W skierowanej 9 czerwca 2000 r. (data nadania w urzędzie pocztowym) do Trybunału Konstytucyjnego skardze konstytucyjnej, pełnomocnik skarżącego – Stanisława K. – zakwestionował zgodność art. 174, art. 177 ust. 1 pkt 5 i 6, art. 191, art. 198 i art. 230 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz 7 ust. 3, 10 ust. 2 i 22 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, dotyczących działalności zawodowej z art. 2, art. 22, art. 65 w związku z art. 31 ust. 3, art. 45 i art. 92 Konstytucji RP.

Ze skargą wystąpiono w związku z następującym stanem faktycznym. Skarżący, jako osoba od 1993 r. zawodowo czynna w zakresie szacowania nieruchomości, zwrócił się do Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast o nadanie uprawnień zawodowych w zakresie szacowania nieruchomości. Decyzjami z 23 lipca 1999 r. (znak GN-3/38-1/JM/99) i z 11 sierpnia 1999 r. (znak GN-3/38-4/AK/99/1788) Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast odmówił skarżącemu nadania takich uprawnień. Skarga na tę ostatnią decyzję została oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 lutego 2000 r. (sygn. I SA 1535/99), doręczonym skarżącemu 12 kwietnia 2000 roku.

Uzasadniając postawiony zarzut pełnomocnik podniósł, że zakwestionowane w skardze przepisy naruszają słusznie nabyte prawa skarżącego, w zakresie wolności działalności gospodarczej oraz wolności wyboru i wykonywania zawodu. W uzasadnieniu skargi wskazano, że wymagania związane z koniecznością poddania się przez skarżącego postępowaniu kwalifikacyjnemu, od których ustawodawca uzależnił potwierdzenie uprawnień zawodowych w zakresie szacowania nieruchomości, nie służą realizacji żadnej z wartości, o których mowa w art. 31 ust. 3 Konstytucji. Pełnomocnik skarżącego wskazał również na naruszenie zasady zaufania obywatela do państwa oraz zakazu wstecznego działania prawa. Naruszenie to – zdaniem pełnomocnika – polegać ma na zastosowaniu w sprawie skarżącego, zainicjowanej wnioskiem z 8 stycznia 1998 r., przepisów, które w czasie jego rozpoznawania uległy zmianie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skardze konstytucyjnej w zakresie w niej określonym nie może być nadany dalszy bieg, nie spełnia ona bowiem konstytucyjnych i ustawowych warunków dopuszczalności jej merytorycznego rozpoznania.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP przedmiotem skargi konstytucyjnej uczynić można przepis ustawy bądź innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd bądź organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o prawach, wolnościach albo obowiązkach skarżącego określonych w konstytucji. W świetle tego przepisu konstytucji, jak i – precyzujących zasady występowania ze skargą konstytucyjną – unormowań ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (art. 47 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy) nie ulega wątpliwości, iż kwestionowany w skardze przepis stanowić musi normatywną podstawę ostatecznego orzeczenia wydanego w sprawie skarżącego. Ta, podstawowa dla dopuszczalności występowania w danej sprawie ze skargą konstytucyjną, przesłanka nie została w niniejszym przypadku spełniona.

Wbrew bardzo szerokiemu określeniu przez pełnomocnika skarżącego zakwestionowanych przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami (dalej: ustawa) oraz rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, dotyczących działalności zawodowej (dalej: rozporządzenie), tylko zaskarżony w niej art. 230 ust. 3 ustawy może być uznany za rzeczywistą normatywną podstawę orzeczenia podjętego w sprawie skarżącego. Przepis ten w momencie podejmowania na jego podstawie rozstrzygnięć miał następujące brzmienie: “osoby, z wykształceniem wyższym, legitymujące się świadectwem ukończenia, przed dniem wejścia w życie ustawy, kursu specjalistycznego z zakresu szacowania nieruchomości, mogą ubiegać się, z zastrzeżeniem ust. 4, o nadanie uprawnień zawodowych w zakresie szacowania nieruchomości, pod warunkiem ukończenia uzupełniającego kursu kwalifikacyjnego, którego program został uzgodniony z Prezesem Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, oraz wykonania co najmniej 15 operatów szacunkowych”. Należy przede wszystkim zauważyć, że przepis ten normuje przesłanki uzyskania uprawnień zawodowych w zakresie szacowania nieruchomości przez osoby, które w chwili jego wejścia w życie prowadziły już działalność w zakresie szacowania nieruchomości, spełniając – w dniu wejścia w życie ustawy – niektóre z wymogów stawianych przez ustawodawcę kandydatom na rzeczoznawców majątkowych. W tym też zakresie podstawowe znaczenie dla ukształtowania sytuacji prawnej skarżącego, co za tym idzie – dla treści podjętych wobec skarżącego rozstrzygnięć, miało ukształtowanie przez ustawodawcę regulacji o charakterze przejściowym. Regulacja ta odwołuje się wprawdzie do treści innych przepisów ustawy (także i tych, zakwestionowanych – obok art. 230 ust. 3 ustawy – w skardze konstytucyjnej), tym niemniej nie można uznać, że stanowiły one bezpośrednią podstawę normatywną wydanego w sprawie skarżącego rozstrzygnięcia. Z tego też powodu, w ocenie Trybunału Konstytucyjnej nie jest możliwe nadanie skardze konstytucyjnej dalszego biegu w zakresie, w jakim odnosi się ona do tych unormowań, które jedynie pośrednio, poprzez odesłanie do nich w treści unormowań przejściowych – oddziaływują na zakres konstytucyjnych praw skarżącego (art. 174, art. 177 ust. 1 pkt 5 i 6, art. 191 ustawy, 7 ust. 3, 22 ust. 2 rozporządzenia), bądź też, które w ogóle w sprawie skarżącego nie znalazły zastosowania (art. 198 ustawy, 10 ust. 2 rozporządzenia).

Pamiętać należy, iż celem postępowania wywołanego skargą konstytucyjną jest – obok zagwarantowania ochrony konstytucyjnych wolności bądź praw skarżącego – usunięcie z systemu prawnego tych unormowań, które uznane zostaną przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z konstytucją. Skutek taki zaś dotknąć może tylko te przepisy ustawy bądź innego aktu normatywnego, które w danej sytuacji bezpośrednio determinowały sferę podmiotowych praw lub wolności skarżącego.

Biorąc powyższe pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.