W skardze konstytucyjnej z 10 kwietnia 2007 r. zarzucono, że art. 3 pkt 1 lit. a i art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur lub dodatków do emerytur i rent (Dz. U. z 2000 r. Nr 23, poz. 294; dalej: ustawa o zrekompensowaniu płac) jest niezgodny z art. 32 ust. 1 i 2 w związku z art. 2 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została sformułowana w związku z następującą sprawą. Wyrokiem z 28 marca 2006 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (sygn. akt VIII P 4992/05) oddalił powództwo skarżącej o wypłatę należności z tytułu zrekompensowania okresowego niepodwyższania wynagrodzeń w sferze budżetowej. Sąd ustalił, że szpital kliniczny, wchodzący w skład jednostki badawczej Instytutu Psychiatrii i Neurologii, w którym skarżąca była zatrudniona, nie jest państwową jednostką organizacyjną w świetle ustawy z dnia 5 stycznia 1991 r. – Prawo budżetowe (Dz. U. z 1993 r. Nr 72, poz. 344, ze zm.). Tym samym nie może zaliczać się do sfery budżetowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1995 r. Nr 34, poz. 163, ze zm.). Oznacza to z kolei, że nie będąc państwową jednostką budżetową, o której mowa w art. 3 pkt 1 lit. a ustawy o zrekompensowaniu płac, jej pracownicy nie są osobami uprawnionymi do rekompensaty wypłacanej na zasadach i w trybie przewidzianych tą ustawą. Wyrokiem z 7 grudnia 2006 r. Sąd Okręgowy w Warszawie XII Wydział Pracy (sygn. akt XII Pa 859/06) oddalił apelację skarżącej, podzielając i przyjmując za własne ustalenia faktyczne i prawne dokonane przez Sąd Rejonowy.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 10 maja 2007 r. wezwano pełnomocnika skarżącej do uzupełnienia braków formalnych wniesionej skargi konstytucyjnej poprzez wskazanie, które z przysługujących skarżącej konstytucyjnych praw lub wolności zostały naruszone na skutek wydania wskazanego w skardze wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z 7 grudnia 2006 r. (sygn. akt XII Pa 859/06) oraz określenie sposobu tego naruszenia, a także prawidłowe oznaczenie zaskarżonej jednostki redakcyjnej, gdyż ustawa o zrekompensowani płac nie zawiera powołanego w skardze art. 1 ust. 1.

W piśmie procesowym z 23 maja 2007 r. pełnomocnik skarżącej ponownie wskazał, iż zostało naruszone prawo skarżącej do równości wobec prawa i równego traktowania przez władze publiczne, wynikające z art. 32 ust. 1 Konstytucji oraz prawo skarżącej do bycia niedyskryminowaną w życiu gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny, wynikające z art. 32 ust. 2 Konstytucji, obydwa pozostające w związku z art. 2 Konstytucji, nakazującym przestrzeganie zasady zaufania obywateli do Państwa i stanowionego przezeń prawa.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest sformalizowanym środkiem prawnym, którego rozpatrzenie wymaga uprzedniego spełnienia szeregu przesłanek, wynikających zarówno z art. 79 ust. 1 Konstytucji, jak i ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.). Podstawową przesłanką dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wskazanie konstytucyjnej wolności lub prawa, do naruszenia których doszło poprzez wydanie ostatecznego rozstrzygnięcia na podstawie kwestionowanego w skardze przepisu oraz określenie sposobu tego naruszenia. Konieczność wykazania naruszenia konstytucyjnej wolności lub prawa wynika z istoty skargi konstytucyjnej. Prawo do jej wniesienia warunkowane jest bowiem istnieniem naruszonej konstytucyjnej wolności lub prawa, których ochronie ma służyć skarga. Podkreślić przy tym należy, iż chodzi tu tylko o wolności lub prawa konstytucyjne o charakterze podmiotowym, przysługujące osobiście podmiotowi, który występuje ze skargą.

W skardze konstytucyjnej, stanowiącej przedmiot wstępnego rozpoznania, uprawnienie do jej wniesienia skarżąca uzasadnia naruszeniem zasady równości wszystkich wobec prawa, równego traktowania przez władze publiczne oraz zakazu dyskryminacji (art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji) w związku z naruszeniem zasady zaufania do państwa i stanowionego przezeń prawa, wywodzonych z art. 2 Konstytucji. Dopuszczalność powoływania się na art. 32 Konstytucji, jako na źródło konstytucyjnych praw lub wolności, których naruszenie legitymuje do wniesienia skargi konstytucyjnej, była wielokrotnie przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego. W postanowieniu z 24 października 2001 r. (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225) Trybunał Konstytucyjny orzekając w pełnym składzie, stwierdził, iż wynikająca z art. 32 Konstytucji zasada równości stanowi samodzielnie jedynie zasadę ogólną, mającą charakter niejako prawa „drugiego stopnia”, tzn. przysługującego w związku z konkretnymi normami prawnymi, a nie w oderwaniu od nich – „samoistnie”. Teza ta znajduje swoje uzasadnienie w specyfice przyjmowanego na gruncie Konstytucji rozumienia „równości”, która nie ma charakteru abstrakcyjnego i absolutnego, ale „funkcjonuje zawsze w pewnym kontekście sytuacyjnym, odniesiona musi być do zakazów lub nakazów albo nadania uprawnień określonym jednostkom (grupom jednostek) w porównaniu ze statusem innych jednostek (grup)”. W związku z powyższym dopuszczalność powołania się w skardze konstytucyjnej na naruszenie zasady równości winna zostać ograniczona wyłącznie do przypadków, w których zostanie wskazane konkretne podmiotowe prawo, wolność lub obowiązek o charakterze konstytucyjnym, w zakresie których zasada ta została naruszona. Nie budzi najmniejszej wątpliwości, iż wskazane powyżej stanowisko Trybunału odnieść należy również do wynikającej z art. 32 ust. 2 Konstytucji zasady niedyskryminacji.

Nie spełnia także wymogów skargi konstytucyjnej powołanie się na związek z naruszeniem zasad przedmiotowych wywodzonych z art. 2 Konstytucji, co Trybunał Konstytucyjny jednoznacznie wykazał, rozpatrując sprawę o sygn. Ts 105/00 (por. postanowienie z 12 grudnia 2000 r. i 23 stycznia 2002 r., OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 59 i 60). Podkreślając wyjątkowość i subsydiarność odwoływania się przez skarżącego do treści klauzuli generalnej wyrażonej w art. 2 Konstytucji, Trybunał Konstytucyjny wskazał na konieczność precyzyjnego określenia prawa lub wolności przyjmujących normatywną postać praw podmiotowych, a wywodzonych z treści tego przepisu, którego naruszenie stanowić ma legitymację do wniesienia skargi konstytucyjnej. Za niewystarczające zatem uznać należy odwołanie się do wynikających z art. 2 Konstytucji norm prawnych, które przyjmując postać zasad ustroju, adresowane są przede wszystkim do ustawodawcy i wyznaczają sposób, w jaki normowane być powinny poszczególne dziedziny życia publicznego. Odwołanie się do tych zasad może mieć znaczenie tylko w sytuacji, w której skarżący wskaże prawo podmiotowe, mające swe źródło w innych przepisach Konstytucji, które doznało uszczerbku na skutek naruszenia powyższych zasad (zob. także postanowienia z: 19 grudnia 2001, SK 8/01, OTK ZU nr 8/2001, poz. 272; 26 czerwca 2002 r., SK 1/02, OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 53).

Pomimo wezwania zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego do uzupełnienia braków formalnych skargi, pełnomocnik skarżącej nie wskazał konstytucyjnego prawa o charakterze podmiotowym ani konstytucyjnej wolności, w zakresie których doszłoby do naruszenia zasady równości wszystkich wobec prawa, równego traktowania przez władze publiczne oraz zakazu dyskryminacji (art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji) w związku z naruszeniem zasady zaufania do państwa i stanowionego przezeń prawa (art. 2 Konstytucji). Niespełnienie zatem jednej z podstawowych przesłanek skargi konstytucyjnej stanowi podstawę odmowy nadania wniesionej skardze dalszego biegu.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.