Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.;
dalej: ustawa o TK) wszczęcie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym następuje na podstawie wniosku, pytania prawnego
albo skargi konstytucyjnej „uprawnionego podmiotu”. Podmioty, które mogą wystąpić z wnioskiem w sprawie hierarchicznej kontroli
norm wskazuje art. 191 ust. 1 Konstytucji. Natomiast podmiotom wymienionym w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji ustrojodawca
przyznaje tzw. ograniczoną zdolność wnioskowania (legitymację szczegółową), obligując je do wykazania, że kwestionowany akt
normatywny dotyczy spraw objętych ich zakresem działania (art. 191 ust. 2 Konstytucji). Wniosek pochodzący od podmiotu legitymowanego
szczegółowo powinien zatem nie tylko odpowiadać wymaganiom dotyczącym pism procesowych oraz zawierać treść określoną w art.
32 ust. 1 pkt 1-4 ustawy o TK, ale nadto powoływać przepis prawa lub statutu wskazujący, że kwestionowana ustawa lub inny
akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania danego organu lub organizacji (art. 32 ust. 2 ustawy o TK). Konsekwencją
tych uregulowań jest art. 36 ustawy o TK, zgodnie z którym wniosek pochodzący od organu lub organizacji wymienionych w art.
191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji jest kierowany do sędziego Trybunału Konstytucyjnego w celu wstępnego rozpoznania. Instytucja
ta zapobiega nadaniu biegu wnioskowi w sytuacji, gdy postępowanie wszczęte przed Trybunałem Konstytucyjnym podlegałoby umorzeniu
z powodu niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK), spowodowanej brakiem podmiotu uprawnionego
do złożenia wniosku. Tym samym, wstępne rozpoznanie umożliwia – już w początkowej fazie postępowania – eliminację spraw, które
nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozpoznania. Przyjąć zatem należy, że w trakcie wstępnego rozpoznania badaniu podlega
nie tylko realizacja wymagań stawianych pismom procesowym, ale także – a nawet przede wszystkim – kwestia, czy podmiot występujący
z wnioskiem spełnia kryteria uzasadniające zakwalifikowanie go do kręgu organów lub organizacji wskazanych w art. 191 ust.
1 pkt 3-5 Konstytucji oraz czy wskazane przez ten podmiot przepisy prawa lub postanowienia statutu rzeczywiście uzasadniają
związek między zakresem działania danego podmiotu a kwestionowanym we wniosku aktem normatywnym (art. 191 ust. 2 Konstytucji).
Ponadto, zgodnie z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, wstępne rozpoznanie służy eliminacji wniosków „oczywiście bezzasadnych”. Dopiero
spełnienie wszystkich wyżej wskazanych przesłanek uzasadnia nadanie dalszego biegu wnioskowi złożonemu przez podmiot legitymowany
szczegółowo.
2. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wyjaśniał znaczenie pojęcia „spraw objętych zakresem działania”, użytego w art. 191
ust. 2 Konstytucji w przypadku organizacji zawodowej (zob. postanowienia TK z: 12 lutego 2003 r., Tw 59/02, OTK ZU nr 1/B/2003,
poz. 8; 26 marca 2003 r., Tw 60/02, OTK ZU nr 1/B/2003, poz. 10 oraz postanowienie pełnego składu TK z 28 stycznia 2004 r.,
Tw 74/02, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 2 dotyczące podmiotów legitymowanych szczegółowo). W zakresie tak rozumianych „spraw” mieszczą
się jedynie te, które odnoszą się do interesów bezpośrednio związanych z wykonywaniem zawodu. W przypadku organizacji zawodowej
konieczne jest również zbadanie przez Trybunał Konstytucyjny, czy powołane wzorce kontroli należą do uprzednio wyznaczonego
zakresu działania podmiotu wszczynającego postępowanie. Może się bowiem zdarzyć, że – na gruncie art. 191 ust. 2 Konstytucji
– wnioskodawca ma zdolność kwestionowania danego przepisu, natomiast powołane przezeń wzorce kontroli nie mieszczą się w jego
zakresie działania. W tym znaczeniu zestawienie przedmiotu i wzorców kontroli oznacza, że „sprawa” nie należy do zakresu działania
wnioskodawcy i z tego powodu należy odmówić nadania wnioskowi dalszego biegu (zob. postanowienie TK z 12 listopada 2003 r.,
Tw 14/03, OTK ZU nr 4/B/2003, poz. 205).
3. Krajowa Rada Komornicza kwestionuje zgodność art. 1 pkt 2 ustawy o zmianie ustawy o komornikach w odniesieniu do art. 3
ust. 1 ustawy komornikach z art. 45 ust. 1 Konstytucji. Wnioskodawca dowodzi, iż poddanie czynności egzekucyjnych nadzorowi
prezesa sądu rejonowego może prowadzić do wyłączenia czynności komornika spod jurysdykcji sądu. W konsekwencji, „wierzyciel
bądź dłużnik mogą zostać pozbawieni prawa do rozpatrzenia ich sprawy przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd”.
Z wyjaśnień powyższych wynika jednoznacznie, że Krajowa Rada Komornicza zarzucając naruszenie konstytucyjnego prawa do sądu,
występuje w obronie interesu dłużników lub wierzycieli, nie zaś interesu członków korporacji zawodowej, w imieniu których
wszczęła postępowanie przed Trybunałem.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w rozumieniu art. 191 ust. 2 Konstytucji, wskazany wyżej przedmiot oraz wzorzec kontroli
nie spełniają wymogów stawianych „sprawie”, która należąc do zakresu działania Krajowej Rady Komorniczej, legitymowałaby tę
władzę organizacji zawodowej (art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji) do zainicjowania abstrakcyjnej kontroli norm. Okoliczność
ta, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, uzasadnia odmowę nadania dalszego biegu wnioskowi, w zakresie badania zgodności
art. 1 pkt 2 ustawy o zmianie ustawy o komornikach w odniesieniu do art. 3 ust. 1 ustawy o komornikach z art. 45 ust. 1 Konstytucji.
4. Krajowa Rada Komornicza kwestionuje zgodność art. 1 pkt 5 ustawy o zmianie ustawy o komornikach w odniesieniu do art. 8
ust. 2 ustawy o komornikach, w brzmieniu: „w rewirze komorniczym może działać więcej niż jeden komornik”. Wnioskodawca, powołując
art. 2 Konstytucji jako wzorzec kontroli, dowodzi, iż z zasady demokratycznego państwa prawnego wynika dyrektywa ładu i porządku
w działaniu organów państwa. Krajowa Rada Komornicza kwestionuje celowość przyjętego rozwiązania i twierdzi, że w przypadku
komorników, będących organami państwa stosującymi przymus publiczny, ustawodawca nie możne wprowadzać działania opartego na
konkurencji tych podmiotów.
W kontekście podniesionych zarzutów Trybunał Konstytucyjny przypomina, że specyficzny charakter instytucji komornika sądowego
był przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego w wyroku z dnia 24 lutego 2003 r., o sygnaturze K 28/02 (OTK ZU nr 2/A/2003,
poz. 13). Trybunał w przywołanym orzeczeniu podkreślił, że w ustawie z dnia 18 września 2001 r. o zmianie ustawy o komornikach
sądowych i egzekucji oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 130, poz. 1452) nastąpiło odejście od pracowniczego
charakteru stosunku łączącego komornika z prezesem sądu rejonowego. Dzięki temu, status prawny komornika zbliża się do statusu
przedstawicieli tzw. wolnych zawodów, ale zarazem zachowuje przymiot funkcjonariusza państwowego. Takie rozwiązanie, zdaniem
Trybunału Konstytucyjnego, miało umożliwić tworzenie nowych kancelarii komorniczych z uwzględnieniem potrzeb obrotu prawnego,
bez względu na możliwości finansowe resortu sprawiedliwości. Miało też doprowadzić do zwiększenia konkurencyjności, a tym
samym i efektywności egzekucji sądowej.
Z tego względu za chybiony trzeba uznać zarzut Krajowej Rady Komorniczej, iż komornik jako funkcjonariusz administracji publicznej
nie może podlegać regułom konkurencyjności. W konsekwencji, na gruncie art. 36 ust. 3 ustawy o TK, należało odmówić nadania
dalszego biegu wnioskowi w zakresie badania zgodności art. 1 pkt 5 ustawy o zmianie ustawy o komornikach w odniesieniu do
art. 8 ust. 2 ustawy o komornikach z art. 2 Konstytucji.
5. Krajowa Rada Komornicza kwestionuje zgodność art. 1 pkt 5 ustawy o zmianie ustawy o komornikach w odniesieniu do art. 8
ust. 5 ustawy o komornikach, w brzmieniu: „wierzyciel ma prawo wyboru komornika na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z
wyjątkiem spraw o egzekucję z nieruchomości oraz spraw, w których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio.
W przypadku wyboru komornik działa poza obszarem swojego rewiru komorniczego”. Wnioskodawca, powołując art. 32 ust. 1 Konstytucji
jako wzorzec kontroli, dowodzi, iż znowelizowane przepisy ustawy o komornikach, dając wierzycielowi możliwość wyboru komornika
na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uprzywilejowują „wyłącznie silnych gospodarczo wierzycieli”. Zdaniem Krajowej
Rady Komorniczej, sytuacja taka prowadzi do naruszenia zasady równości, gdyż nie stwarza wszystkim wierzycielom równego dostępu
do wyboru komornika. Wnioskodawca zarzuca także, że w wypadku prowadzenia egzekucji przez komornika, którego kancelaria znajduje
się w odległości kilkuset kilometrów od miejsca zamieszkania dłużnika, ten ostatni „nie będzie miał swobodnego dostępu do
akt w celu odpowiedniego przygotowania skargi na czynności komornika. Prowadzić to będzie do ograniczenia konstytucyjnego
prawa do sądu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 Konstytucji”.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że argumentacja naruszenia art. 32 ust. 1 i art. 45 Konstytucji wskazuje jednoznacznie na
cel działania Krajowej Rady Komorniczej, którym jest obrona interesu dłużników i wierzycieli. Okoliczność ta pozwala uznać,
że powyższa „sprawa” nie należy do zakresu działania wnioskodawcy (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji),
co w konsekwencji, zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, rozstrzyga o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi w zakresie
badania zgodności art. 1 pkt 5 ustawy o zmianie ustawy o komornikach w odniesieniu do art. 8 ust. 5 ustawy o komornikach z art. 32 ust. 1 oraz art.
45 Konstytucji.
Na marginesie powyższych rozważań Trybunał Konstytucyjny ustalił, iż Krajowa Rada Komornicza zarzuca w uzasadnieniu wniosku
niezgodność art. 1 pkt 5 ustawy o zmianie ustawy o komornikach w odniesieniu do art. 8 ust. 5 ustawy komornikach również z
art. 7 Konstytucji oraz art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
Należało zatem przypomnieć stanowisko utrwalone w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, który uznał, że uchwała organu
lub władzy, wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji, w sprawie wystąpienia z wnioskiem o hierarchiczną kontrolę
norm stanowi conditio sine qua non wszczęcia postępowania z wniosku tego organu lub władzy. Treść uchwały i wniosku musi być zbieżna, co oznacza m.in., że nie
można we wniosku powoływać dodatkowych wzorców kontroli (por. postanowienia z: 7 września 2004 r., Tw 28/04, OTK ZU nr 5/B/2004,
poz. 269; 8 sierpnia 2005 r., Tw 25/05, OTK ZU nr 1/B/2006, poz. 4; 21 lutego 2006 r., Tw 59/05, OTK ZU nr 2/B/2006, poz.
84). W analizowanym przypadku, z treści doręczonej uchwały Krajowej Rady Komorniczej z 5 lipca 2007 r. (nr 394/III) wynika,
iż wzorcem kontroli dla art. 1 pkt 5 ustawy o zmianie ustawy o komornikach w odniesieniu do art. 8 ust. 5 ustawy o komornikach
uczyniono wyłącznie art. 2, art. 32 ust. 1 oraz art. 45 Konstytucji. W konsekwencji należało stwierdzić niedopuszczalność
orzekania o zgodności art. 1 pkt 5 ustawy o zmianie ustawy o komornikach w odniesieniu do art. 8 ust. 5 ustawy o komornikach
z art. 7 Konstytucji oraz art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
6. Krajowa Rada Komornicza kwestionuje zgodność art. 1 pkt 5 ustawy o zmianie ustawy o komornikach w odniesieniu do art. 8
ust. 7 ustawy o komornikach z art. 2 Konstytucji. Zdaniem Krajowej Rady Komorniczej unormowanie, w brzmieniu: „komornik wybrany
przez wierzyciela nie może odmówić przyjęcia wniosku o wszczęcie egzekucji, dokonania zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności
wchodzących w zakres jego ustawowych zadań” w zakresie, w jakim pozbawia komornika prawa odmowy przyjęcia wniosku o wszczęcie
egzekucji, dokonanie zabezpieczenia lub podjęcie innych czynności wchodzących w zakres jego ustawowych zadań, jeśli czynności
te miałyby być wykonywane poza jego rewirem komorniczym, spowoduje spadek skuteczności egzekucji i doprowadzi do dezorganizacji
funkcjonowania kancelarii komorniczych.
Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że zarzut wnioskodawcy cechuje bezzasadność w świetle treści art. 8 ust. 8 ustawy o komornikach,
który stanowi: „komornik wybrany przez wierzyciela odmawia jednak wszczęcia egzekucji, dokonania zabezpieczenia lub podjęcia
innych czynności wchodzących w zakres jego ustawowych zadań, jeżeli w zakresie prowadzonych przez niego egzekucji zaległość
przekracza sześć miesięcy”. Z przepisu tego wynika zatem jednoznacznie, że komornik, będący w swoiście rozumianej zwłoce,
ma obowiązek odmówić przeprowadzenia egzekucji (dokonania zabezpieczenia lub podjęcia innej czynności), co z kolei pozwoli
zapobiec powstawaniu kolejnych zaległości w zakresie prowadzonych przez niego egzekucji.
Z powyższych względów, uznając zarzut wnioskodawcy za oczywiście bezzasadny, na podstawie art. 36 ust. 3 ustawy o TK, należało
odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi w zakresie badania zgodności art. 1 pkt 5 ustawy o zmianie ustawy o komornikach w
odniesieniu do art. 8 ust. 7 ustawy o komornikach z art. 2 Konstytucji.
W tym stanie rzeczy, należało orzec jak w sentencji.