W dniu 21 czerwca 2004 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Rady Miasta Chorzowa o stwierdzenie niezgodności art. 1 ust. 1a ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz Krajowym Funduszu Drogowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 110, poz. 1192 ze zm.) z art. 2, art. 32 i art. 167 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 9 ust. 2 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607).

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 26 lipca 2004 r. wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia w terminie 7 dni braków formalnych poprzez doręczenie wyciągu z protokołu pozwalającego stwierdzić, że uchwała została podjęta zgodnie ze statutem; doręczenie 1 kopii uchwały Rady Miasta Chorzowa w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego oraz doręczenie 1 kopii wniosku Rady Miasta Chorzowa.

W dniu 5 sierpnia 2004 r. zostało dostarczone do Trybunału Konstytucyjnego pismo, w którym wnioskodawca odniósł się do stwierdzonych przez Trybunał braków formalnych.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji, jednym z podmiotów uprawnionych do inicjowania kontroli konstytucyjności prawa są organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego. Ustrojodawca przyznaje im tzw. ograniczoną zdolność wnioskowania (legitymację szczególną), wymagając wykazania, że kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania danego podmiotu. Wniosek pochodzący od takiego podmiotu powinien zatem nie tylko odpowiadać wymaganiom dotyczącym pism procesowych oraz zawierać dane określone w art. 32 ust. 1 pkt 1-4 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), ale nadto powinien zawierać powołanie przepisu prawa lub statutu wskazującego, że kwestionowana ustawa lub inny akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania danego organu lub organizacji (art. 32 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym). Konsekwencją tych uregulowań jest art. 36 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, zgodnie z którym wniosek pochodzący od organu lub organizacji wymienionych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji jest kierowany do sędziego Trybunału Konstytucyjnego celem wstępnego rozpoznania. Instytucja ta zapobiega nadaniu biegu wnioskowi w sytuacji, gdy postępowanie wszczęte przed Trybunałem Konstytucyjnym podlegałoby umorzeniu z powodu niedopuszczalności wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym), spowodowanej brakiem podmiotu uprawnionego do złożenia wniosku. Tym samym instytucja ta umożliwia już w początkowej fazie postępowania eliminację spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozpoznania. Przyjąć należy, że w trakcie wstępnego rozpoznania badaniu podlega nie tylko spełnienie wymagań stawianych pismom procesowym. Rozstrzygnięcia wymaga również – a nawet przede wszystkim – kwestia, czy podmiot występujący z wnioskiem spełnia kryteria uzasadniające zakwalifikowanie go do kręgu organów lub organizacji wskazanych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji oraz czy wskazane przez ten podmiot przepisy prawa lub postanowienia statutu rzeczywiście uzasadniają związek między zakresem działania danego podmiotu i regulacją przewidzianą w akcie normatywnym. Ponadto wstępne rozpoznanie służy eliminacji wniosków „oczywiście bezzasadnych” (art. 36 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym). Dopiero spełnienie wszystkich wskazanych przesłanek uzasadnia nadanie wnioskowi dalszego biegu.

Wnioskodawca kwestionuje konstytucyjność art. 1 ust. 1a ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz Krajowym Funduszu Drogowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 110, poz. 1192 ze zm.) m.in. z punktu widzenia wyrażonej w art. 2 Konstytucji zasady „przyzwoitej legislacji” sformułowanej przez Trybunał Konstytucyjny jako jeden z aspektów zasady demokratycznego państwa prawnego. Skarżący stwierdza, iż przepisy dotyczące finansowania dróg krajowych nie odpowiadają powyższej zasadzie dlatego, że wskazana problematyka uregulowana jest w różnych aktach prawnych. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego jest to zarzut oczywiście bezzasadny. Brak jest bowiem podstaw do stwierdzenia, że regulowanie danej sprawy w różnych aktach normatywnych, samo przez się narusza art. 2 Konstytucji.

Podobny zarzut, jako oczywiście bezzasadny, odnosi się do stwierdzenia zgodności art. 1 ust. 1a przywołanej wyżej ustawy z art. 32 Konstytucji. Wskazany wzorzec konstytucyjny odnosi się do zasady równego traktowania gmin względem siebie, jako podmiotów podobnych. Z założenia natomiast Krajowy Fundusz Drogowy jest podmiotem odmiennym od wszelkich jednostek samorządu terytorialnego. Równocześnie brak jest we wniosku przywołania jakiegokolwiek argumentu pozwalającego uprawdopodobnić tezę, że skarżone regulacje naruszają równość poszczególnych gmin. W konsekwencji art. 32 należy uznać za nieadekwatny w tym przypadku.

W związku z tym, należało odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi w zakresie, w jakim przywołano art. 2 i art. 32 Konstytucji jako wzorzec kontroli.