1. W dniu 30 marca 2007 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów o stwierdzenie, że: 1) art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277), w brzmieniu nadanym przez art. 35 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej (Dz. U. Nr 106, poz. 496, ze zm.) rozumiany jako umożliwiający powołanie na stanowisko Komendanta Głównego Policji osoby niebędącej policjantem jest niezgodny z art. 2 Konstytucji; 2) art. 6b ust. 4 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277), w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 21 lipca 2006 r. o zmianie ustawy o Policji oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 148, poz. 1122), zwana dalej ustawą o Policji, w zakresie, w jakim wyłącza policjantów z kręgu osób, które mogą być powołane na stanowisko zastępcy komendanta wojewódzkiego i Komendanta Stołecznego do spraw służb wspomagających działalność Policji jest niezgodny z art. 2, art. 31 ust. 3 i art. 32 Konstytucji; 3) art. 25a ust. 1 ustawy o Policji, w zakresie, w jakim uniemożliwia on policjantowi przeniesienie na własną prośbę do służby w Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego lub Centralnego Biura Antykorupcyjnego jest niezgodny z art. 32 Konstytucji; 4) art. 35a ust. 1 ustawy o Policji, w zakresie, w jakim nie ustala zasad poddawania policjanta procedurze określającej jego predyspozycje do służby na określonych stanowiskach lub w określonych komórkach organizacyjnych, zakresu badań, jak i minimalnych kryteriów oceny ich wyników jest niezgodny z art. 2 i art. 32 Konstytucji; 5) art. 35a ust. 5 ustawy o Policji, w zakresie, w jakim nie określa wytycznych dla ministra właściwego do spraw wewnętrznych do wydania rozporządzenia jest niezgodny z art. 2 i art. 92 ust. 1 Konstytucji; 6) art. 37a pkt 1 ustawy o Policji, w zakresie, w jakim nie ustala przesłanek przeniesienia policjanta do dyspozycji przełożonego oraz okresu pozostawienia w tej dyspozycji jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. Konstytucji; 7) art. 41 ust. 2 pkt 9 ustawy o Policji, w zakresie, w jakim ustala dwunastomiesięczny miesięczny termin trwania zawieszenia policjanta w czynnościach służbowych, spowodowanego prowadzeniem postępowania karnego lub skarbowego jest niezgodny z art. 2 i art. 42 ust. 3 Konstytucji; 8) art. 62 ust. 2 ustawy o Policji, w zakresie, w jakim nie określa przesłanek złożenia oświadczenia o stanie majątkowym na żądanie przełożonego właściwego w sprawach osobowych jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji; 9) art. 62 ust. 8 ustawy o Policji, w zakresie, w jakim nie zawiera wytycznych do wydania rozporządzenia jest niezgodny z art. 92 ust. 1 Konstytucji; 10) art. 62a ustawy o Policji, w zakresie, w jakim zobowiązuje policjanta do informowania przełożonego właściwego w sprawach osobowych o podjęciu przez małżonka lub osobę pozostającą we wspólnym gospodarstwie rodzinnym określonego w tym przepisie zajęcia jest niezgodny z art. 2 w zw. z art. 51 ust. 2, art. 47 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji; 11) art. 94 ust. 1a ustawy o Policji jest niezgodny z art. 2, art. 32 i art. 46 Konstytucji; 12) art. 95 ust. 2 pkt 9 ustawy o Policji jest niezgodny z art. 2, art. 32 i art. 46 Konstytucji; 13) art. 114 ust. 1 pkt 2 ustawy o Policji, w zakresie, w jakim policjantom, którzy podjęli służbę przed dniem wejścia w życie ustawy o zmianie ustawy o Policji, ogranicza wymiar ekwiwalentu za niewykorzystane urlopy wypoczynkowe i dodatkowe oraz za niewykorzystany czas wolny od służby do ostatnich 3 lat służby jest niezgodny z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32 i art. 66 ust. 2 Konstytucji.

2. Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 maja 2007 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych wniosku poprzez: dołączenie wyciągu z protokołu pozwalającego stwierdzić, że uchwała została podjęta zgodnie ze statutem organizacji (4 egzemplarze); powołanie przepisu prawa lub statutu, wskazującego, że kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy; wskazanie, w jakim zakresie art. 35a ust. 5 ustawy o Policji jest niezgodny z art. 32 Konstytucji; sprecyzowanie, czy w pkt 13 wniosku przedmiotem badania zgodności art. 114 ust. 1 pkt 2 ustawy o Policji jest art. 66 ust. 2 czy art. 66 ust. 1 Konstytucji.

3. W piśmie z dnia 19 maja 2007 r. pełnomocnik wnioskodawcy odniósł się do stwierdzonych braków formalnych wniosku.

4. Postanowieniem z dnia 3 lipca 2007 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wnioskowi Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów w zakresie dotyczącym stwierdzenia zgodności art. 5 ust. 3 ustawy o Policji z art. 2 Konstytucji, a także art. 37a pkt 1 ustawy o Policji z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że wniosek – w odniesieniu do kontroli art. 5 ust. 3 ustawy o Policji – trudno uznać za złożony w celu ochrony interesów prawnych członków związku zawodowego policjantów, tzn. w granicach legitymacji, którą wyznacza art. 191 ust. 2 Konstytucji. W szczególności, art. 2 Konstytucji powołany jako wzorzec kontroli wskazuje jednoznacznie, że zamiarem wnioskodawcy jest ochrona interesu ogólnospołecznego (przestrzeganie zasady zgodności aktów normatywnych w hierarchicznym systemie źródeł powszechnie obowiązującego prawa). Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji, argumentację o takim charakterze mogą bowiem przedstawiać jedynie podmioty legitymowane generalnie. Trybunał zwrócił także uwagę na stanowisko wnioskodawcy, który przyczyn naruszenia art. 2 Konstytucji upatruje w niespójności zaskarżonego art. 5 ust. 3 ustawy o Policji z przepisami innych aktów normatywnych (ustawy i rozporządzeń). Należało zatem wyjaśnić, że Trybunał Konstytucyjny nie orzeka o poziomej zgodności norm ustawowych oraz – co oczywiste – nie bada zarzutu niespójności norm ustawy z normami rozporządzeń (tak w rozpatrywanym wniosku), bowiem kontrola norm ma zawsze charakter hierarchiczny. Trybunał zauważył przy tym, że wnioskodawca, sugerując „zbytnią lakoniczność” art. 5 ust. 3 ustawy o Policji w porównaniu z art. 6b, art. 6c i art. 6d tejże ustawy, nie wyjaśnia, w jakiej mierze cecha ta wpływa na zupełność zaskarżonego przepisu (pominięcie prawodawcze) oraz implikuje „rozbieżności interpretacyjne” w jego stosowaniu, prowadząc do naruszenia art. 2 Konstytucji.

Oceniając zasadność zarzutów skierowanych przeciwko art. 37a pkt 1 ustawy o Policji, Trybunał uznał, że przepis ten explicite stanowi zarówno o przesłance przeniesienia, tzn. „przypadku zwolnienia z dotychczas zajmowanego stanowiska służbowego”, jak i czasie pozostawania w dyspozycji, tzn. „na okres poprzedzający powołanie lub mianowanie na inne stanowisko służbowe albo zwolnienie ze służby, nie dłuższy niż 12 miesięcy”. Wskazując na oczywistą bezzasadność wniosku w tak wyznaczonym zakresie, Trybunał Konstytucyjny postanowił odmówić nadania mu dalszego biegu.

5. W zażaleniu z 19 lipca 2007 r. pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i merytoryczne rozpoznanie wniosku również w odniesieniu do art. 5 ust. 3 i art. 37a pkt 1 ustawy o Policji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Trybunał Konstytucyjny, rozpatrując zażalenie, koncentruje się na badaniu zarzutów w nim podniesionych i do tego ogranicza rozpoznanie wniesionego środka odwoławczego. Zobowiązany jest na podstawie art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) do badania legitymacji podmiotów wskazanych w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji, domagających się wszczęcia abstrakcyjnej kontroli norm. Tylko wnikliwe zbadanie wniosku casu ad casum – już w stadium postępowania wstępnego – prowadzić może do ujednolicenia praktyki orzeczniczej w tych sprawach, zapobiegając zarówno bezpodstawnemu nadawaniu biegu wnioskom nieuprawnionych podmiotów, jak i bezpodstawnej odmowie nadania biegu wnioskom pochodzącym od podmiotów uprawnionych.

2. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń dokonanych w przedmiotowym postanowieniu, a tym samym nie zasługują na uwzględnienie.

Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że argumenty zażalenia abstrahują od wskazanych przez Trybunał przesłanek odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi w zakresie orzekania o zgodności art. 5 ust. 3 ustawy o Policji. Pełnomocnik wnioskodawcy, choć kwestionuje trafność rozstrzygnięcia Trybunału, to jednocześnie uzasadnia zaskarżenie, formułując nowy zarzut materialny. Przekonuje, że brzmienie art. 5 ust. 3 zaskarżonej ustawy w kontekście brzmienia art. 4 ust. 1 w związku z art. 6 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych (Dz. U. Nr 170, poz. 1217, ze zm.; dalej: ustawa o państwowym zasobie kadrowym) dowodzi istnienia między nimi sprzeczności. W konkluzji twierdzi, że niejasne rozwiązania prawne określające tryb powoływania Komendanta Głównego Policji (oraz jego zastępców) uzasadniają legitymację związku wnioskodawcy, bowiem utrudniają osiągnięcie jednego z tych stanowisk przez policjantów.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, powyższy argument nie prowadzi do swoiście rozumianej konwalidacji braku zdolności wnioskowej Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów w zakresie kontroli art. 5 ust. 3 ustawy o Policji z art. 2 Konstytucji. Co więcej, zakres zarzutu wyznacza –implicite – nowy przedmiot kontroli, który obejmuje przywołane przepisy ustawy o państwowym zasobie kadrowym. Oznacza to, że pełnomocnik wnioskodawcy, opierając zaskarżenie na nowym zarzucie materialnym, wykroczył poza upoważnienie udzielone przez Zarząd Główny Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów w uchwale z 29 marca 2007 r. (ZZ-317/2007) o skierowaniu wniosku do Trybunału Konstytucyjnego.

Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że stanowisko przedstawione w zażaleniu nie odnosi się również do przesłanek odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi w zakresie orzekania o zgodności art. 37a pkt 1 ustawy o Policji. Pełnomocnik wnioskodawcy, choć podziela pogląd Trybunału, zgodnie z którym „przepis ten określa podstawę skierowania policjanta do dyspozycji oraz czas jej trwania”, to jednak zarzuca, że Trybunał nie wziął pod uwagę „jednoczesnej niedookreśloności obu wymienionych tam podstaw materialnych”. Pomijając uzasadnienie powyższego twierdzenia, koncentruje się natomiast na negatywnej ocenie skutków finansowych, które niesie za sobą skierowanie policjanta do dyspozycji przełożonego (obniżenie lub pozbawienie dodatków, wpływające na wysokość świadczenia emerytalnego).

Trybunał Konstytucyjny stwierdza zatem, że wyjaśnień pełnomocnika wnioskodawcy nie cechuje merytoryczny związek z przesłanką odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi w zakresie orzekania o zgodności art. 31a pkt 1 ustawy o Policji z art.2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji i dlatego nie zasługują na uwzględnienie.

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny uznając, że zażalenie nie podważyło zasadności stanowiska zajętego w zaskarżonym postanowieniu, orzekł jak w sentencji.