W skardze konstytucyjnej Haliny Rudzkiej z 2 czerwca 2003 r. zarzucono, iż art. 38 ust. 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1397) jest niezgodny z art. 2, art. 21 ust. 1 oraz art. 64 ust. 2 i 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Skarżąca wskazała, iż wyrokiem z 13 czerwca 2001 r. (sygn. akt IV P 88/01) Sąd Rejonowy – Sąd Pracy w Zduńskiej Woli oddalił powództwo skarżącej o wydanie akcji prywatyzowanej spółki pod firmą Powszechny Zakład Ubezpieczeń S.A. w zamian za nabyte wcześniej akcje Banku Pekao S.A. Apelacja skarżącej od tego wyroku została oddalona przez Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z 12 listopada 2001 r. (sygn. akt VII Pa 572/01), zaś kasację skarżącej od tego orzeczenia Sąd Najwyższy odrzucił postanowieniem z 18 listopada 2002 r. (sygn. akt I PK 126/02).

Zdaniem skarżącej, zakwestionowana przez skarżącą regulacja prawna uniemożliwia złożenie przez uprawnionego pracownika, zatrudnionego w więcej niż jednej spółce, oświadczeń o zamiarze nieodpłatnego nabycia akcji w kilku spółkach, w których jest zatrudniony w celu późniejszego ostatecznego wskazania jednej z nich do wykorzystania w niej prawa do tego nabycia. Skarżąca zarzuciła ponadto, iż regulacja ta nie daje pracownikowi, któremu przysługuje uprawnienie do wykorzystania prawa do nieodpłatnego nabycia akcji w dwóch spółkach i który, w celu zachowania tego uprawnienia złożył oświadczenie o zamiarze nabycia akcji w obu spółkach, możliwości wyboru jednej z tych spółek, jeżeli nieodpłatne nabycie akcji w tych spółkach nastąpiło w różnym czasie. Zawarcie przez uprawnionego pracownika, któremu przysługuje prawo do nieodpłatnego nabycia akcji w dwóch spółkach – dążącego w ten sposób do zachowania uprawnienia do dokonania wyboru – umowy o nieodpłatne nabycie akcji w jednej spółce, pozbawia bowiem tegoż pracownika prawa do uchylenia się od oświadczenia w przedmiocie zawarcia pierwszej umowy i do zawarcia takiej umowy w drugiej spółce, jako ostatecznie przez niego wskazanej.

Skarżąca stwierdziła, iż jako uprawniony pracownik nabyła w lutym 1999 r. akcje prywatyzowanej spółki Skarbu Państwa, przy czym niezawarcie umowy nabycia tych akcji w zakreślonym terminie powodowało, iż prawo to wygasało w myśl zasad wyrażonych w art. 38 ust. 2 ustawy z 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Skarżąca w dacie nabywania akcji tej spółki nie znała jeszcze wielkości transzy akcji, do nabycia której była uprawniona z tytułu zatrudnienia w drugiej prywatyzowanej spółce. O liczbie wyodrębnionych dla skarżącej akcji w tej drugiej spółce informację uzyskała dopiero 18 miesięcy później. Uchylenie się od skutków prawnych zawartej wcześniej umowy nieodpłatnego nabycia akcji pierwszej spółki okazało się bezskuteczne, co znalazło potwierdzenie w orzeczeniach sądowych wskazanych jako podstawa wystąpienia ze skargą konstytucyjną.

Zdaniem skarżącej zastosowanie wobec niej zakwestionowanej regulacji prawnej narusza konstytucyjną ochronę przysługujących jej praw majątkowych, bowiem uniemożliwia dokonanie racjonalnego wyboru tej spółki, w której jego prawo do akcji ukształtuje się dlań najkorzystniej, w sytuacji, kiedy prywatyzacja spółek przebiega w różnym czasie i nie są znane wszystkie okoliczności ważne dla podjęcia decyzji woli.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest jej złożenie w terminie trzech miesięcy od daty doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, kończącego przewidzianą w danej sprawie drogę prawną. Jak wynika z akt sprawy, skarżącej nie przysługiwała kasacja do Sądu Najwyższego od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z uwagi na wartość przedmiotu zaskarżenia nie przekraczającą 10000 zł. Kasacja od tego wyroku nie stanowiła bowiem środka prawnego, jaki przysługiwał jej w ramach drogi prawnej. Jak zauważył w swoim orzeczeniu Sąd Najwyższy, dla wartości przedmiotu zaskarżenia miarodajna jest wartość przedmiotu podlegającego rzeczywistemu rozpoznaniu i rozstrzygnięciu w postępowaniu apelacyjnym. Zmiana tej wartości przed sądem apelacyjnym możliwa jest tylko w szczególnych wypadkach. Takie rozumienie wartości przedmiotu zaskarżenia przesądzające o dopuszczalności kasacji utrwalone jest w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Nie mogło więc stanowić zaskoczenia dla skarżącej.

Termin do złożenia skargi konstytucyjnej rozpoczął więc bieg od daty doręczenia skarżącej wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z 12 października 2001 r., tj. od 24 grudnia 2001 r. Termin ten upłynął 25 lutego 2002 r. Ponieważ skarga konstytucyjna została złożona 3 czerwca 2003 r. przekroczony został trzymiesięczny termin określony w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, którego dochowanie warunkuje merytoryczne rozpoznanie skargi.

W tym stanie rzeczy należało orzec jak w sentencji.