W skardze konstytucyjnej Romana G. z 24 czerwca 2001 r. zarzucono, iż przepisy art. 417 oraz art. 418 ustawy z dnia 23 kwietnia
1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) naruszają konstytucyjne prawo skarżącego do naprawienia szkody wyrządzonej
mu przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej (art. 77 ust. 1 i 2 oraz art. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji
RP).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2001 r. pełnomocnik skarżącego został wezwany do usunięcia braków
formalnych skargi konstytucyjnej m.in. przez określenie sposobu naruszenia praw i wolności konstytucyjnych skarżącego.
W piśmie z 22 lipca 2001 r. pełnomocnik skarżącego wskazał jedynie na treść art. 418 § 1 kodeksu cywilnego. Zdaniem skarżącego
przepis ten uzależnia możliwość dochodzenia odszkodowania od spełnienia przesłanek, na które osoba taka nie ma wpływu.
W przedmiotowej sprawie Sąd Wojewódzki w Poznaniu wyrokiem z 24 lutego 1998 r. oddalił powództwo skarżącego o zapłatę. Apelacja
od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 14 lipca 1998 r. Od powyższego wyroku skarżący złożył
kasację, która została oddalona wyrokiem Sądu Najwyższego z 15 lutego 2001 r. Zarówno sąd pierwszej, jak i drugiej instancji
stwierdził, że w przedmiotowej sprawie skarżący nie poniósł szkody na skutek wydania bezpodstawnej decyzji Urzędu Celnego
w Poznaniu. Ponadto sądy stwierdziły, iż nie zachodzą przesłanki odpowiedzialności Skarbu Państwa, o których mowa w art. 418
§ 1 kodeksu cywilnego.
Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 8 października 2001 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Zdaniem
Trybunału Konstytucyjnego skarżący nie uprawdopodobnił, że doszło do naruszenia jego praw spowodowanego orzeczeniem organu
władzy publicznej. W szczególności Trybunał Konstytucyjny wskazał, iż oddalenie powództwa skarżącego nastąpiło ze względu
na brak wykazania przez niego szkody spowodowanej wydaniem przez Urząd Celny w Poznaniu bezprawnej decyzji. Stwierdzenie braku
szkody spowodowanej działaniem organu władzy publicznej oznacza, iż nie mogło dojść do naruszenia prawa do odszkodowania,
o którym mowa w art. 77 ust. 1 Konstytucji RP.
W zażaleniu z 16 października 2001 r. skarżący zarzucił postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego niezgodność oceny stanu prawnego
ze stanem faktycznym. Zdaniem skarżącego sądy obu instancji “nie stwierdziły, że szkody powód nie poniósł – a więc Trybunał
dokonuje w tym zakresie sprzecznych ustaleń – a jedynie, że powód tej szkody nie wykazał nie co do samego faktu jej wystąpienia
– ale co do zakresu”. Skarżący stwierdził, iż postępowanie przed sądami obu instancji nie mogło doprowadzić do wykazania szkody,
gdyż sądy te zrezygnowały z przeprowadzenia przedstawionych przez niego dowodów. Dowody te wskazują zaś na związek przyczynowy
istniejący między bezpodstawną decyzją Urzędu Celnego a poniesioną szkodą.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Wbrew zarzutom sformułowanym w zażaleniu Trybunał Konstytucyjny, badając przesłanki dopuszczalności skargi konstytucyjnej,
nie dokonuje żadnych ustaleń w zakresie stanu faktycznego ani oceny zgodności stanu prawnego ze stanem faktycznym. Podstawą
działania Trybunału Konstytucyjnego są w tym zakresie ustalenia poczynione przez sądy obu instancji. Ustalenia te nie mogą
być kwestionowane w drodze skargi konstytucyjnej, gdyż wykracza to poza jej przedmiot określony w art. 79 ust. 1 Konstytucji,
a dokonanie ich oceny wykracza poza zakres kognicji Trybunału Konstytucyjnego określony w art. 188 Konstytucji. W szczególności
podnoszone przez skarżącego zarzuty dotyczące wadliwego sposobu przeprowadzenia postępowania dowodowego, jako zarzuty dotyczące
płaszczyzny stosowania prawa nie mogą stanowić podstawy skargi konstytucyjnej. Z art. 79 ust. 1 Konstytucji wynika, iż w skardze
konstytucyjnej można zarzucać jedynie niezgodność aktów normatywnych z Konstytucją.
Skarga konstytucyjna jest dopuszczalna, jeżeli skarżący uprawdopodobni naruszenie swych konstytucyjnych praw będące skutkiem
wydania orzeczenia przez organ władzy publicznej na podstawie zaskarżonych przepisów aktu normatywnego. Zarzucając naruszenie
prawa, o którym mowa w art. 77 ust. 1 Konstytucji, skarżący powinien udowodnić, że poniósł szkodę, szkoda ta była normalnym
następstwem niezgodnego z prawem działania organu władzy publicznej. Dopiero w razie spełnienia tych przesłanek, zgodnie z
art. 77 ust. 1 Konstytucji powstaje prawo do wynagrodzenia szkody.
Tymczasem skarżący w toku postępowania sądowego nie wykazał, iż spełnione są przesłanki stosowania art. 77 ust. 1 Konstytucji,
a zarazem – podstawowe przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie kodeksu cywilnego. W wyroku Sądu Wojewódzkiego
w Poznaniu z 24 lutego 1998 r. jednoznacznie stwierdzono, iż brak jest podstaw do przyjęcia, aby na skutek wydania decyzji
Urzędu Celnego skarżący poniósł szkodę. Sąd uznał za bezpodstawne twierdzenie skarżącego, jakoby szkoda była wynikiem zwłoki
w realizacji kontraktu, wynikającej z wydania wskazanej decyzji oraz że wydanie tej decyzji uniemożliwiło mu realizację kontraktu.
Ustalenia te zostały potwierdzone w wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 14 lipca 1998 r. Sąd Apelacyjny stwierdził m.in.,
że ewentualna odpowiedzialność Skarbu Państwa mogłaby dotyczyć jedynie szkód pozostających w normalnym związku przyczynowym
z wadliwą decyzją. Tymczasem powód nie wykazał, by takie szkody poniósł. Z kolei Sąd Najwyższy w wyroku z 15 lutego 2001 r.
uznał za niezasadne kwestionowanie poczynionych przez sądy obu instancji ustaleń.
Wobec powyższego należy stwierdzić, że Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z 8 października 2001 r. prawidłowo przyjął,
iż brak powstania szkody spowodowanej bezprawnym działaniem organu państwa oznacza, iż w przedmiotowej sprawie nie mogło dojść
do ograniczenia prawa skarżącego do odszkodowania przez zaskarżone przepisy kodeksu cywilnego.
Wobec niewskazania przez skarżącego sposobu naruszenia jego konstytucyjnych praw należało orzec, jak na wstępie.
Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.