W skardze konstytucyjnej z 1 lipca 2005 r. skarżąca zakwestionowała zgodność z Konstytucją art. 68 ust. 1 pkt 7 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (dalej: u.g.n.). Zaskarżonemu unormowaniu u.g.n. skarżąca zarzuciła niezgodność z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji, wyrażającym zasadę równości wobec prawa. Istota takiej niezgodności polegać ma – zdaniem skarżącej – na zbyt ogólnym ujęciu przez ustawodawcę normy upoważniającej Radę Gminy do wprowadzania bonifikat stosowanych przy wykupie przez najemców nieruchomości gminnych stanowiących lokale mieszkalne. W szczególności art. 68 ust. 1 pkt 7 u.g.n. nie zapobiega uwzględnianiu przez organy samorządowe dodatkowych – nieprzewidzianych w tym przepisie – kryteriów przy udzielaniu tych bonifikat.

Skarga konstytucyjna została sformułowana w związku z następującą sprawą. Uchwałą z 29 czerwca 1999 r. (nr X/84/99), podjętą na podstawie art. 68 ust. 1 pkt 7 i ust. 2 u.g.n., Rada Miejska w Strzyżowie udzieliła bonifikat przy sprzedaży lokali mieszkalnych w budynkach stanowiących własność Miasta i Gminy Strzyżów. Uchwałę tę skarżąca zaskarżyła do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie – Ośrodek Zamiejscowy w Rzeszowie, domagając się stwierdzenia jej niezgodności z prawem, na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Skarga ta została oddalona wyrokiem Sądu Administracyjnego z 1 sierpnia 2002 r. (sygn. akt SA/Rz 460/02). Sąd nie stwierdził, aby kwestionowana uchwała naruszała interes prawny skarżącej. W szczególności uznał, że rada gminy może – na podstawie zaskarżonego przepisu u.g.n. – określać bonifikaty według własnego uznania, zarówno pod względem ich wysokości, jak i określenia lokali, których dotyczą. Wniesiona przez skarżącą skarga kasacyjna od tego orzeczenia została oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 stycznia 2005 r. (sygn. akt OSK 132/04). W uzasadnieniu sąd stwierdził, że skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionej podstawy. W szczególności nie można – zdaniem sądu – zasadnie utrzymywać, że Rada Gminy naruszyła prawo działając według uznania, jeżeli na takie uznanie zezwala ustawa. Ponadto, nie można utrzymywać, aby Rada Gminy złamała konstytucyjną zasadę równości, jeżeli zarazem nie podnosi się, że niezgodna z Konstytucją jest sama ustawa upoważniająca do podejmowania uchwały takiej treści.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych wolności lub praw, realizującym tę ochronę przez eliminację z systemu prawnego przepisów ustaw lub innych aktów normatywnych, stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej, naruszającego wolności lub prawa albo obowiązki skarżącego określone w Konstytucji. Warunkiem dopuszczalności korzystania ze skargi konstytucyjnej jest uczynienie jej przedmiotem wyłącznie takich przepisów, które były podstawą indywidualnego rozstrzygnięcia wydanego w sprawie skarżącego. W odróżnieniu od kontroli wszczynanej przed Trybunałem Konstytucyjnym za pomocą tzw. wniosków, przez podmioty wymienione w art. 191 ust. 1 pkt 1-5 Konstytucji, postępowanie inicjowane skargą konstytucyjną nie może mieć charakteru abstrakcyjnego. Podstawową przesłanką warunkującą możliwość zakwestionowania zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących przedmiot skargi jest ich uprzednie zastosowanie w indywidualnej sprawie skarżącego. Efektem takiego zastosowania staje się ostateczne orzeczenie, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Na osobie występującej ze skargą spoczywa w związku z tym szereg powinności, których realizacja umożliwia Trybunałowi weryfikację spełnienia opisanej wyżej przesłanki. Należą do nich m.in. dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji, jak też załączenie do skargi wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia, wydanego na podstawie zakwestionowanego aktu normatywnego (art. 47 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym).

Trzeba ponadto podkreślić, że wymóg zakwestionowania za pomocą skargi konstytucyjnej przepisów wykazujących kwalifikację przewidzianą w art. 79 ust. 1 Konstytucji rozumiany być winien w ten sposób, iż mowa jest w nim o przepisach, których zawartość normatywna wyznaczała merytoryczną treść rozstrzygnięcia podejmowanego w sprawie skarżącego. Kwalifikacji powyższej nie spełniają natomiast takie unormowania, których zależność względem wydawanego orzeczenia polegała jedynie na tym, że organ orzekający wypowiadał się wyłącznie o ich zgodności z innymi przepisami, działając w ramach odrębnej – wobec postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym – procedury ich kontroli.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, wniesiona skarga konstytucyjna nie spełnia wskazanych wyżej przesłanek dopuszczalności występowania z tym środkiem ochrony praw i wolności. Przedmiotem skargi uczyniła skarżąca art. 68 ust. 1 pkt 7 u.g.n. Zgodnie z tym unormowaniem, właściwy organ może udzielić za zgodą, odpowiednio wojewody lub sejmiku, bonifikaty od ceny ustalonej zgodnie z art. 67 ust. 3 u.g.n., jeżeli nieruchomość jest sprzedawana jako lokal mieszkalny. Na podstawie cytowanego przepisu Rada Gminy w Strzyżowie podjęła uchwałę, w przedmiocie udzielenia bonifikat przy sprzedaży lokali mieszkalnych w budynkach stanowiących własność Miasta i Gminy Strzyżów. Skarżąca podjęła próbę zakwestionowania legalności powyższej uchwały, formułując wobec niej (po bezskutecznym wezwaniu Rady Gminy do usunięcia naruszenia prawa) skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie – Ośrodek Zamiejscowy w Rzeszowie. W ten sposób zainicjowane zostało postępowanie, w którym zaskarżona uchwała stanowiła przedmiot kontroli realizowanej przez sąd administracyjny. Postępowanie to zakończyło się wraz z wydaniem prawomocnego wyroku przez Naczelny Sąd Administracyjny, którym oddalona została skarga kasacyjna skarżącej. Należy więc stwierdzić, że w sprawie, w związku z którą sformułowana została skarga konstytucyjna nie doszło do wydania orzeczenia opartego na przepisie stanowiącym jej przedmiot. Podstawą prawną wydanych przez sądy administracyjne wyroków nie był bowiem zakwestionowany art. 68 ust. 1 pkt 7 u.g.n. Taka zaś zależność – jak to już podkreślano – warunkuje dopuszczalność jego zaskarżania w tym trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. Należy przy tym podkreślić, że za podstawę wydanego przez Naczelny Sąd Administracyjny ostatecznego orzeczenia nie mogłyby być również uznane przepisy samej uchwały Rady Gminy, które w postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 101 ustawy o samorządzie gminnym stanowią jedynie przedmiot kontroli. Także więc i w odniesieniu do tych unormowań nie byłby w niniejszym przypadku spełniony warunek, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.