W skardze konstytucyjnej złożonej 25 kwietnia 2001 r. zarzucono, że art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych (tekst jednolity z 1998 r. Dz.U. Nr 120, poz. 787 ze zm.) jest niezgodny z art. 32 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącego wskazany przepis narusza jego konstytucyjne prawo do równego traktowania przez władze publiczne przy zaspokojeniu usprawiedliwionych potrzeb mieszkaniowych niezbędnych do życia w godziwych warunkach. Naruszenie to jest wynikiem przyjęcia w zaskarżonym przepisie kryteriów różnicujących osoby bliskie najemcy w sposób dowolny nie znajdujący oparcia w zasadzie sprawiedliwości społecznej. Zdaniem skarżącego jedynym sprawiedliwym społecznie powinno być kryterium zróżnicowania sytuacji osób bliskich najemcy w zależności od ich uzasadnionych potrzeb mieszkaniowych.

Wyrokiem z 23 marca 2000 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy oddalił powództwo skarżącego o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu. Sąd Rejonowy ustalił, iż W.S., stryj skarżącego, zajmował przedmiotowy lokal mieszkalny na podstawie umowy najmu. Umowa ta została wypowiedziana ze względu na niepłacenie przez najemcę czynszu i powstałe z tego tytułu należności. Wyrokiem Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z 29 maja 1996 r. orzeczono eksmisję W.S. z zajmowanego lokalu. Sąd Rejonowy podkreślił, że skoro stryj Jerzego S. nie był w chwili śmierci najemcą wskazanego lokalu mieszkalnego, tym samym nie może on wstąpić w stosunek najmu na podstawie art. 8 ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych. Dodatkowo Sąd Rejonowy stwierdził, iż skarżący nie spełnia dwóch innych przesłanek, o których mowa w cytowanym wyżej przepisie. Apelacja od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z 16 listopada 2000 r.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach. Z powyższego wynika m.in., iż podstawa prawna wydanego w sprawie orzeczenia jest istotnym elementem ustalenia zakresu przedmiotowego skargi konstytucyjnej. W przedmiotowej sprawie podstawę taką stanowi art. 8 ust. 1 ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych. Przepis ten formułuje kilka przesłanek, od spełnienia których uzależnione jest wstąpienie w stosunek najmu. Dla ustalenia w niniejszej sprawie podstawy rozstrzygnięcia istotne znaczenie ma, która z tych przesłanek była podstawą oddalenia powództwa skarżącego. Z uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego wynika, iż skarżący nie może wstąpić w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, gdyż osoba która lokal ten uprzednio zajmowała nie była jego najemcą. Niespełnienie tej przesłanki czyni bezprzedmiotowym dalsze ustalenia dotyczące spełnienia pozostałych przesłanek, o których mowa w art. 8 ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych. Wprawdzie Sąd Rejonowy dodatkowo wskazał, iż skarżący w świetle art. 8 ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych nie był osobą bliską W.S. oraz nie mieszkał ze stryjem, ustalenia te nie miały jednak bezpośredniego wpływu na podjęte rozstrzygnięcie. Nawet gdyby oba powyższe wymogi były zrealizowane powództwo musiałoby zostać oddalone. Skoro podstawą oddalenia powództwa było niespełnienie wymogu, o którym mowa w art. 8 ust. 1 zd. 1 zaskarżonej ustawy, to przedmiotem skargi konstytucyjnej nie może być ocena konstytucyjności innych wymogów wskazanych w tym przepisie. Przedmiotem skargi konstytucyjnej w niniejszej sprawie nie może być również zróżnicowanie osób bliskich najemcy ze względu na posiadanie tytułu do innego lokalu mieszkalnego. Przesłanka ta nie była w ogóle podstawą wydania orzeczenia rozstrzygającego o prawach skarżącego. Trybunał Konstytucyjny nie mógł więc ustosunkować się do sformułowanych w skardze konstytucyjnej zarzutów, gdyż wykraczają one poza jej zakres przedmiotowy.

Skarga jest oczywiście bezzasadna. Uprawnienie do wstąpienia w stosunek najmu jest pochodne. Musi istnieć prawo najmu po stronie zmarłego, w miejsce którego się wstępuje. Skoro prawo najmu nie istniało lub wygasło przed śmiercią osoby zajmującej lokal to nikomu, ani osobom wymienionym, ani nie wymienionym w art. 8 ustawy nie służy prawo żądania do wstąpienia w stosunek najmu po zmarłym, bo takiego prawa po prostu nie ma. Rozważanie odnoszące się do kręgu osób wskazanych w skardze konstytucyjnej jest bezprzedmiotowe.

Mając powyższe na względzie należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.