W dniu 26 marca 2004 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Związku Pracodawców Branży Paliw Płynnych i Energetycznych o zbadanie zgodności art. 831 § 1 ust. 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej „w przedmiocie równego traktowania uczestników obrotu gospodarczego”.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 19 kwietnia 2004 r. wezwano pełnomocnika wnioskodawcy o uzupełnienie braków formalnych przez: wskazanie umocowanego przedstawiciela do sporządzenia wniosku i reprezentowania Związku Pracodawców Branży Paliw Płynnych i Energetycznych przed Trybunałem Konstytucyjnym; powołanie przepisu prawa lub statutu, wskazującego, że kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy; sformułowanie zarzutu niezgodności z Konstytucją zaskarżonego aktu normatywnego; doręczenie 5 egzemplarzy aktualnego wyciągu z rejestru sądowego; doręczenie 5 egzemplarzy aktualnego statutu; doręczenie 5 egzemplarzy uchwały odpowiedniego organu wnioskodawcy o wystąpieniu z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego; dołączenie wyciągu z protokołu pozwalającego stwierdzić, że uchwała została podjęta zgodnie ze statutem organizacji oraz doręczenie 3 egzemplarzy wniosku.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) jeżeli wniosek nie odpowiada warunkom formalnym określonym w tejże ustawie, sędzia Trybunału wzywa wnioskodawcę do usunięcia braków formalnych w terminie 7 dni od daty zawiadomienia. Mimo, że w zarządzeniu sędziego z 19 kwietnia 2004 r. wnioskodawca został stosownie pouczony, do dnia dzisiejszego nie zostały uzupełnione braki formalne wniosku.

W przedstawionym stanie rzeczy należy uznać, iż zarządzenie wzywające wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych wniosku nie zostało wykonane. Zgodnie z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym skutkuje to odmową nadania dalszego biegu wnioskowi.

2. W art. 191 ust. 2 Konstytucji ustrojodawca przyznaje podmiotom wymienionym w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji tzw. ograniczoną zdolność wnioskową (legitymację szczególną), wymagając wykazania, że kwestionowany akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania danego podmiotu. Wniosek pochodzący od takiego podmiotu powinien zatem nie tylko odpowiadać wymaganiom dotyczącym pism procesowych oraz zawierać dane określone w art. 32 ust. 1 pkt 1-4 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, ale nadto powinien zawierać powołanie przepisu prawa lub statutu, wskazującego, że kwestionowana ustawa lub inny akt normatywny dotyczy spraw objętych zakresem działania danego organu lub organizacji (art. 32 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym). Okoliczność, czy kwestionowane przepisy dotyczą zakresu działania wnioskodawcy podlega badaniu na etapie wstępnego rozpoznania wniosku.

Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z 28 stycznia 2004 r. wydanym w pełnym składzie (Tw 74/02, OTK ZU Nr 1/B/2004, poz. 2) rozważył, jakie przepisy mogą być przedmiotem wniosku skierowanego do Trybunału na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 przez organizację pracodawców. W uzasadnieniu tego postanowienia Trybunał stwierdził, że „ochroną prawną za pomocą instrumentu w postaci uprawnienia do wystąpienia w roli wnioskodawcy przed Trybunałem Konstytucyjnym objęte są tylko te interesy członków Konfederacji, które w przeważającym stopniu związane są z zatrudnianiem pracowników”. Trybunał zaznaczył przy tym, że „norma, która ogranicza zakres uprawnienia do inicjowania abstrakcyjnej kontroli przepisów prawnych do przepisów dotyczących sfery stosunków pracy, jest wprost wyrażona w art. 191 ust. 1 pkt 4 Konstytucji”. Oznacza to, że organizacja pracodawców występująca jako wnioskodawca, na którym ciąży obowiązek wykazania swojej legitymacji w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, jest zobowiązana udowodnić, że kwestionowane we wniosku przepisy dotyczą spraw objętych zakresem jej działania w rozumieniu art. 191 ust. 2 Konstytucji.

Wnioskodawca kwestionuje zgodność z Konstytucją art. 831 § 1 pkt 4 k.p.c. wyłącznie w kontekście prowadzenia przez jednego z jego członków działalności gospodarczej. W uzasadnieniu wniosku Związek Pracodawców Branży Paliw Płynnych i Energetycznych nie wskazuje, że przepisy te dotyczą spraw związanych z zatrudnianiem pracowników przez podmioty zrzeszone w Związku. W związku z tym, Trybunał uznał, iż należy odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi również ze względu na okoliczność, że skarżone w nim przepisy nie dotyczą spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy w rozumieniu art. 191 ust. 2 Konstytucji.

Mając na uwadze powyższe, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.