W skardze konstytucyjnej Józefa K. wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 27 maja 1998 r. zarzucono, że art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej – Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 43, poz. 189) jest niezgodny z art. 32 oraz art. 45 ust. 1 w związku z art. 175 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącego, zakwestionowany przepis pozbawia obywatela prawa do wniesienia kasacji na orzeczenia wydane w drugiej instancji przed 11 czerwca 1996 r., podczas gdy obywatele, co do których orzeczenia zapadły po tej dacie, mogą – po spełnieniu warunków prawem przewidzianych – wnieść samodzielnie kasację. Narusza to, według skarżącego, konstytucyjną zasadę równości wszystkich obywateli oraz zagwarantowane konstytucyjnie prawo do wymiaru sprawiedliwości i zasadę co najmniej dwuinstancyjnego postępowania sądowego.

Skarżący wskazał, iż Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w W. wyrokiem z 29 września 1977 r. (sygn. IP 1677/77) nie uwzględnił odwołania skarżącego od orzeczenia Terenowej Komisji Odwoławczej ds. Pracy Dzielnicy W.–K. w W. z 13 czerwca 1977 r. (Nr KO/159/77) oddalającego wniosek skarżącego o przywrócenie go do pracy.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 5 czerwca 1998 r. odmówił nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu, ze względu na to, iż nie zostały dochowane podstawowe przesłanki umożliwiające zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym merytoryczne rozpoznanie skargi konstytucyjnej. Trybunał wskazał w szczególności na fakt niespełnienia przez wniesioną skargę warunku określonego w art. 79 ust. 1 Konstytucji. RP, polegającego na zaskarżeniu tego przepisu prawnego, który stanowił podstawę wydania przez sąd lub inny organ administracji publicznej ostatecznego orzeczenia o konstytucyjnych wolnościach, prawach albo obowiązkach skarżącego. Kolejną podstawą odmowy nadania dalszego biegu było przekroczenie terminu do wniesienia skargi, określonego w art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Trybunał uznał bowiem, iż dołączone do skargi pismo Ministerstwa Sprawiedliwości informujące skarżącego o tym, iż nie uległo zmianie stanowisko o braku podstaw prawnych do złożenia kasacji w jego sprawie nie nosi znamion ostatecznego orzeczenia w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji RP, ponieważ nie ma charakteru władczego rozstrzygnięcia o przysługujących skarżącemu prawach lub wolnościach konstytucyjnych.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 5 czerwca 1998 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej złożono 23 czerwca 1998 r. zażalenie. Pełnomocnik skarżącego podniósł w zażaleniu, iż w uzasadnieniu tego postanowienia Trybunał wskazał jako podstawę odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej jej oczywistą bezzasadność. Zarzut ten nie znajduje potwierdzenia ani w treści postanowienia, ani w jego uzasadnieniu. Ponadto w zażaleniu ponownie wskazano, iż zdaniem skarżącego ostatecznym rozstrzygnięciem przesądzającym o jego prawach konstytucyjnych była odpowiedź Ministerstwa Sprawiedliwości z 26 marca 1998 r., odmawiająca złożenia kasacji w sprawie skarżącego.

Rozpatrując niniejsze zażalenie Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje.

Zarzuty podniesione w zażaleniu nie mogą zostać uwzględnione. Negatywne rozpatrzenie wniosku o złożenie kasacji w żadnej mierze nie rozstrzyga o prawach lub wolnościach konstytucyjnych wnioskodawcy. Odmowa ta nie zmienia przecież charakteru orzeczenia sądowego, które zyskuje walor ostateczności bądź po wyczerpaniu środków odwoławczych, bądź to wskutek upływu terminu do ich złożenia. Trybunał Konstytucyjny wykazał ponadto, iż wyrok Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w W. nie był owym ostatecznym orzeczeniem, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji RP, gdyż nie został on wydany na podstawie zakwestionowanego w skardze przepisu prawnego. Pełnomocnik skarżącego nie odniósł się jednak w zażaleniu do tej podstawy odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej postanowieniem Trybunału Konstytucyjnego z 5 czerwca 1998 r. W zażaleniu zarzucił natomiast, iż Trybunał błędnie interpretuje pojęcie “ostatecznego rozstrzygnięcia” o konstytucyjnych prawach, wolnościach albo o obowiązkach skarżącego. Pełnomocnik skarżącego wydaje się odczytywać art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym w oderwaniu od treści art. 79 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ten ostatni przepis w sposób wyraźny stanowi, iż skarga konstytucyjna może być złożona, gdy sąd albo organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o konstytucyjnych prawach lub wolnościach skarżącego.

Orzeczenie o konstytucyjnych prawach lub wolnościach przysługujących skarżącemu jest to rozstrzygnięcie kształtujące w sposób bezpośredni lub pośredni sytuację prawną skarżącego w zakresie przysługujących mu praw lub wolności zagwarantowanych w konstytucji.. Za takie zaś orzeczenie nie można uznać pisma Ministerstwa Sprawiedliwości z 26 marca 1998 r., informującego o braku podstaw do złożenia kasacji – niezależnie czy użyto w nim zwrotu o “definitywnym załatwieniu sprawy” czy nie. Nie jest to bowiem ani orzeczenie, o którym mowa w art. 79 ust. 1 konstytucji, ani też sprawa, w której przysługuje skarga do Trybunału Konstytucyjnego.

Z dokonanej analizy art. 79 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w związku z art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym wynika zatem, że w niniejszej sprawie nie zostały spełnione warunki merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej.

W tym stanie rzeczy zażalenie skarżącego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 5 czerwca 1998 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej nie zostało uwzględnione.