właściwych wzorców konstytucyjnych zawierających podmiotowe prawa przysługujące podmiotom prawa prywatnego i – przez porównanie treści płynących z obu regulacji – wykazanie ich wzajemnej sprzeczności. Innymi słowy, trzon skargi stanowi prawidłowe wskazanie normy płynącej z podstawy normatywnej rozstrzygnięcia i powiązanie jej z adekwatnymi wzorcami konstytucyjnymi. Brak takiej korelacji oznacza oczywistą bezzasadność skargi i obliguje Trybunał do odmowy nadania jej dalszego biegu. Sytuacja taka zachodzi w niniejszej sprawie.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że przywołany jako wzorzec kontroli art. 42 ust. 3 Konstytucji, statuujący zasadę domniemania niewinności, w żadnej mierze nie może zostać oceniony jako adekwatny przepis Konstytucji dla oceny treści art. 7 u.o.z.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego regulacja zawarta w zaskarżonym przepisie zmierza do wymuszenia na właścicielu stworzenia takich warunków przetrzymywania zwierząt, aby odpowiadały one wysłowionej w art. 1 u.o.z. regule, głoszącej, że zwierzę jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Idei tej odpowiada prewencyjny cel sankcji ustanowionej w kwestionowanym w niniejszej sprawie art. 7 u.o.z. Przewidziana w nim sankcja czasowego odbioru zwierzęcia nie stanowi odpłaty za popełniony czyn, lecz ma charakter środka przymusu służącego zapewnieniu realizacji wykonawczo-zarządzających zadań administracji. Przepis ten jest w istocie zapowiedzią negatywnych konsekwencji, jakie nastąpią w przypadku naruszenia obowiązków wynikających z ustawy – zapewnienia odpowiadających godności zwierzęcia warunków jego przechowywania. Sankcja ta stanowi zatem przejaw interwencjonizmu państwowego w sferę, która została uznana przez ustawodawcę za szczególnie istotną.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że funkcja represyjna nie jest zasadniczym celem zaskarżonej regulacji, przewidziana w niej sankcja nie sprowadza się do wyrządzenia osobistej dolegliwości za naruszenie fundamentalnych zasad współżycia ludzi w społeczeństwie. Z tego względu kara ta nie mieści się w systemie prawa karnego i nie może być objęta konstytucyjnymi regułami odpowiedzialności karnej. Konsekwencją sformułowania przez Trybunał takiej konstatacji jest stwierdzenie nieadekwatności w niniejszej sprawie wzorca określonego w art. 42 Konstytucji.

Skoro skarga konstytucyjna nie spełnia warunku formalnego – nie wskazuje w sposób prawidłowy konstytucyjnego prawa podmiotowego podlegającego ochronie – Trybunał Konstytucyjny, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 oraz art. 47 ust. 1 ustawy o TK, odmawia nadania jej dalszego biegu.