W skardze konstytucyjnej z 2 czerwca 1998 r. pełnomocnik skarżącego ustanowiony z urzędu zaskarżył art. 2 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. o scalaniu i wymianie gruntów (Dz.U. Nr 3, poz. 13). W oparciu o te przepisy Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w G. decyzją z 4 września 1969 r. zatwierdziło projekt wymiany gruntów we wsi S., gromada G., powiat G. Zdaniem skarżącego, zakwestionowane przepisy naruszają jego prawa zagwarantowane w art. 32, 64 ust. 1 i 3 oraz art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 24 czerwca 1998 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej wskazując na to, że skarga została wniesiona ze znacznym przekroczeniem terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej z 24 czerwca 1998 r. skarżący wniósł samodzielnie zażalenie 30 czerwca 1998 r., w którym opisał swoją trudną sytuację zdrowotną i materialną. Skarżący nie podniósł w zażaleniu żadnych zarzutów wobec postanowienia Trybunału, wniósł jedynie w formie prośby o merytoryczne rozpoznanie złożonej skargi konstytucyjnej. 8 lipca 1998 r. do Trybunału wpłynęło zażalenie sporządzone przez pełnomocnika na wyraźne żądanie skarżącego, w którym przedstawiono zarzuty skarżącego odnoszące się do postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 24 czerwca 1998 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej i wniesiono o uchylenie tego postanowienia i merytoryczne rozpoznanie skargi konstytucyjnej. Z uwagi na to, iż pełnomocnik skarżącego również wniósł zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 24 czerwca 1998 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, Trybunał w niniejszym postanowieniu odnosi się do tego właśnie zażalenia skarżącego sporządzonego przez jego pełnomocnika.

W zażaleniu podniesiono, iż zdaniem skarżącego termin do wniesienia skargi konstytucyjnej określony w art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym nie może dotyczyć wyroków, decyzji i innych rozstrzygnięć wydanych przed wejściem w życie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, tj. przed 17 października 1997 r., ponieważ w takim stanie prawnym dochowanie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej byłoby niemożliwe. Ponadto wskazano, że fakt przesłania skarżącemu przez Biuro Trybunału Konstytucyjnego, w odpowiedzi na jego samodzielnie sporządzoną skargę, informacji o warunkach, jakie powinna spełniać skarga konstytucyjna, zasugerował skarżącemu możliwość wystąpienia ze skargą. Jako potwierdzenie tej argumentacji wskazano również fakt wyznaczenia dla skarżącego przez Sąd Rejonowy w G. 17 marca 1998 r. pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia skargi konstytucyjnej. W ostatnim akapicie zażalenia pełnomocnik skarżącego użył sformułowania: “skarga konstytucyjna ma na celu, w przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia, naprawienia doznanych krzywd wydaniem wadliwych decyzji, a odmowa wydania decyzji warunkowi temu nie czyni zadość”, przez co jak się wydaje wyrazić zamierzał, iż zarzuca postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego odmawiającemu nadania dalszego biegu niniejszej skardze, orzeczenie niezgodne z celowościową wykładnią instytucji skargi konstytucyjnej. Zarzut ten jednakże nie został sformułowany w sposób wystarczająco zrozumiały, aby można było odnieść się do niego rozpoznając zażalenie.

Badając niniejszą sprawę Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zarzuty skarżącego podniesione w zażaleniu nie mogą zostać uwzględnione. Trybunał stwierdza, iż ustawodawca ograniczył zakres spraw, które mogą być przedmiotem skargi konstytucyjnej do sytuacji, w których ostateczny wyrok lub inne ostateczne rozstrzygnięcie o konstytucyjnych prawach lub wolnościach skarżącego zostało mu doręczone po 17 sierpnia 1997 r., gdyż tylko w takim przypadku istnieje możliwość dochowania dwumiesięcznego terminu do złożenia skargi konstytucyjnej. Uregulowanie instytucji skargi konstytucyjnej w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym nie zawiera jakichkolwiek podstaw normatywnych, które w stosunku do rozstrzygnięć doręczonych stronom na długo przed wprowadzeniem instytucji skargi konstytucyjnej do polskiego systemu prawnego, uzasadniałyby uznanie, iż termin do wniesienia skargi zaczyna biec dopiero od 17 października 1997 r. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w dotychczasowych orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego (postanowienie TK z 21 stycznia 1998 r., sygn. Ts 2/98, OTK ZU Nr 2/1998, poz. 21; postanowienie TK z 28 stycznia 1998 r., sygn. Ts 21/97, OTK ZU Nr 2/1998, poz. 23). Nie sposób również wywieść z uregulowania zawartego w Konstytucji RP i w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym wniosku, że w przypadku rozstrzygnięć wydanych przed dniem wejścia w życie tych aktów prawnych nie należy stosować przepisu art. 46 ust. 1 ustanawiającego termin do wniesienia skargi konstytucyjnej, co podnosi pełnomocnik skarżącego w zażaleniu. Natomiast w kwestii zarzutu postawionego przez skarżącego, jakoby nadesłanie mu przez Biuro Trybunału Konstytucyjnego informacji o warunkach, jakie powinna spełniać skarga konstytucyjna zasugerowało możliwość wniesienia skargi konstytucyjnej w jego sprawie, należy już na marginesie zauważyć, iż czynność ta miała charakter wyłącznie informacyjny. Zarówno w treści informacji, jak i w piśmie Biura TK skierowanym do skarżącego nie sugerowano, jakoby jego skarga spełniała warunki do merytorycznego rozpoznania, a w szczególności warunek dochowania terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Nadto należy zauważyć, iż informowanie o warunkach, jakie powinna spełniać skarga konstytucyjna osób, które nadsyłają pisma w celu złożenia skargi konstytucyjnej, należy do obowiązków Biura TK. Natomiast pełnomocnik skarżącego (także działający z urzędu) jest obowiązany sprawdzić, czy w powierzonej mu sprawie można sformułować skargę konstytucyjną spełniającą wszystkie wymogi wynikające z art. 46-48 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643), a w szczególności, czy został zachowany termin do wniesienia skargi konstytucyjnej i poinformować o ewentualnym fakcie przekroczenia tego terminu swego mocodawcę.

W tym stanie rzeczy należy uznać za zasadną odmowę nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej postanowieniem Trybunału Konstytucyjnego z 24 czerwca 1998 r. i nie uwzględnić zażalenia.