Rada Gminy Raciąż wnioskiem z 8 grudnia 2004 r. zwróciła się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności § 1 pkt 4a
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie ustalenia granic, zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin
i miast oraz nadania miejscowości statusu miasta (Dz. U. Nr 169, poz. 1767) z art. 2, art. 7, art. 15 ust. 2, art. 16 ust.
1, art. 31 ust. 3 i art. 92 ust. 2 Konstytucji oraz z art. 4, art. 4a i art. 4b ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 1 lutego 2005 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia, w terminie 7 dni od
dnia doręczenia zarządzenia, braków formalnych wniosku, poprzez doręczenie oryginału i trzech kopii uchwały Rady Gminy Raciąż
z 12 listopada 2004 r. (Nr XIX/132/2004) w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.
W dniu 11 lutego 2005 r. dostarczono do Trybunału Konstytucyjnego pismo, w którym wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych
przez Trybunał braków formalnych.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa
o TK) wniosek przedstawiony przez organy stanowiące samorządu terytorialnego podlega wstępnemu rozpoznaniu w składzie jednego
sędziego, na posiedzeniu niejawnym. W postępowaniu tym Trybunał Konstytucyjny bada, czy złożony wniosek odpowiada wymogom
formalnym oraz czy nie jest oczywiście bezzasadny. Trybunał rozstrzyga w szczególności, czy wniosek pochodzi od uprawnionego
podmiotu.
Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji jednym z podmiotów uprawnionych do inicjowania hierarchicznej kontroli zgodności
norm są organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego. Dla wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym konieczne
jest zatem podjęcie przez organ stanowiący danej jednostki samorządu terytorialnego uchwały w sprawie wystąpienia do Trybunału
Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności aktu normatywnego z aktem normatywnym o wyższej mocy prawnej. Uchwała ta
winna w sposób jednoznaczny wyrażać wolę wszczęcia postępowania przed Trybunałem, a także jednoznacznie określać przedmiot
zaskarżenia oraz wzorce kontroli. Organ stanowiący musi wskazać konkretne przepisy aktu normatywnego, które kwestionuje, oraz
dokładnie określić przepisy aktu normatywnego o wyższej mocy prawnej, które mają stanowić podstawę kontroli w danej sprawie.
W przypadku braku uchwały, podjętej przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, postępowanie w ogóle nie może
zostać wszczęte. Żaden inny organ nie ma bowiem kompetencji do przyjęcia – w imieniu organu stanowiącego jednostki samorządu
terytorialnego – rozstrzygnięcia o zainicjowaniu postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, ani też decydowania w przedmiocie
określenia zarówno zakresu zaskarżenia, jak i podstawy kontroli. Podmiot umocowany do reprezentowania organu stanowiącego
jednostki samorządu terytorialnego może jedynie – na podstawie i w granicach upoważnienia organu stanowiącego – sporządzić
i przekazać stosowne pismo procesowe, odpowiadające wymogom określonym w art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o TK, w celu wykonania
uchwały organu stanowiącego samorządu terytorialnego.
2. W rozpoznawanej sprawie Rada Gminy Raciąż podjęła 12 listopada 2004 r. uchwałę w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału
Konstytucyjnego (Nr XIX/132/2004). Trybunał Konstytucyjny ustalił, że zgodnie z § 1 tejże uchwały, jako wzorce kontroli zaskarżonego
przepisu, wskazano art. 2, art. 7, art. 15 ust. 2, art. 16 ust. 1, art. 32 oraz art. 92 ust. 2 Konstytucji.
Tymczasem, wniosek złożony do Trybunału Konstytucyjnego w imieniu Rady Gminy Raciąż zmodyfikował przyjęte w powyższej uchwale
wzorce kontroli w ten sposób, że rozszerzył je o zarzut niezgodności z art. 31 ust. 3 Konstytucji, pomijając jednocześnie
badanie zgodności z art. 32 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji stwierdza, że rozpatrywany wniosek w odniesieniu do
żądania kontroli zgodności zaskarżonego przepisu z art. 31 ust. 3 Konstytucji, pochodzi od nieuprawnionego podmiotu i z tego
względu nie może wywołać skutku w postaci wszczęcia, w tak wyznaczonym zakresie, postępowania w sprawie hierarchicznej kontroli
zgodności norm.
Biorąc pod uwagę powyższą okoliczność Trybunał Konstytucyjny postanowił, jak w sentencji.