W skardze konstytucyjnej z 30 marca 2000 r. zarzucono, że art. 393 pkt 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) narusza art. 176 ust. 1 konstytucji przez pozbawienie strony prawa do co najmniej dwuinstancyjnego postępowania. Zdaniem skarżących prawo do dwuinstancyjnego postępowania oznacza, iż sprawa będzie przedmiotem co najmniej dwuinstancyjnego merytorycznego rozstrzygnięcia, jeżeli strona zażąda tego w sposób przewidziany przepisami procedury. Formalne rozstrzygnięcie sprawy przez sąd drugiej instancji nie spełnia tego warunku. Tymczasem, zdaniem skarżących, art. 393 pkt 1 kpc zniweczył de facto prawo skarżących do dwuinstancyjnego merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w K. orzeczono eksmisję skarżących z zajmowanego przez nich domu mieszkalnego. Skarżący złożyli apelację, która została odrzucona postanowieniem Sądu Okręgowego w K. Powodem odrzucenia apelacji było przekroczenie terminu do jej złożenia. Na powyższe postanowienie skarżący złożyli kasację. W kasacji podnieśli, iż Sąd Okręgowy w K. błędnie ustalił datę złożenia apelacji na podstawie prezentaty biura podawczego sądu. Tymczasem datą złożenia apelacji była data nadania jej w urzędzie pocztowym. Kasacja skarżących została odrzucona postanowieniem Sądu Okręgowego w K. ze względu na wartość przedmiotu sporu nie przekraczającą 5000 złotych. Zażalenie na powyższe postanowienie Sąd Najwyższy oddalił uznając, iż art. 393 pkt 1 wyłącza dopuszczalność kasacji w przypadku, gdy wartość przedmiotu sporu nie przekracza 5000 złotych.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 4 lipca 2000 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W uzasadnieniu stwierdzono, iż zaskarżony przepis dotyczy ograniczenia prawa do kasacji, a więc rozpatrzenia sprawy w trójinstancyjnym postępowaniu. Przepis ten nie stanowi konkretyzacji art. 176 ust. 1 konstytucji. Brak możliwości zweryfikowania ustaleń dotyczących terminu złożenia apelacji, poczynionych przez Sąd Okręgowy, wynika z dyspozycji art. 373 kpc, który jednak nie był przedmiotem skargi konstytucyjnej.

W zażaleniu na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej skarżący zarzucili naruszenie art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Zdaniem skarżących, dla dopuszczalności skargi konstytucyjnej wystarczy wskazać ustawę, która narusza ich konstytucyjne prawa, nie trzeba wskazywać poszczególnych jej przepisów. Skarżący uznali, iż Trybunał Konstytucyjny błędnie przyjął, że podstawą orzeczenia Sądu Najwyższego był art. 373 kpc, a nie art. 393 pkt 1 kpc. Z powyższego wynika, zdaniem skarżących, iż Trybunał Konstytucyjny z naruszeniem art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy stwierdził, iż art. 393 pkt 1 kpc nie zamyka prawa do dwuinstancyjnego postępowania w niniejszej sprawie. Skarżący jako alternatywną podstawę skargi konstytucyjnej wskazali art. 373 kpc i wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Wbrew twierdzeniom skarżących z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wynika obowiązek wskazania przepisów ustawy naruszających ich prawa. Ponieważ skarga konstytucyjna ma uruchomić postępowanie w sprawie kontroli zgodności norm konstytucji i ustawy, bez wskazania przepisów tej ostatniej nie byłoby możliwe ustalenie treści norm ustawy, które mają być przedmiotem kontroli.

Z art. 393 pkt 1 wynika ograniczenie prawa do kasacji, które to prawo określając zasadę trójinstancyjnego postępowania nie mieści się w zakresie przedmiotowym art. 176 ust. 1 konstytucji. Podstawą odmowy rozpoznania w niniejszej sprawie zarzutów sformułowanych w apelacji był art. 373 kpc, upoważniający Sąd Okręgowy do jej odrzucenia.

Należy stwierdzić, iż nie jest możliwe rozszerzenie zakresu przedmiotowego skargi konstytucyjnej w zażaleniu na postanowienie o odmowie nadania jej dalszego biegu. W postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym przepisy kodeksu postępowania cywilnego stosuje się odpowiednio. Oznacza to, iż tam gdzie przepisy ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wprowadzają regulacje odmienne, kodeks ten nie ma zastosowania. Z taką sytuacją mamy do czynienia w postępowaniu wstępnym, gdzie art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym stanowi, iż wskazanie przepisów zaskarżonego aktu normatywnego, określenie zakresu przedmiotowego skargi, stanowi warunek konieczny jej dopuszczalności. Niespełnienie tego warunku może zostać uzupełnione w ciągu siedmiu dni od daty otrzymania stosownego zarządzenia sędziego. Późniejsze rozszerzanie zakresu przedmiotowego skargi konstytucyjnej nie jest możliwe, gdyż powodowałoby ono konieczność wszczęcia od nowa postępowania w sprawie dopuszczenia jej do merytorycznego rozpoznania. Możliwości takiej nie przewiduje ustawa o Trybunale Konstytucyjnym. Na marginesie należy zauważyć, że wezwanie o uzupełnienie braków skargi poprzez wskazanie zaskarżonych przepisów ustaw ma miejsce w sytuacji, gdy przepisy te w ogóle w skardze konstytucyjnej nie zostały wymienione. W niniejszej sprawie sytuacja taka nie miała miejsca.

Mając powyższe na względzie należało orzec jak w sentencji.